Tíminn Sunnudagsblað - 12.01.1969, Blaðsíða 21

kann eg stýla honum bréf, og heiti
eg á hurðir yðar um það sem ann-
að“. En prestur segir, að hann mun
tiHeggja, sem hann hefir vit á. Er
nú sett upp skrá til höfuðsmanns,
og er það í henni, að Filpus segir
málavöxt allan, kýrskurðinn, með
þeim atvikum, sem hann gerðist,
því næst þau sáttarboð, sem hann
gerði Filpusi bónda í Garðsvika,
og sendir hann bréf frá húsbónda
sínum til fóveta, er sýndi berlega,
hverjir þeir kostir voru, og er áður
getið um það bréf. Loks segir hann
af þinghaldinu að Velli, og það
með, að hann sá sér þann kost lík-
legastan að sættast, þar sem hann
vissi sýslumann sér andstreyman,
en fylgjandi Sæmundi bónda, og
getur þess, að sýslumaður nýlega
liafði lánað af honum 100 spesíur
Líka hafi hann lítt kunnað að eiga
traust undir þvi yfirvaldi, sem eigi
hefði hreinsað sig af illmæli því,
að hann hefði þegið mútu til að
hylma yfir sakamenn Að svo þung
er honum þókti sáttin sjálf,
þá undi hann því hálfu
verr, að upp á hann var skrif-
úð sektin, svo að eigi vissi hann,
fyrir hvað, er hann eigi hefði sýnt
þar neina ósiðsemi til orðs eður
æðis. Að svo fyrir mæltu segir
Filpus, að hann biður höfuðsmann
ásjár, ef hann hyggur sig aflaga-
borinn, og að hann treystir rétt-
sýni hans og gæzku til að rétta
nokkuð sinn hluta, eftir slíka
hremming, er hann hefir nú feng-
ið, að hann hyggur ómaklega. Er
nú ákæra þessi send suður á nes.
11. kapítuli.
Víkur nú þangað sögunni, að
höfuðsmaður fær þessa klögunar-
skrá, og með því að hans er lítt get
ið hér á undan, þá ->ærður með fám
orðum á að minnast. Var kenning-
arnafn hans Krieger. Hann hafði
verið hér í landi tvö ár, er þessi
saga gerðist. Hann bjó þar, er áð-
ur til forna var kallað í Klækja-
gerði (tukthús), en nú hét Kongs
gerði, og höfðu nokkurir höfuðs-
menn búið hér fyrir hann, síðan er
hætt var að setja þangað saka-
menn í varðhald og erfiði. Krieger
hafði nokkuð um suma hluti ann-
að snið en hinir fyrri. Lagði hann
aneir lag sitt við landsmenn og
sinnti þeim betur. Var við hvern
mann Mtillátur og ljúfur, þó áð
fátækur væri eða almúgamaður.
Bar hann og landsfólkinu gott orð.
Hann var og gestrisinn mjög,
langt um fram það, sem verið hafði
siður enna fyrri, eða almennt
danskra manna. Hélt hann oft
heimboð og tók vel kunningjum
sínum. Var hann þvi vinsælli en
margir fyrir hann, af hverjum sum
ir höfðu sýnt landsfólki meira
metnað en lítillæti og oft látið á
sjá, að þeir virtu lítils landið og
landsfólkið og siði þess, og borið
iHt af því út í Danmörk. En sem
Krieger fær að lesa klögun Filpus-
ar, er svo sagt, að honum gramd-
ist öll sú meðferð og að honum
þókti lítt að lögum og vill rétta
hlut Filpusar. Sendir hann svo
klögun þessa austur að Velli og
segir, að þeir Bonnason,og fóveti
skuli hreinsa sig,og var það al-
mennt mál, að hann fór þar um
mörgum og stríðum orðum, en er
þó eigi svo kunnugt, hvað var, þvi
að aldrei fékk fóveti það bréf að
sjá eða nokkur annar, og hafa
hvorki Bonnason né höfuðsmaður
viljað sýna það, en það vita menn
fyrir víst, að höfuðsmaður kvaðst
hafa í hyggju að stefna því máli
fyrir landsyfirrétt í Reykjavík. Nú
senda þeir frá Velli aftur málsbæt
ur sínar höfuðsmanni, og kunnum
vér ekki að segja, með hverjum
hætti þær hafi verið. En höfuðs-
