Tíminn Sunnudagsblað - 20.07.1969, Side 9

faalfði höfumdiuir þessa stöbu úr
palgmaTtmáluini:
Síðam geysa í bústainigBbokk,
byrja reisu kæra,
tóog, dall, eysil, ais(k né kopp
dbki í hreysið fsena.
Alimennt voru greinar þessar
eignaðar séra Sigurði, oig bar hanm
lyiíðt aldirei þamm orðróm af sér. Em
tómthúsmönnuim fanmsit ómaktega
®ð sér vegið, og margir aðrir töldu,
a'ð hér vseri ráðizt á garðinn, þar
sem hamn var íægstur og af litl-
um skilningi veitat að þessu uim-
bomuMt'la fólki, sem var að leita sér
staðfestu í sjávarplássunmim í vom
um betri iifsislMyrði Einlkmm þót.tu
víst eimkunr.arorð greinanma nokk
uð grá. Héidu ýmsir því fram, að
greimar þessai hefðu átt drjúgam
þátt í fal'li séra Sigurðar að þessu
sinní. Þessum greinumi „Hávarðair
kar1!s“ var svarað í blaðinm Hauki,
sem þá var gefið út á ísafirði. Hygg
ég, að höfumdur þeirrar greinar
hafi verið Sigurður Bjarnason,
bátaismiður frá Broddadaisá, sem
þá átti heima á Laweeyri, greindur
barl og hagorður. Hans er minmzt
í „Gömilium glæðum“ Guðbjargar á
Broddamesi
Geta má sér þess fcl, að her-
Skvldusagan frá kosnimgunum
1900 hafi eitthvað verkað Skúia og
séra Sigurði í hag. Sú 9aga fékk
kimilegan búning í Albingisrímum-
um. en ólMegt má telja, að hún
hafi verið tekim alvarlega Sigurð-
ur Pálsson, þá verzlunarstjóri á
Hesteyri. sagði mér. að tildrög her
skvTduorðróms þessa hefðu verið
þau að hann lét þau orð falla við
tvo eða þriá kiósendur í Sléttu-
hreppi, að svo gæti farið. ef Val-
tvzkan yrði saimþvkkf á alþingi, að
íslendiingar vrðu gerðir herskyld
ir með Dönum En það hevrði ég,
að Sigurðu’- fcrúðí gjálfur alls ekki
þessari hviksögu simmi. Hún var bú-
in fcil í blekkimgaskvmi. Kvaðst Sig-
urður lönigu seinma hafa sniallað
við SkúTa Thóroddsen urn her
dkvTdus'öguny oe háði-r gert góð-
íátlegt gaman að Kjósendur í
'Grunmaivíkiir- og STéttuhreppum
sitóðu víst vPirleiH ebki að baki ki'ós
emdum í öðrurn sveitum. Þeir voru
ýmsir alvel greindir og fórðTeiks-
menm talsverðir en vifcamTega ó-
skólagengnir að örfáum mönnum
undawteknum
Við þessar kosningair voru báðir
flokbar . H e im astj órna rme-n n og
svonjdfmdir Valtýinlgar, sem þá köTl-
ulðu sig FramsókmarHokk, sam-
mála um að samþyikkja stjórmar
sbrarfru mvarp ið með búsetulákivæð
inu ótoneyttu, og vair allm'enint litið
svo á, að því mætti treysfca. Hiammies
Haf.sifceim þakkaði sér með miklum
réifcti, að ákvæðið uim búsetrn ráð
herramis í Reykjayílk var tebið upp
í frunwarpið. Þetifca áflleit Hanmes,
að kjósendur sýslunmar myndu
virða Við sig. og sumir fyllgismemm
hans gerðu jafnvel ráð fyrir aulknu
fylgi hians við þessar kosniimigar.
Em Skúli og fremsfcu fyllgismieinm
harns í kjördæminu hömiruðu á því,
að ef Heimiastjórniarflioklk'urinm
kæmist í meiriMuta, yrði Magnús
landislhiöfðingi Stephemsem fyrsti
ráðtoerra vor. ísfirðingar velflestir
máttu ekki tiT þess hugsa, að Magn-
ús hlyti ráðherraemtoættið, og voru
víst mieðal þeirra ýmisir, sem
kusu Hannes Hafstein árið 1900.
Þeim voru í fersku mimmi SkúTa
máTin matnkunmu. Málaireksturinm,
rétfcarhöldin, hið þokkalega fram-
ferði rannsóknardómiarans, Lárus
ar H. Bjarnasonar, inman og utam
réttar og ofsóknirmar í garð ýmissa
einstablimga. sem ollu óhemjuóigu
og æsimgum i héraðinu, voru möng-
um þeírra nógu minnisstæðar til
þess, að þeir fengu rótgróma and-
úð, jafmvel skömm, á Magnúsi
lamdshöfðingia og ölm hans athæfi.
