Tíminn Sunnudagsblað - 02.10.1966, Blaðsíða 16

ALAN RIDDELL:
Spegiliinn
Á morgun og á morgun og andlit þitt
(máni á himni eða grátandi stjarna)
hér í draumi minum sýnist hver stund í fjarska —
í speglinum gárast mynd þín eins og ósk.
í speglinum mynd þín gárast þar til augun
stara úr djúpum, marbendlakvikum sjó —
drukkinn maður eins og Hamlet stendur, hugsandi, meðan
Ofelía í speglinum lifir og deyr.
Vilborg Dagbjartsdóttir
þýddi.
Honum bárust einnig ískyggilegar
fréttir vestan um haf.
Keisarinn hafði fýst að hafa af-
skipti af málefnum Póllands, en ekki
haft neitt upp úr krafsinu nema fjand
skap Rússa. Einnig hafði hann seilzt
til áhrifa í Sýrlandi og í Kina, en á
hvorugum staðnum hafði fyrirætiun
hans heppnazt. Öðru máli gegndi í
Mexikó, og þeirri sögu verður að
gera nokkur skil.
Mexíkó varð sjálfstætt ríki árið
lB21 og hafði þá lotið Spánverjum
hátt á þriðju öld. Næstu áratugi gekk
á ýmsu þar í landi, þráfaldlega urðu
stjórnarbyltingar. Um 1860 var svo
komið, að tvær meginfylkingar börð
ust um völdin í landinu. Annars veg
ar voru íhaldssinnaðir menn, sem
nutu stuðnings kirkjunnar, og hins
vegar frjálslynd öfl, sem lutu forystu
Benitos Juarez, manns af Indiána-
ættum. Báðir aðilar tóku stórfé að
láni í Norðurálfu. Árið 1861 únnu
Juarez og menn hans fullan sigur i
innanlandsófriðnum, og tregðaðkt
hin nýja stjórn við það að greiða
skuldir landsins frá stjórnarskeiði
íhaldsmanna. Þessu undu evrópskir
lánardrottnar illa, og varð það úr,
að Frakkar, Englendingar og Spán
verjar sendu herskipaflotá' að Mexíkó
strönd og settu her á land til þess að
knýja fram greiðslu.
Ráðamenn 1 Lundúnum og Madrid
létu þar við sitja, en Frakkar hugðu
i frekari afskipti af mexíkönskum mál
um. Sú hugmynd Evgeníu drottning
aí þótti snjaLlræði, að Frakkar ynnu
sér i senn nokkuð til frægðar og ykju
áhrif sín á alþjóðavettvangi með því
að beita sér fyrir stofnun kaþólsks
keisaradæmis í Mexíkó, sem nyti
verndar Frakka. Svo heppilega vildi
til, að Bandaríkjamenn, nágrannar
Mexikómanna í norðri, bárust á bana-
spjót um þessar mundir, svo að úti-
lokað var, að þeir gætu skipt sér af
málum þar og hindrað tilkomu mexi
kansks stórveldis. —
Frökkum tókst að finna æskilegan
mann á keisarastólinn í Mexíkó, Maxi
milian. bróður Franz Jósefs Austur-
ríkiskeisara. Konu hans, Karlottu,
skorti ekki heldur ættgöfgi, því að
hún var dóttir Leopolds Belgíukon
ungs. Maximilian hafði um skeið verið
landstjóri Austurríkismanna í Fen-
eyjum og Langbarðalandi og þótti
nýtur maður. Og árið 1863 greiddu
franskar hersveitir honum leið til
keisaratignar í Mexíkó.
Þar með var björninn þó ekki unn
inn. Þorri þjóðarinnar fylgdi Juarez
að málum, og hernaður Frakka í Mexí
kó reyndist kostnaðarsamur og mann
frekur, auk þess sem hermennirnir
hrundu niður sem hráviði af völdum
hitabeltissjúkdóma. Frakkar náðu að
vísu Mexíkóborg á sitt vald, en á
meginhluta landsins náðu þeir aldrei
tangarhaldi. Var sýnt, að veldi Maxi
milians gat því aðeins staðizt, að
Frakkar veittu honum lið í enn rík
ara mæli en verið hafði.
En slíkt var ekki hugsanlegt árið
1866, er veður höfðu gerzt válynd í
evrópskum stjórnmálum. Napóleon
þriðji vísaði á bug hjálparbeiðni Karl-
ottd drottningar, sem komin var yfir
Atlantsála á fund hans. í ársbyrjun
1867 kölluðu Frakkar heim allar liðs
sveitir sínar í Mexíkó. Maximilian stóð
þá uppi vinum horfinn. Hann gerði
örvæntingarfulla tilraun til þess að
leysa vanda þann, er að honum steðj
aði, en Juarez reyndist honum leik
seigari. Hinn ungi keisari af Habs-
borgaraætt féll í hendur óvina sinna
og var tekinn af lífi um sumarið. Þá
stóð sem hæst glæsileg heimssýning
í París. En er fregnin um afdrif Maxi
milians barst til Evrópu, var mönn-
um ljóst, að lokið var langri atburða-
rás, er orðið hafði Frakkaveldi til
gifurlegs álitshnekkis.
verk eftir Manet.
856
T f M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