Tíminn Sunnudagsblað - 11.04.1971, Qupperneq 4

Þorsteinn Jónsson á Úlfsstöðum:
Þættir úr Noregsför
★
Það var þann 14. ágúst 1964, að
hún var hafin þessi Noregsferð
okikar Áslaugar, sem mér lengi
hafði fundizt ekki ná neinni átt
að láta eftir sér að fara um há-
bjargræðistímann. Veðrið var hið
fegursta, er við lögðum af stað að
heiman, og enn var það hið feg-
ursta er við árla morguns tveim-
ur dögum seinna vorum á þeirri
fegurðarsnauðu leið, sem liggur
frá Reykjavík til Keflavíkur. Man
ég fátt eða ekkert úr nágrenni
þeirrar leiðar, enda varð mér
miMu tíðlitnara til sævar á hægri
hlið. Blasti þar við fjallgarður
Snæfellsness handan flóans í
fjarska svo miklurn, að varla sá
lengra niður en í miðjar hlíðar.
Sýndust fjöllin þar því eins og eyj-
ar í hafi, og fór ég að hugsa um,
hvað menn muni hafa haldið um
þetta, meðan ekki var vitað um
hnattlögun jarðar. Undarlegt fyr-
irbæri hefði það mátt þykja að
sjá sjóinn bunga upp og sikyggja
á fjarlæg fjöll. En eins og ævin-
lega varðandi það, sem fólk ekki
skilur, hafa þá sennilega fáir veitt
þessu nokkra verulega athygli.
Vanti skilning á það, sem fyrir
augu ber, festist það naumast í
vitundinni og verður því sama og
ótséð.
Tvisvar áður en i þetta sinn
hafði ég hafizt á loft í flugvél. En
hvernig sem á því hefur staðið,
þá veitti ég því nú fyrst athygli,
að í flugvél er maður eins og kom-
inn á aðra jörð. Þótt vélin hreyf-
ist og halllst á ýmsa vegu, þá fdnn-
ur maður það litlu fremur en
hreyfingu og flug jarðarinnar um-
hverfis sól. Hins vegar finnst
manni eða sýnist landið hallast, ef
flugvélin hallast, og man ég, að
þegar hún var að snúa sér í stefnu
austur, rétt eftir að hún var kom-
in á loft, þá fannst mér hafflötur-
inn rísa upp á rönd eða nálega
það vegna þess, hve flugvélin hall-
aðist.
Og nú var flogið hátt yfir jörð.
Sessunautur minn á vinstri hlið
var Kóreubúi, miðaldra maður eða
varla það, svarthærður, skáeygur
og gulbrúnn á hörund, eins og
vænta mátti, en allgervilegur. Var
hann hinn vinsamlegasti og vildi
tala við mig, og gekk það ekki
sem bezt. Þó gat hann látið mig
skilja, að hann hafði komið hing-
að til lands í skipkaupaerindum,
sem tekizt hefðu.
Útsýn úr flugvélinni höfðum við
takmarkaða, því að enginn gluggi
var á hlið við ofckur. Þó gátum
við skyggnzt út hjá manni, sem
sat í næsta sæti fyrir framan, og
sá þaðan niður á jörð og út til
hafs á hægri hönd. Sex áruni áð-
ur en ég fór þessa ferð, hafði ég
farið í flugvél frá Reykjavík til
Hornafjarðar, og sat þá vinstra
megin og hafði því gott skyggni
til Iands. Bar þá í einu fyrir sjón-
ir Ok, Eiríksjökul', Langjökul og
Hofsjökul, auðvitað í mikilli fjar-
Iægð, en þó furðu greinilega. Hins
vegar er mér minnisstæðust úr
þeirri ferð sýn til Öræfajökuls,
sem um stund blasti þá við mér
úr efcki mikilli fjarlægð, skínandi
bjartuT á móti sól. Mun hann á
engan hátt njóta sín eins vel og
úr líkri hæð og hann er sjálfur,
og mun reyndar vera svo um hvað
eina, og í öllum skilningi.
En nú voru það fyrst Vest-
mannaeyjar og hinn rjúkandi Surt
ur, sem ég festi sjónir á í fjarska.
Niður fyrir mig var að líta Ííkt og
á landabréf, dálítið breytilega litt,
því að sums staðar var gróður-
lendi en sums staðar ekki, og virt-
ist mér þó gróðurliturinn minni en
ég hafði vænzt á þessu gróðurrík-
asta svæði landsins, sem flogið var
yfir. Þegar austar kom móts við
Eyjafjalla- og Mýrdalsjökul, breytt
ist niðursýnið þannig, að mishæð-
ir komu meira í ljós. Sá ég það
þó greinilegast, þegar flugvélin
þar af einhverjum ástæðum gerð-
ist ókyrrari á fluginu en áður.
Hallaðist hún þá stundum á hlið,
og var þá stundum eins og þetta
úfna og hrikalega land risi á rönd
upp fyrir hana.
Og bráðlega var ekki annað að
sjá en himin og haf, og þó öllu
heldur einungis himin, því að nú
var flogið fyrir ofan skýin. Að vísu
var gluggaþykkni, eins og segir í
Grettissögu um skýjafar það, sem
ríkti, þegar Glámur hóf augu sín
á móti tunglinu, og sá því stund-
um niður á hafflötinn. Og ein-
hvern tíma kom ég þar auga á
Færeyjar, sem í fjarlægðinni litu
út nokkuð líkt og fuglar á sundi.
Að sjálfcögðu gat ég ekki gert mér
grein fyrir byggingu þeirra, en
dökkvinn benti til þess, sem ég
vissi áður, að þær eru leifar þess
mikla blágrýtislands, sem ísland
og Skotland eru einnig leifar af
og nú er að mestu sokkið í sæ.
Eins og kunnugt er, þá hallar
Skandinavíu frá vestri til austurs,
og lendir því hálendið í hluta Nor-
egs að mestu. Að sunnan tilheyrir
þó Noregi nokkur hluti austurhall-
ans — sá hluti, sem þar er kall-
aður austanfjalls — og er vestur-
ströndin því víða brött og hrika-
leg. Og nú fór þessi hluti Noregs
að koma í ljós, fyrst eyjar og út-
nes, en síðar fjöll að nokkru hul-
in snjó, en þó hvergi samfelldum
jökulhettum. Skárust þar firðir
inn á milli, en þegar austar kom,
breyttist niðursýnið. Blöstu þá við
skógar, en sums staðar bleikir akr-
ar og byggð ból. Og nú fór ég að
finna tÚ þess með sjálfum mér,
að ég væri kominn til annars
316
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