Tíminn Sunnudagsblað - 06.06.1971, Page 19

Þjöðsögur og ævintýr
úr fórum Gvðinga
Einu sinni, það var fyrir langa
löngu, andaðist Júði nokkur, og var
hann jarðsettur að gyðinglegum
sið. Sonur hans flutti yfir líkinu
harmkvælabæn, og sálin hófst upp
til himna, þar sem hún kom fyrir
hinn æðsta dóm. En þá henti sér-
stætt atvik og síðar önnur sérstæð-
ari, og verður það efni sögu vorr-
ar
í dóminum var allt til reiðu. Á
miðju gólfi stóð vogin, þar sem
vega skyldi góðverk og syndir
hins látna. Verjandi hans, það er
„gæzkan“, sem hafði búið í huga
hans á jörðu niðri, stóð hægra
megin við vogina og hélt á hvítri
skjóðu. Ákærandi hins látna, það
er „vonzkan“, sem hafði búið í
huga hans á jörðu niðri, stóð
vinstra megin við vogina og
hélt á skítugri skjóðu. í
hvítu skjóðunni voru góðverk
hins látna, en í skítugu
skjóðunni voru syndir hans. Og
nú tíndi verjandinn eitt góðverk-
ið eftir annað upp úr hvitu skjóð-
unni. Af þeim lagði unaðslegan
ilm. og þau Ijómuðu líkt og stjörn-
ur á heiðskíru vetrarkvöldi. Ákærj
andinn tíndi og eina syndina eftir
aðra upp úr skítugu skjóðunni. Þæ
voru biksvartar sem kol, og af
þeim lagði viðurstyggilegan fnyk.
Sál hins látna beið þar í dóm-
salnum og horfði skelfd á at-
höfn þessa. Aldrei hafði henni
komið til hugar, að slíkur regin-
munur væri á hinu góða og hinu
illa. Á jörðu niðri hafði hún oft-
lega efazt um, hvort gerðir sínar
væru góðar eða illar.
En vogarstöngin vagaði. Stund-
um seig vogardiskur syndanna.
Stundum voru góðverkin þyngri á
metunum. Tíminn leið, drykklöng
stund. ! lifanda lífi hafði sálin ver-
ið ósköp venjulegur Júði. Hvorki
hafði hún þrjózkazt við drottin né
brotið lögmálið. Hún hafði verið
eins og fólk er flest, meinfanga-
laus, ekkert sérstakt góðmenni og
því síður nokkurt illmenni. Sökum
þessa voru í skjóðunum hversdags-
leg góðverk og smásyndir,
sérhvert þeirra léttvægt og
þyngdi skálarnar sáralítið. Ekki
að síður glumdu fagnaðar-
hróp í himnaríki, þegar skál-
in með góðverkunum seig nið-
ur, en reyndist syndaskálin þyngri,
grétu himnarnir og kveinstafir
hljómuðu allt að hásæti drottins.
Loks voru skjóðurnar tómar.
„Svo fljótt?" spurði dómvörðurinn,
sem hefur líki engils. Verjandinn
og ákærandinn, sem báðir hafa líki
engils, ranghverfðu skjóðunum, og
þær voru galtómar. Dómvörðurinn
gekk að voginni og gætti vendilega
að, hvor skálin væri neðar. Hann
gætti að, hvort góðverk eða syndir
væru þyngri á metunum. Hann
laut niður og horfði. Og
hann horfði ærið lengi, af því að
hann sá það, sem hafði aldrei áður
sézt í hinum æðsta dómi. Dóms-
forsetinn spurði: „Hvers vegna
horfir þú svo lengi?“ Og dómvörð-
urinn svai’aði hikandi: „Skálarn-
ar vega salt. Hægri skálin sígur
ekki neðar en hin vinstri, og vinstri
skálin sígur ekki neðar en hin
hægri. Syndir og góðverk eru jafn-
væg.“ Og dómsforsetinn spui’ði
enn: „Munar ekki hársbreidd?“
Og dómvörðurinn gat einungis
svarað: „Það munar ekki liárs-
breidd.“
Dómendur brutu málið til mergj
ar, og að drjúgri stundu liðinni
birtu þeir úrskurð sinn: „Þar eð
syndir hins látna vega jafnt góð-
verkum hans, getur sálin ekki far-
ið til helvítis. Þar eð góðverk hins
látna vega jafnt syndum hans,
-getum vér eigi lokið upp hliðum
himins fyrir sál þessa Júða. Sál
hans er því dæmd til að flögra
án afláts mitt í millurn himins og
jarðar, unz drottinn aumkar sig
yfir hana og af náð sinni veitir
Sagan um gjafirnar þrfár
henni viðtöku í paradís.“ Að svo
mæltu fylgdi dómvörðurinn sál
Júðans út úr dómsalnum. Og sál-
in harmaði hlutskipti sitt, en dóm-
vörðurinn leitaðist við að hugga
hana. „Hvers vegna að gráta, sál-
artetur? Að vísu nýtur þú ekki'
sælu og unaðar í paradís, en ekki
að heldur þjáist þú í logum hel-
vítis. Þetta jafnast upp.“ En sálin
vildi ekki huggast láta. Hún sagði:
„Fremur vil ég þjást en finna
hvorki til sársauka né sælu. Tóm-
ið er öllu böli bölvaði’a."
Dómvörðurinn hafði samúð með
sál Júðans. „Flögraðu niður, sálar-
tetur, og vertu í námunda við mann
heim. Þú skalt ekki líta oft til him-
ins. Hvað er þar að sjá? Raunar
glitra þar ótal stjörnur, en dauðar
ei-u þær. Þær finna aldrei til sam-
úðar. Þær munu ekki biðja drottin
að miskunna þér. En hinir fróm-
hjörtuðu í paradís munu aftur á
móti hjálpa eirðarlausu sálartetri.
Og taktu eftir, sálartetur. Hinir
frómhjörtuðu kunna vel að meta
góðar gjafir. Flögraðu þess vegna
í námunda við mannheim og ljáðu
lífinu athygli. Sjáirðu eitthvað,
sem er fágætt, fagurt og gott, þá
taktu það og færðu það hinum
frómhjörtuðu að gjöf. Og hér
skaltu knýja dyra og segja varð-
englinum, að ég hafi beðið þig að
koma hingað með þessa gjöf. Er
þú hefur fært hinum frómhjörtuðu
þrjár slíkar gjafir, munu hlið him-
ins vissulega ljúkast upp fyrir þér.
Það verður þökk hinna frómhjört-
uðu. og drottinn elskar þá og virð-
ir, sem vilja bæta ráð sitt, stefna
að einu marki og ná þangað sakir
atorku sinnar.“
Er dómvörðurinn hafði lokið
rnáli sínu, blessaði hann sálina og
lét hana frá sér fara úr ríki drott-
ins.
FYRSTA GJÖFIN.
Nú flögraði sálin í námunda við
mannheim og leitaði gjafa að færa
hinum frómhjörtuðu. Hún sveim-
aði yfir Ixorgum, og fólkið var þar
sem sandur á sjávarströnd. Hún
flögraði yfir landsbyggðinni. Hún
flögraði, hvort sem var steikjandi
hiti eða nístandi bitra. Hún flögr
aði, hvort sem loftið var rykmett-
að og þurrt eða regnið fossaði úr
illskulegum skýjabólstrum. Öllum
gerðum fólksins léði hún athygli,
en sá þó hvergi fágæta og fagra
gjöf. Ef hún eygði Júða, flaug hún
til hans af bragði og leit í augu
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
499