Ýmsir hugðu fyrr á árurn, að
damskia stjórnim hefði jafnvel átt
upptökin að SkúTamáTunum. Em
SkúTi og fylgismenm haus hér
vestra færðu þetta a-lTt á reiknimg
Magnúsar. Hafa síðari sagnaritarar,
þar á meðal Þorsteinm Thórodd
sen og nú s íðast Jón Guðmason
sagnfræðinguir, staðfest það álit
þeirra.
Að vísu má segja, að Hanmes
Hafsteim nefði eigi átt að gjalda
Mag-núsar Stephensen í þessu efni.
En um hans hemdur, landritarams,
fóru þó bréfim milli Tamdshöfðingja
og ranmsókniardómarans. Hins veg-
a-r verður varlr. sagt, að Hamnes
hafi látið t.árus njóta mágsemda,
þar sem Lárus kvæntist Elímu svst-
ur hans fvrst dðla sumiars 1895.
En nú voru Hávarðargreinar séra
Sigurðar gleymdar, o-g að ölu
þessu athuguðu verður kosnimga-
sigur séra Sigurðar í Vigur í ísa-
fjarðarsýsiu vorið 1!?X)2 skiljanTeg
ur.
Ég vil nú að síðusifcu drepia á
fláie.im atriði, s&in é® fcell mislhieirmd
eða grip'in úr lausu loifti.
Þorsteimn getUr þess — og sfcað
hiæfir, — aö Magmús Steptoemsem,
þáiveramdi foirseti meðri deldar,
hiafi geymt í forsetaborðinu
Skammbyssu (pístólu), er hamm víst
hafii hugsað sér að möta, ef bænda-
fumdarfultrúaimir kynmiu að ráð-
ast inm í salinm. Áreiðanieg vitn
eslkja þyrfti að flást um þetta til
vilk, því að víst væri þetfca í fyrsfca
sikipti, se-m skotvopmi hefur verið
bomið fyrir í alþimgistoúsimu.
Bændafunduri-rnn 1905, sem ko-m
saiman tl að imótmæla ritsíimasamm-
imgum, virðist ekki ha-fa gefið til-
efmd til ófcta um ofbeldisaðgerðir
fum-darmanna af því taigi, að al
þimgisme-nn þyrftu að hræðast
Bændafundur þessi hefur femgið
ómlda dóm-a, og vissuiiega var ti)
hams sifcofmað af flas'fengi. En máls-
bætur þeirra, sem að honum stóðu
hafia lítt verið skýrðar, og hefur
slíkt truflað nokkuð rétt m-at á
mönmum og málefnmm á þessmm
tíma.
Á bls. 390 í „Eldimum“ segi-r
h'öfundur, a-ð Skúli Thoroddsen
hafi setið á tali við hinn gamla
fjamdm-ann sinn , ÞorvaTd lækni,
síðad árin, er hamm hafði flutzt að
Bessastöðum Óhætt er að segja,
að hér sá tim hei-laispuma að ræða.
Skúli vandi aTdrei kornur sínar á
beimili kaupstaðarbúa, og sízt
myndi hann haf a kvatt dyra hjá
mágramina slmum ÞorvaiTdi Tækni,
jafnvel hótt tekið væri að femn-a
yfir forna óvináttu. Hins vegar
hafði Skúli, eða verzlum hams,
skipti við útibú Landsbankan-s, bar
sem Þoi’valdur vair forstjórinn. Fó-r
þar iafnan vel á þeim um viðskínf.
in. Ekki kom SkúTi þar þó, r-ða
mjög sjaldan, e-n sendi verzTunar-
stiióra sinm, Jón Hróbjartsson, til
þess að neka þar erindi sín. —
Stufctu fyr;r andlát sitt ha-fði Skúli
selt Jóni Hróbjartssyni verzlu-n
sím-a.
Það er naimgt, að Davíð Seh.
Thorsteinsson héraðslæknir, hafi
verið fylgismiaður SkúTa. En hann
mum hafa verið mótstöðumaður
Lárusar H. Bjarnason-ar, árin sem
þeir voru s-aimtíða í StykkistoóTmi.
Davíð læk-niT var jafmam mjö-g va-r
kár og mátti teljast fremur íhalds
simn-aðuir. Hamm va-r ákveði-nm fylg-
ismia-ður séra Sigurðar í Vigur, eft
i-r að slitnaði upp úr stjórnmála
tengsTum þeimra SkúTa, e-n taldi-st
til Heimiasti órnarfTvk'k-sins.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
633