Tíminn Sunnudagsblað - 23.11.1969, Qupperneq 20

að það sé ósjaídan vegna sam-
gkipta hennar við karlménn eða
eitthvað í sambandi við þá. Og
samt eru karlmennirnir einn mik
iivægasti þátturinn í lífi hennar.
Ég veit — og auðvitað hlýt.ur
hún að vita það líka — að það
ætti að vera aðeins einn kar.'mað-
úr í lífi hennar — hin pina sanna
ást eins og mikið er talað og skrif-
a'ð'um. Vonandi verður það einn-
ig-
Nei, ég öfunda engan. Þó að þið
teljið það ef til vill mont og mik-
ilmennskú, þá er það samt satt. Og
að sjálfsögðu öfunda ég alira sízt
móður mina og systur mína. Ég
hef heldur ekkert af þessu vandn-
máli að segja varðandi karlmenn
— eða haniingju eða hvað menn
vilja kalla það. Nei, ekkert. Enda
er ég lömuð fyrir neðan mitti.
Þrátt fyrir það. að ég öfunda
engan. er fólk alltaf að aumka
mig. Ef til vill geri ég því rangt
til. þegar ég ímynda mér, að það
vilji, að minnsta kosti telji sjálf-
sagt. að éa aumki mig sjálfa iika,
af því að ég get ekkj Iifað lífinu
— ekki raunverulegu lífi eins og
það gerir sér í hugarlund Mér
finnst þetta af því. að það taiar
stundum í þessa átt.
Ég les heilmikið af skáldverk-
um. ljóðuin 02 skáldsögum Og éa
hef haft aðstöðu til þess að sjá öll
, markverð leikrit. sem hér eru
sýnd, Mér verður stundum hugs-
að ti! þess. að það er hreint ekk-
ert smáræði, sem skáldin hafa
skrifað um ástina. samdráttinn
milli karls og konu. ðð sjálfsögðu
verð ég álitin hofmóðug. ef ekki
eitthvað verra. þegar ég segi. að
oft brosi ég að ástaskáldskap rit-
höfundanna og skáldanna Ég geri
það nú samt. allt svo að hrosa að
honum.
Hvað er ást?
Skáldin vita það. aliflestir vita
það, nema þá ég. lamaða stúlkan.
En ég skal segja vkkijr, að mér
er mjög til efs, að skáldin og þess-
ir allflestir viti það. Ég er alls ekki
viss um nema ég, lamaða stúikan,
komist nær þvi að skilja, hvað
ástin er raunverulega. Auðvitað
brosið þið að mér af vorkunnsemi
og sesið: Hvernig ætti hún. aum-
Inginn, að vita nokkuð um ástina.
sem hún hefur aldrei kvnnzt og
kyn.nist sjálfsagt aldrei?
Ég brosl líka, enda þótt mér
9S6
geðjist alls ekki að því að láta auð-
sýna mér vorkunnsemi. Það skyldi
þó aldrei vera, að hinn hlutlausi
áhorfandi koniist nær því að skilja
raunveruleikann en sá, sem í leikn
um stendur. Það skyldi þó aldrei
vera, að hægt væri að komast nær
hinu sanna með því að lesa það,
sem snillingar og ekki snillingar
hafa skrifað um fyrirbærið ást,
taka eftir gerðum fólks og við-
brögðum og reyna að komast í ein-
hverja snertingu við liugarheim
þess, Að sjálfsögðu er það barna-
skapurinn einn, þegar menn þykj-
ast vita, hvað einn eða annar liugs-
ar. Við komumst aldrei nær því
en eitthvað í áttina að vita, hvern-
ig aðrir hugsa.
Þess vegna held ég, hvað sem
hver segir. að fólkið viti harla lít-
ið um ástina og það þrátt fyfir
sína eigin reynslu. Það virðist ekki
einu sinni vita um þjáninguna, sem
leiðir af ástinni og hlýtur óhjá-
kvæmilega að leiða af henni —
annars væri það ekki ást — um
öfundina. illgirnina og það and-
styggilega, sem hún getur skapað
Það telur sig þekkja og skynja
fegurðina i ástinni. Og segjum svo.
segjum að ástin geti verið fógur.