maður ritar aftur, að enn er hann
sama sinnis sem í fyrra skipti, er
hann reit þeim, og vill stefna því
máli fyrir landsyfirrétt, en því vík
ur hann að fóveta, að hann tekur
af honum fóveta-myndugleika og
kóngstíund, sem hann áður var
búinn að veita honum til
bjargræðis, og það skyldi borið
undir það danska sanselí, hvort
hann eigi framar nokkura von em-
bætta hér eða uppgangs. Þókti nú
sumum eins og höfuðsmaður í
þessu bréfi viki öllum málum að
fóveta frá sýslumanni. og hugðu
fremur það nokkuð ómaklegt og
gerðu sér ýmsai gátur um, og þó
helzt þá, að það myndi upp tekið
til að bera hönd fyrir höfuð Bonna-
son, með því að sveigja óvildinni
frá sýslumanni að fóveta. Kunnum
vér þar ekkert um að segja. En
það er víst, að um þetta var margt
talað og að sýslumanni féllst mik-
ið um aðgerðir höfuðmanns og
þóktist verða halloka fyrir honum,
en þó ekki bera traust til að hrinda
svo af sér sem vildi, og þó var
að sjá sem öUu væri nú hrundið
af honum á fóveta. Er nú látið
birta um alla sýsluna, að Brynjólf-
ur sé af höfuðsmanni sviftur fó-
vetadæmi, og orðar Bonnason það
svo, að það sé móti vilja sínum.
Taldist þá svo til, að Brynjólfur
hefði alls staðið í þvi embætti tvo
mánuði svo að honum varð sá
fagnað’-'- skammvinnur.
12. kapituli
Svo er mælt, eftir það Brynjólf-
ur kom út hingað og var aftur kom
inn að Velli og orðinn, sem fyrri,
handgenginn sýslumanni, að hann
átti eigi alls kostar skap við hann.
Bonnason þoldi engum manni mót
mælti, æðra sem lægra, hél4 jafna
upptekinni meiningu og reiddist
þá oft illa, ef nokkur vildi anda
móti vilja hans. Kom þar stundum,
sem vonlegt var, að þeir ræddu
um ýmsa hluti og að Brynjólfur
vildi koma fram sinni meiningu.
Það þoldi honum eigi sýslumaður.
Það bar og undir eigi allsjaldan,
að Brynjólfur var við öl, og var
hann þá eigi jafnaðarmaður, held-
ur ósvífinn í orðum og kappgjarn,
en það þoldi hinn litt. Og svo má
vera, að fleira nafi í milli borið.
En það heyrðist á, að sýslumanni
þókti nóg um og fannst eigi til,
en ekki kunnum vér að segja,
með hverjum verðleikum það var.
Og var þetta nokkru áður en hér
var komið.
En sem komið var í þetta horf
og sýslumaður er búinn að fá
seinna ritið frá höfuðsmanni, kem-
ur það upp, að Bonnason skipar
Brynjólfi af heimHi sínu, um ný-
árið, og lætur sem þeir eigi megi
saman búa, að eigi skyldi verða
sagt, að þeir styngju höfð-
um saman, og ætluðu margir
hann gera það til vilja höfuðs-
manni og svo sem til að hreinsa
sjálfan sig, og sjálfur lét hann sem
hann væri tii neyddur þessa verks,
vegna höfuðmanns. Skildi það eng
inn maður, hvernig á þessu stóð,
en allir þóktust vita, að eigi gat
höfuðsmaður meinað sýslumanni
að halda mann á heimili sínu, ef
sjálfur vildi halda. En ólíklegt
þókti, að sýslamaður gerði hann
útlægan af heimilinu til að sýna,
að hann væri í allri sökinni og að
af hans völdum væri svo illa kom-
ið kýrmálið, þar allir vissu, að sýslu
maður átti þar hlut að jafnframt
og gat sjálfur ráðið, hefði hann
viljað betur ráða og hamla vand-
ræðum. Svslumaður varð lítt þokk
aður af þessu verki Brynjólfur
hlaut nú að fara á brott og vissi
eigi, hvert fara skyldi, þar ekki
kæfðu hana tuudur vinsældirnar.
Sýslumaður var heldur fár til hans
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
29