Tíminn Sunnudagsblað - 28.09.1969, Page 7

brá og ljómandi í auguim. Það sás't,
að þær kunnu að hlakka til, Ung
ir synir Ausifcurlands skunduðu til
þeirra og bu-ðu þeim í dans Ég
sá hvar Skammfc frá mér stóð
svarthærð, spengileg stúlka. glöð
í braigði, og beið þess, að kallið
kæmá. Ég berti upp hugann og
bauð henni í dans, og hún gekk
brosandi út á dansigótfið. En ekki
er alitaf sopið k'álið, þótt í ausuna
sé komið. í þann mund, sem ég
var að leggja hand!Leigginn um mitti
mieyjarinnar, geikk ungur, fríður
miaður til okkar, sá sami og þuldi
ritsm'íðina um Jónas Halgriimsson
utanbókar skömmu áður í Foss-
valliastofiu. Hann sneri sér að mér
eg sagði:
„Fyrirgefðu, ég var búinn að
bjóða þessari stúliku upp á undan
þér.“
Stúlikan var á báðuim áttum, en
mé.r fétlst huigur. Ég gelkk á brott,
en þau dömsuðu. Að þeim dansi
loknuim geikk ég á ný til stúlkunn
ar og við gengum enn fram á gólf-
ið, en í sömu svifum ruddist mað
ur út á gólfið og hrópaði:
„Hvað er þetfca, Stebbi? Ætlarðu
að taka af mór d'ömuna?"
Þessi maður var skólabróðir
minn úr Akureyrarsikólanum, og
hafði ég ekki séð hann fyrr um
daginn. Við þessa köldu kveðju
fóll mér altar ketill í eld. Nú var
ósigur minn aliger, og ég sá um
ieið, hvar þriðji maðurinn stóð al
búinn, þegar stúlkan losnaði, og
við þenna þriðja mann datt mér
ekki í hug að etja kappi, því að ég
þekkti af orðspori, að hann var
talinn einna harðgerastur aMra
uugra manna á hinu víðlenda
Fljótsdalshéraði frá fjöru til fjalla.
En skjótt bregðuir sól sumri, og er
það oft sannindi. Maður þessi and-
aðist síðla veturinn eftir og leið
þungar þrautir áður en dauðinn
leysti hann firá þjáninigunum.
Fyrr um daginn hafði setið
næsta mér við vígstana ung, væn
leg stulka meðan úr Fjörðum. Upp
yfir henni stóð umgur, geðslegur
maður og kitlaði bana í eyrað með
puntstrái .Leikur að stráum er lát-
laus og Ijúfur í sakleysi ungra
elskenda. Ég sá nú, hvar þessi
unga stúlka var þarna mætt til
leiksins. Myndi hún dansa við mig?
Hafði hún séð ósigur minn áðan?
Ekfci er fuMreynt fyrr en í þriðja
sinn, hugsaði ég og gekk til henn
ar. Hún tók bón minni vel og ungi
maðurinn með puntstráið gerði
enga tilraun í þá átit að stöðva okk-
ar dans. Manni þessum kynntist
ég seinns, einkar geðugum manni.
Hann flluttiist seinna að auistan suð
ur tiil Reykjavíkur og var íftjótt
kosinn þar fiormaður í fjölmennum
féliagssamitökum. En hér með var
ísinn brotinn og ég hélt áfram
dansinum.
Allt uim kring var dansað. Ung-
ir rnenn spenntu mitti vinkvenna
sinna báðum höndum, og það voru
engin vettlingatök. Ég minntist
spakmælis, er var letrað upp yfir
diyrum hjá hinum fornu Rómverj
um: „Memento moris.“ Það út-
legigst: Maður, minnstu þess, að þú
átt að deyja. Drefcfcum og glaðj-
umst í kvöld, því á morgun devj-
um við.
Sumir þeirra, sem fastast héld.i
þarna um meyjarmittin, urðu sið
ar miklir harmamenn, þótt þeir
séu enn í dag flestir ofar moklu.
VIII.
En hætta ber hverjum leik, þá
hæst er. Ég kveð dansinn og geng
heim til Fossvala, ásamt kunningja
mínum af Héraði, einum smdðn-
um, sem byggt hafði „þessa brú“.
Nú var orðið koldimmt af nóttu
og um leið og við kornum 1 Foss
valahlað, kom stúlikan fjórtán ára
utan úr myrkrinu ein síns liðs.
