Tíminn Sunnudagsblað - 09.02.1969, Side 12

ups og stiftamtmanns séu hagan-
legast sett í sömu línu í gerðabók
kirkjuvaldsins. Almæli er, að ekki
sé um heilt gróið með hinum
tignu mönnum, og hugsi hver
öðrum þegjandi þörfina, þótt síðar
verði. Ekki bætir úr skák, að em'b-
ætti landfógetans fylgir hluti sýslu-
valda í Gullbringusýslu, þar sem
stiftamtmaðurinn býr, og héraðs-
dómari í því lögsagnarumdæmi er
Vigfús Þórarinsson — maðurinn,
sem dæmdi frávikningu Skúla ó-
lögmæta, og á þar að auki dóttur-
dóttur hans að eiginkonu. Þetta
var súrt epli í að bíta hinum æðsta
embættismanni landsins, einkan-
lega þó er skapferlinu var svo far-
ið, sem raun gaf vitni um von
Levetzov.
n.
Á þessum tíma var séra Egill
Eldjárnsson enn prestur á Útskál-
um í Garði, maður rúmlega sex-
tugur, ölsækinn nokkuð og tæpast
ráðandi orðum sínum og gerðum,
þegar hann komst í búðina í Kefla-
vík, þar sem tunnurnar stóðu á
stokkum. Það hafði firrt hann
mangri mæðu, að síðustu tvö ár
hafði hann haft sér við hönd ung-
an aðstoðarprest, séra Guðmund
Böðvarsson, tengdason sinn. Meðal
sóknarbarnanna var hálffertugur
bóndi á Gufuskálum í Leiru, Jón
Sæmundsson, kvæntur Guðrúnu
nokkurri Heigadóttur. Munu þau
hjón hafa verið heldur við efni,
enda töldust Gufuskálar girnileg
jörð og Leiran það byggðarlag á
öllu Rosmhvalanesi, er bezt iá við
fiskimiðum. Það var miðsvæðis,
hvort heldur sótt var í Garðsjó eða
fiskur var genginn í Stakksfjörð
og undir Vogastapa.
Á heimili Gufuskálahjóna var
kona ein um fimmtugt, Elín Stef-
ánsdóttir að nafni, niðursetningur
á bænum. Bjó bróðir hennar, er
Bergþór hét, að Flankastöðum á
Miðnesi, en framan af ævi hafði
þetta fólk verið í koti einu við
Fuglavík í skjóli Þorgeirs Markús-
sonar, er eina tíð var prestur á Út-
skálum, en missti kjól og kall sök-
um þess, að honum varð að fóta-
kefli sú freistni að flingra við
kaupmannsseðla í Keflavík í ábata
skyni. Hafði maður Elínar heitið
Guðmunduir Runólfsson, og fleytt-
ust þau lengi í þurrabúð með
börn sín svipað og aðrir fátækling-
ar. í móðuharðindunum komust
þau á vonarvöl, og hefur Elín að
Mkindum verið þrotin að heilsu og
burðum, er hún lenti á sveit eftfr
þau, því að þá var mannfæð mikil
og víða vant hjúa, jafnskjótt og
batnaði í ári og búhagir skánuðu.
I.
j Þessi saga hefst um miðbik sum-
ars 1787. Hungurvofan hefur dreg-
ið inn sljóvgaðar klær, og síðustu
missseri hefur fólk hvergi fallið úr
ófeiti nema í typtunarhúsi land-
stjórnarinnar á Arnairhóli. Einok-
unarverzlunin rambar á grafar-
barmi, ofurseld forgengileikanum,
og þess eins beðið, að kqnungur
kasti rekunum á hræið. Á Hóla-
velli gnæfir skólahúsið nýja, þar
sem námspiltar sofa þrír í rúmi á
tuttugu álna löngu svefnlofti á
vetrum.
Meðal hinna æðstu embættis-
manna ríkir varla sú eindrægni,
sem valdstéttinni er ákjósanlegust.
Á Bessastöðum situr stiftamtmað-
urinn von Levetzov, sem svo er
stórráður og kappsfullur, að hann
gexði hvort tveggja sömu misserin:
Svipti landfógetann í Viðey, Skúla
Magnússon, embætti sínu og lagði
löighald á eignir hans, og lét í odda
skerast um það, hvor ætti að skrifa
mafn sitt fyirr undir gerninga í
gerðabók sýnódalréttarins, hann
eða Hannes biskup Finrsson. En
danska stjórnin er honum svo ó-
traustur bakhjarl, að hún skipaði
honum að afhenda Skúla fógeta
embætti og eignir að nýju, er setu
dómari hafði dæmt frávikinguna ó-
gilda, og úrskuirðaði, að nöfn bisk-

1 I M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