Sér í lagi virðist hún þeim oft
fögur, sem líta til baka. Það er
um hana eins og margt annað í
veröldinni, að blámi fjarlægð-
arinnar evkur fegurð hennar. En
því miður stenzt hún illa gagnrýn-
ið mat nútímanis.
Er það ef til vill svo, að allt það.
sem skapar fegurð, hljóti einnig
að geta haft það illa og andstvggi-
lega í för með sér?
Ég gerði einu sinni tilraun til
þe9s að ræða um þetta við afa
minn, sem er greindur. Fyrst í
stað hlustaði hann á mig með undr
un í svipnum. Síðan upphóf hann
skyndilega tal um músik, Beetho-
ven og Mozart. Það var einna iik-
ast og ég hefði komið inn á tahú.
Samt sem áður er oft gaman að
ræða við hann, því hann er glögg-
ur og fróður um margt.
Hinn afi minn er e'kki greindur.
Ég á ekki við, að hann sé heimsk-
ur, hann hefur sennilega verið eins
og fólk er flest, meðan hann var
upp á sitt bezta. En síðan hann
varð mjög gamall er hann farinn
að kalka. Iiann þarf sí og æ að
mala eitthvað, segja frá löngu liðn
um athuðum út- ævi sinni. Það er
borin von að ætla sér að sfcððv*
mælgina í honum, enda þdtt haijft
segi inanni sömu söguna uþp aft-
ur og aftur, mörgum tugum, e{
ekkl hundrað sinnum. Hann getur
verið þreytandi. Samt reyni ég að
af-saka hann. Er ekki æði margt,
sem s-ífellt ei’ verið að endurtaka
og verður að endurtaka? Menn
tala um nauðsyn endurteknlngar-
innar. Og skáldin eru sí og æ að
endurtaka ljóð og sögur og ætlast
ti-1 þess, að skáldskapur þeirra sé
endurtekinn sem oftast. Vei-t ég
vel, að mikill munur er á snilld
og bulli, Að sjálfsögðu. Viðmiðun-
in er sterk. Og þess vegna, ef við
miðuðum skáldskap snillinganna
við ennþá meiri snilld og vizku,
okkur óþekkta, hvað þá?
Þrátt fyrir allt er víst skylda
m-ín að hlusta á gamla manninn.
þót-t hann sé að tönnla-st á sömu
frásögnunum dag eftir dag.
Það k-om yfir mig eins og reið-
arslag að fá vitneskju um. að ég
á vart meira en -m-j'ög skammt ó-
lifað. Fyrst í stað fannst mér .ið
ég geta ekki risið undir þessu. En
það fer alltaf á þann veg, að mað-
ur rís und-ir því á ein-hvern hátt,
sem á mann er lagt. Ef ek'ki. þá
deyr maður.
Ég reyni ei-ns og ég get að bera
mig vel og 1-áta fólkið ekki sjá,
hvernig mér er innan brjósts. En
ég er hræd-d. Ég or hrædd við að
deyja eins og annað ungt fólk. Þeg
ar líður á d-aginn og ég er orðin
þrey-tt, sé ég hræðsluna í mínum
ei-g-in augum. ef ég lít i spegii.
Fólkið sér hana ekki — bara ég.
Ég segi stundum við sjálfa mlg, að
nú skuli ég ekki líta í spegilinn.
Samt geri ég það, eins og ég geti
ekki stillt mig um það (líkt og
þegar inaður veit um vonda lykt
af fingri sínum af einhverjum
ástæðum, og maður hugsar me'ð
sjálfum sér, að maður skuii ekki
þefa af honum. Samt gerir maður
það).
í nótt svaf ég vel. Geti ég sof-
ið vel á nóttunni, er ég miklu
kjarkmeiri á morgnana. Þá getur
komið fyrir, að ég líti björtum
auguin á lífið, þetta litla, sem ég
á eftir af því. Ég held. að allir
geti litið björt-um augum á lífið
endrum og eins. Það er líka merki-
legt, þetta Mf. Ótal margt, sam
hægt er að hafa áhuga á — og
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAB