Tíminn Sunnudagsblað - 10.07.1966, Síða 15

■
.........' : '■■•

'*.
Nr. 7 — Sæmundur, 10 ára,
ferhyrningsform, en losna undan því,
með bogum í stað horna.
í mynd 3 er þríhyrningsform end-
urtekið margsinnis t.d. laufin í kór-
ónunni, armarnir, hálfskrautið, ef-
ið og sjálft höfuðlagið að nokkru
leyti. Þessi þríhyrningstaktur kemur
enn betur í ljós vegna þess að sums
staðar eru hyrningarnir andsettir ‘,d.
armarnir. Gimsteinarnir í hálsskraut-
inu eru tígullaga, tveir þríhyrning-
ar andsettir og eyrun eru sett þann-
ig á höfuðið að ímyndað Ggullag
þess kemur betur fram.
Frumformin, hring, ferhyrning og
þríhyrning, nota börnin aftur og aftur
í myndum sínum, bæði í smáuin os
stórum atriðum. Á sama hátt nota
þau frumlitina og milliliti þeirrs
miklu frekar en blandaða littóna.
Það niargbrotna gera þau einfalt og
táknrænt, en glata aldrei lifrænu sam
hengi. Myndirnar eru ríkar af sam
stæðum og andstæðum áhrifum, sem
gera hið fábrotna r.iai 'egt.
Á níunda og tíunda ári verða mynd
irnar auðugri af smáatriðum. Hhð-
armyndir af manninum verða tíðar.
Sennilega til að ei',a auðveldara með
að sýna hreyfingar hans. Mynd 4 er
skemmtilegt og barnslegt dæmi frá
þessu tímabili. í efra horninu vinstra
megin geislar andlit sólarinnar, en
munnurinn snýr upp í hornið. Þessi
staðsetning sólarandlitsins er óvsnju
leg. Líklega til að koma því fyrir á
sem hagkvæmastan hátt. Sólin er gul
með húðlit í augum og nefi. Einnig
eru bleiklitaðir myndkantarnir og
sólarboginn. Um leið og barnið gefur
sólinni andlit, fær hún andlitslit, samt
má ekki gleyma gula litnum, til hit-
ans og sólárinnar. Geislarnir eru sam
ofnir rauðum, gulum og rauðgulum
lit. Hárið hennar virðist brenna fjör-
lega. Litameðferðin er orðin fjöl-
breytilegri en áður.
En hvers vegna er sólin skeggjuð?
Marcel Duchamp málaði skegg á
Móna Lísu til þess að sýna lítilsvirð-
ingu gamalli menningarhefð, sem í
huga almennings hafði hlotið óum
deilanlegan virðingarsess. Það vakli
líka athygli, eins og til var ætlazt.
Þetta er enginn hrekkur hjá barn
inu. Skeggið er tákn mikilúðleika
og virðingar. Já, sólin er alls góðs
makleg. Barnið reynir ekki að aila
sér þekkingar á fyrirniyndinm eða
hvernig hún virðist vera, heldur k.æð
ir hana skáldlegum búningi fjam yf
irborðslegri eftiröpun.
Með 10. árinu nær hjnn barnslegi
tjáningarmáti hámarki. Þegar tek-
ið er tillit til þess, að ellefu oa
tólf ára fara börnin smám saman að
teikna útlit hlutanna og týna þá oft-
ast þeim sannfæringarkrafti og þeitri
myndrænu hrynjandi, sem einkenna
myndir barna fram að 10. árinu.
Mynd 5. sýnir að enn þá er við
horfið það- sama, verkefnið er úr
Brennu-Njálssögu. Kári neggur nófuð
ið af brennumanni. Myndin er svo-
lítið hikandi dregin'en viðfangseminu
er djarflega komið fyrir. Greinileg
er sú formfasta uppsetning. sem
bent hefur verið á í myndum 1—3.
Höfuðið afhöggna er lárétt eins og
vopnið. Banakringlan sést á báðum
skurðflötum, sem snúa eins og mynd-
flöturinn. Engin tilraun er gerð til
að tjá þunga eða hraða höggsins.
Rólyndi brennumanns er tvímæia-
laust. Barnið á erfitt með að syna
hreyfingu í mynd. Atburðurinn verð-
ur því ekki fyllilega lifandi, en ar-
angurinn er þess greinilegri. Svo lítil
áherzla er lögð á Kára sem fram-
kvæmir hreyfingarnar, að hann er
staðsettur utan við myndflötinn og
höndin á sverðshjaltinu hangir bar
frekar en heggur. Þetta hreyfingar-
leysi, þessi kyrra uppsetning, nnnn-
ir á alþýðulist. Mynd 6 er t.d. í
ýmsu lík myndinni af brennumanni.
Ileilagur Jolitas er sagaður til dauða.
Til þess að sýna það nógu táknrænt
er hann sagaður að endilöngu. Vit-
anlega er nær óhugsandi að hann
hafi verið sagaður þannig og sízt
standandi af eigin rammleik. En sag-
arfarið gefur banarrreinið óneitaníega
sterkt til kynna. Þjáningar eru ekki
sjáanlegar á píslarvættinum. Hann
réttir báðar hendur upp jafnrólegur
og brennumaður, sem hefur sina
tvær á maganum, saddur eftir ríku-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
567