Tíminn Sunnudagsblað - 11.04.1971, Page 8

það svo þar, sem leifar konungs-
hersins slógu skjaldborg um kon-
unginn, sem að síðustu gekk sjálf-
ur fram í bardagann og veitti þá
sumum andstæöingum sínum
þung högg. En er höggvið var í
fót honum, kastaði hann frá sér
sverðinu og kneigðist upp við
stein nokkurn, þar sem hann svo
var veginn. Og þarna var það svo
gegn þeirri ríkjandi venju að
byggja kirkjur hátt og á áberandi
stöðum. að kirkja þessi var byggð
120 árum síðar, og altarið látið
koma utan um steininn, sem sið-
bótarmenn síðar, samkvæmt frá-
sögu kirkjuvarðarins, fluttu út í
Þrándheimsfjörð og sökktu þar.
Þótt miklu muni á kirkju þess-
ari og dómkirkjunni í Niðarósi, þá
er þessi þó allvegleg. Sagði kirkju-
vörðurinn, sem gekk undir nafn-
inu söngstjórinn. að hún rúmaði
um sjö hundruð manns í sæti
niðri og uppi. Og þó að veggirn-
ir væru sléttir og engar steinlíkn-
eskjur þar að sjá, þá voru þarna
og þó mest í kringum altarið ýms-
ar myndir málaðar á veggina, og
voru þær. iield ég, allar eitthvað
til heyrandi því, sem þarna hafði
gerzt. Man ég þar sérstaklega eft-
ir einni mynd af Ólafi konungi
föllnum. og var hann þar sýndur
liggjandi þannig, að sá í andlit
honum og iljar. Vakti söngstjór-
inn þar athygli okkar á því, sem
hann sjálfur sagðist ekki skilja,
aö hvar sem staðið var við altarið,
en í kringum það mátti ganga, þá
fannst manni konungsmyndin
horfa þangað.
í Stiklastaðakirkju munum við
hai'a dvalizt um tvo tíma, og var
það mest vegna þess, hve ræðinn
söngstjórinn var og hve fróður
hann virtist vera um hina fornu
sögu. Mat hann, eins og ég held,
að margir Norðmenn geri, Ólaf
konung Haraldsson mikils, og var
því ekki hrifinn af Gerplu Il.K.L.
Taldi hann Ólaf verið hafa mikil-
menni, sem að vísu er ekki rangt,
því að mikinn kjark, samfara viti
allmiklu, þurfti vitanlega til þess
að brjótast til ríkis í Noregi eins
og hann gerði á tvítugsaldri. En
um það, hversu góður maðúr hann
hefði verið og heilladrjúgur nor-
rregum málstað, ræddum við ekki,
og skildum því í sátt og samlyndi
við söngstjórann, sem ekkert gjald
vildi taka af okkur fyrir ómak
sitt. Sagði hann okkur njóta þess,
að við værum íslendingar, og mun
slíkt ekki vera einsdæmi hjá Norð-
mönnum við slík tækifæri.
Þann 29. ágúst, eftir að liafa
notið góðrar gistingar í hótelinu á
Veradalseyri varð okkur i fyrstu
reikað eitthvað um þorpið. Datt
mér þá í hug, að gaman væri að
koma við á einhverjum bóndabæ
þar nærri, sem við líka gerðum
að tilvísan einhver manns, sem
við hittum. Var það stórbýli, sem
við komum til, og hittist svo á,
að bóndi og kona hans voru að
koma einhvers staðar að á bíl sín-
um. Tóku þau okkur vel, og óku
þegar með okkur um landareign
sína, sem heita mátti einn sam-
felldur akur og þó víðáttumikill.