Hún sá, að kunningi minn hélt á
vasailijósi. Hún spurði, hvort við
vildum vera svo vænir að koms
mieð sér og lýsa eftir hesti sínurn.
Hún kvaöst ætla að legg.ia tafar-
laust af stað beimle iðis. Við fórivm
þrjú út túnið. Stúton gekk að
neiðtygjum sínum og greip heizli.
Er við komum í hirossahagann. sá
um við í lijósgHætunni grúa af hest-
um og auðvitað fjölda með sama
lit. Stúlfcan virtist leiita í hrossun
um eftir eðlisávisun hestakonunn-
ar . Fljótt nam hún staðar hjá
hesti, sem hún taldi ver.a sinn.
Hún leysti bann úr hnappheld
unni og sagðist fyrst prófa gang-
inn, svo hún væri alveg viss um
að veðja ekfci á skakkan hest Síð
an brá hú-n sér á bak og þeysti út
í myrkrið. Að vörmu spori var hún
fcomin aftur og sagði: „Þennan
hiest.“ Síðan lagöi hún á, sté á bak,
bvaddi og reið ein út í haust-
myrbrið, ungfuMorðin kona.
Við snerum heim til bæjar og
tróðum obkur inn í gestastofu.
Þar eru þegar fyrir eins margir og
inni geta rúroazt. Maður er að
byrja að halkia ræðu. Það er hinn
mifcli mt fU'i og h!&rðahreiði — tk
gerðarmaðurinn, fánaberi Sunn-
mýfinga. Kunningi hans, Jón Snæ
dal bóndi, er setztur við orgelið
og gefur nafna sínum tóninn i
ræðubyrj ín. Inntak ræðunnar er
úttetot, uppgjör og ágóði af kaffi
sötanni á Fossvölum þenna dag
oig nótt. Gunnar hiefur selt á að
gizfca hátt á annað þúsund kaffi-
bola, á krónu stykfcið með fimm
tíu aura álagi á hvern. Dæmið lít-
ur því þannig út reiknað af ræðu
manni, hreinn ágóði er því sem
næst „per mxil“ hátt í þúsund
fcrónur ,,og má því ekfci minna
vera“, sagði ræðuimaður, e n við
hrópum 8J1 ferfaOit húrra fyrir
Gunnari bónda „og lengi lifi Gunn
ar á Fossvöluim.“ Uxn leið brá
ræðumaður hendi á loft. AlUr
hrópa húrra í einum kór og einn
kalar:
„Hvar er Gunnar? Það miá ekki
minna vera en bann þaikfci fyrir
sig.“ -
„Hann var hérna í gangiuum
rétt áðan,“ anzaði annar.
Nofckriir snöruðust út að sækja
Gunnar, en hvernig sem leitað
var fannst hann hvergi. En Jón
Snædal, sem hafði í gamni ýtt
undir nafna sinn að hal'da ræðuna,
sezt nú brosandi við orgelið og
segir:
„Nú spi’Ja ég, og syngi svo al
ir, sem sungið geta.“
„Snædal vakti söng og gleði
mál.“ Svo kvað Benedifct Gíslason
frá Hofteigi um Jón Snædal lát
inn. Jón var þarna orðinn veifcur
af þeim sjúkdómi, sem leiddi hann
til bana, og 13. desembeir sama ár
andaðist hann í sjúkrahúsi í Reykja
vík, 46 ára að aldri. Hann var jarð-
settur í kirkjugarðinum við Ljós
valagötu að viðstöddu fjölmienni,
og það sögðu mér sumir austfirzik
ir Reykvíkingar, að þá befðu þeir
í fyrsta sinn stigið fæti í kirkju-
garðinn.
Já, nú hófst mikilil söngur og
gleðimiál. Jón lék hvert lagið af
öðru.
Björn í Hnefilsdal, sá sem hætti
við þýðinguna á Dostójevski, stóð
við aðra hönd Jóns og bað hann i
sáfelta að spila „eitthvað, sem ?11
ir geta sungið“. Þegar Jón ætfLafii
að spla „Vorið er komið og grund
írnar gróa“, bað ókunnur maður
viðstadda að syngja textann á ann
an veg: Hauítið er komið og grund
irnar grána' . En þann texta kunni
TÍMINN
SUNNUDAGSBLAÐ
751