Morgunblaðið - 19.05.2004, Blaðsíða 24

LISTIR
24 MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
óþekkt verk fundust, langflest mál-
uð af ungum listamönnum sem á
sínum tíma stunduðu nám á Kon-
unglega Listaháskólanum í Kaup-
mannahöfn og urðu síðar þekktir
myndlistarmenn.
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Íslands, er verndari
sýningarinnar. Sýningarstjóri er
Í GERÐARSAFNI verður opnuð í
dag kl. 20 sýning á íslenskum mál-
verkum í einkaeigu í Danmörku.
Sýningin var fyrst sett upp á Norð-
urbryggju í Kaupmannahöfn dag-
ana 13. mars–18. apríl að frum-
kvæði Dansk-Islandsk Samfund
með Klaus Otto Kappel, fyrrv.
sendiherra Dana á Íslandi, í far-
arbroddi. Hann og félagið leituðu
uppi verk eftir íslenska listamenn í
einkaeigu í Danmörku.
Tilgangurinn var að sýna þau op-
inberlega bæði í Danmörku og á
Íslandi og varpa í gegnum þessa
listaverkaeign ljósi á menningar-
samskipti þjóðanna. Fjölmörg áður
Bera Nordal. Hún valdi á sýn-
inguna um níutíu verk eftir marga
af helstu listamönnum Íslendinga.
Elsta verkið er frá árinu 1898 en
hið yngsta er málað 1987.
Sýningunni lýkur sunnudaginn
20. júní.
Safnið er opið alla daga nema
mánudaga kl. 11–17.
Svanir, verk eftir Jón Stefánsson á sýningunni í Gerðarsafni.
Frá
Norður-
bryggju
í Gerðar-
safn
HIBIKI er heiti sýningar japanska sviðs-
listahópsins Sankai Juku, sem hingað er kom-
inn til lands vegna Listahátíðar í Reykjavík og
stígur á svið í Þjóðleikhúsinu í kvöld og annað
kvöld. Hópurinn er skipaður sex karldöns-
urum og eru hreyfingar þeirra sagðar töfrum
líkastar, en dansstíll hópsins á rætur í hinni
japönsku buto-danshefð sem varð til á sjöunda
áratug síðustu aldar. Þar var eftirstríðs-
árakynslóð japanskra dansara á ferð, sem
hafnaði hefðbundinni vestrænni og austrænni
danshefð og lagði þess í stað áherslu á líkam-
ann sjálfan og fagurfræði hans, í því augna-
miði að koma til skila mannúðarvakningunni
sem átti sér stað í Japan og víðar á þeim tíma.
Bergmál lífsins
Listrænn stjórnandi og stofnandi Sankai
Juku er Ushio Amagatsu, en hann er jafnframt
höfundur sýningarinnar – Hibiki. „Þegar orð-
ið Hibiki er þýtt beint merkir það bergmál. En
það sem sýningin fjallar í rauninni um er
áframhald, um líf manneskjunnar sem end-
urtekur sig. Í því felst vísunin í bergmálið,“
segir Amagatsu í samtali við Morgunblaðið.
Þegar hann er inntur eftir því hvort arfleifð
hörmunganna í Hiroshima í síðari heimsstyrj-
öldinni sé viðfangsefni í sýningunni svarar
hann því til að hún hafi mun víðtækari skír-
skotun. „Hiroshima er ekki hluti af verkinu á
beinan hátt,“ segir hann. „Ég fæddist eftir að
síðari heimsstyrjöldinni lauk, og þekki því
ekki þann raunveruleika af eigin raun. Ég
gæti því aldrei túlkað það sem gerðist í Hiros-
hima, þar sem upplifun mín af þeim atburði er
óhjákvæmilega önnur. En nú á dögum steðjar
líka að okkur ógn í heiminum, og það er það
sem ég er að fást við í Hibiki, hvað fólk er að
gera nú til dags. Sýningin fjallar um grunn-
atriði í mannlegri tilvist.“
Skiptir sjaldan út dönsurum
Sankai Juku er þekktasti sviðslistahópur
Japana og var stofnaður af Amagatsu sjálfum
árið 1975. Í hópnum eru sjö dansarar, að hon-
um sjálfum meðtöldum, en sex dansarar taka
þátt í Hibiki. „Fjöldi dansara í hverri sýningu
er misjafn. Ég skipti ekki oft út dönsurum í
hópnum mínum, eins og tíðkast til dæmis í
Evrópu. Einn meðlimanna hefur verið í hópn-
um frá upphafi og tveir aðrir hafa verið í
hópnum undanfarin 17 eða 18 ár. Jafnvel nýj-
ustu meðlimir hópsins hafa verið með okkur í
fjögur eða fimm ár. Ástæðan fyrir þessari
löngu viðveru dansaranna í hópnum er sú, að
dansstíll minn er mjög sérstakur og það er því
ekki auðvelt að skipta út dönsurum. Það tekur
tíma að laga þá að vinnubrögðunum,“ segir
hann.