Voru þar kartöflu-, bygg- og hveiti
akrar, en sums staðar tún og
nokkur trjágróður, sem einkum
mun hafa verið tii skjöls. Sagði
bóndinn, að uppskeran væri um
fimm þúsund tunnur af kartöflum
og þúsund tunnur af korni, auk
allmikils heys, sem hann seldi til
grasmjölsframjeiðslu, og skildist
mér, að þessi' mikla kartöfluupp-
skera væri árviss, því að miklu
minni hætta væri þarna á nætur-
frostum en sunnar í landi. Ein-
hverja laxveiði sagðist hann hafa
í Veradalsá, lax fengist einungis í
net vegna þess, hve vatnið í ánni
væri morað. Skildist mér, að sá
ótærleiki þess stafaði af þvi, hve
jarðvegur væri þarna gljúpur og
laus, og var það í samræmi við
annað, sem hann sagði okkur einn-
ig, að undirstöður vega væru
þarna ótryggar og landspjöll yrðu
stundum í vatnavöxtum. Minnir
mig hann segði okkur frá dæmi
um slíkt, sem orðið hefði fyrir
löngu, og þá valdið miklu mann-
tjóni.
Ugglaust hefur allt í búrekstri
bónda þessa verið samkvæmt nýj-
ustu tækni, og man ég að hann
sýndi okkur blásturskerfi mik-
ið til þess að þurrka kartöfl-
ur. Hins vegar var íbúð-
arhús hans gamalt orðið 150 ára,
eftir því sem hann sagði,
og fremur kalt og óhaganlegt.
Sagði hann, að miklu meira myndi
kosta að endurbæta það og laga
en að byggja annað nýtt, og var
þó á honum að skilja, að hann
myndi fremur taka hinn fyrr-
nefnda kost, því að á annan hátt
taldi hann sig ekki geta varðveitt
fortíðargildi þess. En hverjir svo
sem ókostir þessa gamla húss
kunna að hafa verið, þá var það
allreisulegt að sjá, og í nimgóða
dagstofu var okkur boðið, þar sem
okkur var borið að íslenzkum sið.
Á veggjum stofunnar gaf að sjá
myndir af ýmsum ættingjum
þeirra hjóna, og á einum stað sá
ég lítinn og snotran bókaskáp og
var þar rneðal annarra bóka Heims
kringla Snorra Sturlusonar.
Eitthvað kom það til tals, að við
brygðum okkur norður á Mæri
til að leita okkur heilla á þeim
áshelga stað. En hvernig sem á
því stóð, þá varð ekki a f þeirri
ferð. Og nú þegar við snerum aft-
ur suður á leið, tók heldur að
þyngja í lofti og veður að gerast
dapurlegra en áður. Var, þegar til
Niðaróss kom, komin rigningar-
slúð, og kom það okkur úr sömu
átt og spilling veðurfarsins, að nú
var stóra gistihúsið svo alskipað,
að þar var ekki næturskjól að fá.
Var því ekki um annað að ræða
en að halda áfram með næturlest
alla leið til Oslóar, og hefði það
mátt minna mig á aðra slíka næt-
urferð, sem ég fór eitt sinn löngu
áður, og þá um lengri veg. Var
það leiðin frá Hamborg til Zúr-
ich, og var ég þá i fylgd með
nafna mínum öðrum, Þorsteini
Jósepssyni. En þó var hér sá mun-
ur, að nú var ég á nokkurs kón-
ar heimleið, öfugt við það, sem
þá var.
Á leiöinni til Niðaróss frá Osló,
sem við fórum um dag og í bjöftu
veðri, var eins og áður getur,
margt að sjá út um klefaglugg-
ann og þó einkum þaðan, sem
stanzað var, og beindist athyglin
því ekki mikið að samferðafólk-
inu. Þó man ég þar eftir konu
nokkurri, sem ég veitti eftirtekt,
mest vegna þess, hve litla athygli
hún virtist veita þvi, sem á leið-
inni mátti sjá. Mókti hún oftast í
sæti sínu. milli þess að hún gæddi
sér á einhverju matarkyns, og hef-
ur það víst fremur verið takmark
ferðarinnar en ferðin sjálf, sem
hún hefur haft hug á. En nú þeg-
ar myrkrið var að leggjast yfir og
illviðrið, svo að ekkert var úti að
sjá, lilaut athyglin meira að bein-
ast að samferðafólkinu. Og þó var
það varla nema einn maður, sem
þar kom til greina — ungur mað-
ur gullbrúnn á hár og skegg, með
rýting við hlið og riffil í hönd.
Veitti ég manni þessum eftirtekt
þegar á járnbrautarstöðinni, þar
sem hann var meðal margra ann-
arra, og þóttist undir eins sjá, að
320
T 1 M 1 N N' — SUNNUDAGSBLAÐ