Tíminn Sunnudagsblað - 03.03.1968, Blaðsíða 15

M>rúar sikirifair bann enn í dag-
bó(k sína: „Nú rar grafið. eitthvað
fiif líikunum M Kjaransstöðum og
fjögur áður þarnn 1. þessa mánað-
air.“
Efltfiir þetta varð hlé á mamn-
dauðamum um hríð, enda mjög
hroðimn Kjaransstaðabæry þar sem
ekki voru á Mfi nema tvö barn-
anna. Þóttu atburðir þessir m-eð
miklurn fádæmum og þeim mun
furðulegri, að á öðrurn bæjum
siveiitarinniar gerði barnaveiikin eng-
an uslia þennan vetur.
Þórður á Kjaransstöðum hjarn-
aði við. Og svo var seigt í þeissum
fáláta manni, að harnn lét sér e'kki
til hugar koma að gefast upp og
leggja árar í bát. Þó munu þessir
aitburðir mjög hafa sett mark sitt
á hann, en frekar aukið kulda
geðsmunanna en þeir gerðu lund-
ina meyra. Búskapnum vildi hann
haida áfram, og tók Guðfinna,
móðir hans við búsýsiu innan bæj-
ar, þótt öldruð væri orðim, meira
en hálfsjötug.
En ekiki hafði enn reynt til
fylstu hlítar á þolrif Kjaransstaða
fólks. Litlu eftir réttir um haustið
lézt Þórður litli, tvíburinn, sem
l'ifað hafðj af barnaveikina um vet-
urinn, tæpra tíu mánaða gamall.
Það var sjöunda barnið, sem dó á
þeesu sama ári. Af ölium barna-
hópnum var einungis eftir einn
drengur á þrettánda ári — Frið-
finnuir sá, sem nefndur var í upp-
hafi.
En svo undarlegt sem það kann
að koma fyrir sjónir, virtiist hann
stundum lítilla kærleika njóta hjá
föður sínum, eftir að hin systkinin
voru diáin.
Það var gamalT siður, eir átti
rætur sínar í því, hve lífi ungbarna
var hætt, að foreldrar, sem sóttu
fast að komia upp einhverju nafni,
létu tvö; þrjú eða jafnvel fjögur
heita því. Áður var á það drepið,
að tvíniefni og fleirnefni tíðkuðust
á Kjarans'stöðum. Þórður hafði íát-
ið 9kíra fjóra drengi nafni föður
síns, tvær t-elpur hétu nafni móður
sinnar og tvær Kristjana. Loks
höfðu fjórir drengir hieitið Þórð-
ur. Flestum hefði líklega sýnzt, að
vel væri fyrir því séð, að þessi
nöfn héldust í ættinni. Nú var þó
ekkert þessara barna ofar moldu.
Næstu árin tvö var Guðfinna
gamla enn bústýra á fámennu heim
ilj sonaT sín'S. En sennil'egia hefur
hún verið fairin að lýjast, þvi að
vorið 1892 réði Þórður sér ráðs-
konu norðan úr Djúpi.
Nýja ráðskonan á Kjaransstöð-
um hét Jónína Þórðardóttiæ, kona
fremur smá vexti, en kivik bg
fjörleg, móeyg og dökk yíMitum.
Hún hafði aiizt upp hjá vanda-
lausu fólki vdð miiikla vinnuhörku
og lítil rækt verið lögð við upp-
eldi hennar. Að upplagi var hún
bæði næm og námfús, en fékk Mtt
að njóta þeirra hæfileika. Þó stalst
hún til þess að hnýsast í bækur
'og draga til stafs, en var barin,
ef upp komst. Hitt varð ekki kom-
ið í veg fyrir, að hún lærði fjölda
kvæða og marga rímnaflokka, sem
hún geymdi í minni sér fram á
elliár. Harðduglieg var hún til alra
verka, sem að búsýslu lutu, lagin
við fatasaum og útsaum og hin
bezta ljósmóðir og tók á móti
fjölda barna.
Jónína gifitist í átthögum sínum
manni þeim, er hét Bjarni Magnús-
son, en missti hann frá tveim ung-
um börnum. Kom sonur hennar,
Jakob Margeir, þegar að Kjarans-
stöðum með henni og litlu síðar
dóttiir hennar, Valgerður María.
Ekki var til einnar nætur tjald-
að, er Jónína fór að Kjaransstöð-
um. Þau gengu að vísu ekki í
hjónaband. hún og Þórður, en sam-
vistir höfðu þau á meðan bæði
lifðu. Vorið 1893 fæddist þeim
sonur, sem skírðui vair Þórður
Kristján, og var það í fimmta
skiptið, að Þórður á Kjaransstöð-
um valdi afkvæmi sínu þessi nöfn.
En það fór á sama veg og áður:
Drengurinn dó á fyrsta ári.
Annað barn fæddist þeim Þórði
og Jónínu á nýjársdag 1894. Mun
Jónína hafa verið ein heima, er
hún tók léttasóttina, að minnsta
kosti enginn sá nærstaddur, er
fengi liðsinnt henni, og er í frá-
sögur fært, að hún tók sjálf á
móti þessu bairriá sínu án n< ickurr-
ar hjálpar. Barnið var telpa, er
var skírð Sigríður Guðfinna
Kristjana. Þar var loks fœtt barn,
sem áskapaður var lengri aldur en
nokkrar vikuir eða nokkur ár.
VII.
Oddur læknir Jónsson hafðd lót-
ið það uppd við Þórð að illum húsa
kynnuim myndi að kenna, hvíMk-
uim barnamissi hann hafði orðið
fyrir. Urðu honurn orð læknisins
að vonum minnisstæð, og dró til
þess, að hann reisti nýja baðstofu.
er hann þóttist hafa bolnnagn til
þess. Það gerðist síðasta ár
niftjándu aldarinnar. í nýjum húsa-
kynnum gekk h-ann tl móts við
nýja öld.
En ekki voru öli él úti. Þetta
saima ár varð Þórður Þórðarson,
faðir Jónínu á Kjaransstöðum, úti
á Þorskafj'arðarheiði, efldur mað-
ur að þreki, en orðinn aldraður.
Þó syrti brátt meira að og gerðust
þá líkfarir aftur tíðar frá Kjarans-
stöðum.
Kristján Kristjánsson í Lamba-
dal innri, bróðir Þórðar, hafði eign-
azt átta börn með konu sinni, og
hétu fdimm þeirra sömu nöfnum og
böm séra Jóns Vestmanns, lang-
ömmubróður hans. En sérkenni-
legt er,- að ekkert fólk er frá þeim
komið, hvorki börnum séra Jóns
né Kristjáns í Lambadal. Ein dætra
Kristjáns hét' Sigríður, og hafði
Þórður tekið hana í fóstur. Ifún
var um tíu ára aidur, er hér var
komið, og harla kær fóstra sínum,
sem heyrt hafði svo mairgan glað-
an hlátux hljóðna skyndilega, enda
hét hún nafni hinnar látnu eigin-
konu hans. Litlu fyrir veturnætur
1902 veiktist Sigríður litla snögg-
lega. Eftir fáa daga var hún liðið
lik. Það var heilabóliga, er varð
henni að fjörtjóni.
Um þetta leyti var Friðfinnur
Þórðarson úti í Noregi, þar sem
hánn vann um tíma á búgarði.
Hann var heitbundinn Valgerði,
dóttur Jónínu, er þá var að kalla
réttra tuttugu ára. Hún var van-
fær og fékk skarlafssótt um þess-
ar mundir. Þrem vikum eftir and-
lát Sigríðar litlu ól hún ófnllburða
meybarn. Litlar vonir var unnt að
gera sér um, að barnið lifði, og var
bráður bugur bundinn að því að
skira það. Því var gefið nafn stúlk-
unnar nýdánu. En hér fór sem bú-
Þeir, sem hugsa sér
aB haSda Sunnudags-
blaðinu saman, ættu
að athuga hið fyrsta,
hvort eitthvað vantar
\
í hjá þeim og ráða bót
á bví.
TtMINN- SUNNUDAGSBLAÐ
183