Bakgrunnur dansaranna í hópnum er mis-
jafn að sögn Amagatsu, sumir eru lærðir dans-
arar en aðrir hafa leiklistarmenntun. Sjálfur
lagði hann stund á nútímadans og klassískan
ballett á sínum tíma, áður en hann skipti yfir í
buto-dans. „Dansstílinn sem Sankai Juku not-
ast við hef ég hins vegar sjálfur þróað. Ég
myndi segja að það sem væri einkennandi fyr-
ir hann væri samtal við aðdráttarafl jarðar.
Líkaminn er alltaf í tengslum við aðdrátt-
araflið og margir klassískir dansstílar, eins og
ballett, eru alltaf að reyna að sigra það. En
mín leið er að taka við aðdráttaraflinu og
vinna með því. Hreyfingarnar eru hægar, en
líkjast þó ekki Tai Chi eða öðrum íþróttum.
Samþjöppun er lykilatriði í þessum dansstíl,
samþjöppun tíma og rýmis.“
Samtal áhorfenda og dansara
Nokkur tonn af hvítum sandi, stórar gler-
linsur og vatn eru meðal þeirra leikmuna sem
notaðir eru í Hibiki. „Bæði sandurinn og vatn-
ið eru hlaðin táknrænum vísunum,“ segir
Amagatsu. „Tónlistin er svo frumsamin fyrir
verkið af tveimur japönskum tónskáldum,
Takashi Kako og Yoichiro Yoshikawa, að
minni beiðni. Ég gaf þeim engar útlínur, eng-
an söguþráð til að vinna út frá. Hvort tónverk
um sig er eins konar ljóð, og ef til vill geta
áhorfendur lesið eitthvað úr tónlistinni.“
Hann segir samtal milli áhorfenda og dans-
ara skipta sig miklu máli. „Það mikilvæga fyr-
ir mig er að þegar fólk horfir á sýninguna
skilji það, og láti hrífast,“ segir hann. „En þar
sem hver og einn áhorfandi er einstakur geri
ég mér grein fyrir að upplifun hvers og eins
verður misjöfn.“
Hibiki-sýningin var samin árið 1998 að
beiðni Theatre de la Ville í París, en allar göt-
ur síðan Sankai Juku hélt fyrstu sýningu sína á
Vesturlöndum, í Nancy í Frakklandi árið 1980,
hefur hópurinn haft sterk tengsl við Frakk-
land. Hibiki hlaut síðan Sir Laurence Olivier-
verðlaunin árið 2002 sem besta nýja danssýn-
ingin. „Við höfum verið á ferðalagi vítt og
breitt um heiminn í nær 25 ár, en þetta er í
fyrsta skipti sem við komum til Íslands og allir
dansararnir í hópnum eru afar ánægðir með
að heimsækja loksins þetta land,“ segir Ushio
Amagatsu að lokum.
Sýningarnar á Hibiki í Þjóðleikhúsinu hefj-
ast kl. 20 í kvöld og annað kvöld.
Samtal við
aðdráttarafl
jarðar
„Þegar orðið Hibiki er þýtt beint, merkir það bergmál. En það sem sýningin fjallar í rauninni
um er áframhald, um líf manneskjunnar sem endurtekur sig. Í því felst vísunin í bergmálið,“
segir Ushio Amagatsu, höfundur danssýningarinnar Hibiki.
Morgunblaðið/ÞÖK
Ushio Amagatsu er listrænn stjórnandi og
stofnandi Sankai Juku, sem sýnir Hibiki í
Þjóðleikhúsinu í kvöld og annað kvöld.
FYRRI hluti dagskrárinnar
Hraðlestin París – Brussel hófst í
Borgarleikhúsinu í gær með lestri
leikritanna Eva, Gloria, Lea eftir
hinn belgíska Jean-Marie Piemme
í þýðingu Oddnýjar Eirar Ævars-
dóttur og Agnes eftir franska leik-
skáldið Catherine Anne í þýðingu
Sigurðar Pálssonar.
Í dag kl. 17 á Nýja sviðinu verða
svo lesin verkin Boðun Benoît eft-
ir Belgann Jean Louvet í þýðingu
Kristjáns Þórðar Hrafnssonar og
Frú Ká eftir franska leikskáldið
Noëlle Renaude í þýðingu Guð-
rúnar Vilmundardóttur.
Leikstjórn er í höndum Krist-
ínar Jóhannesdóttur, Sigrúnar
Eddu Björnsdóttur, Péturs Ein-
arssonar og Steinunnar Knúts-
dóttur, og það eru leikarar Borg-
arleikhússins og nemendur
leiklistardeildar Listaháskólans
sem lesa.
Það er franska leikfélagið La
Barraca sem stendur fyrir verk-
efninu, í samvinnu við Borgarleik-
húsið, Listahátíð í Reykjavík og
leiklistardeild Listaháskóla Ís-
lands.
Aðgangur er ókeypis og öllum
heimill.
Morgunblaðið/Þorkell
Lesið úr Eva, Gloria, Lea eftir hinn belgíska Jean-Marie Piemme.
Hraðlestin brunar