Morgunblaðið - 19.05.2004, Page 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 2004 31
ef salurinn yrði stækkaður þar sem 1.600–
1.800 manna salur myndi t.d. nýtast hans fyr-
irtæki allt að þrisvar sinnum oftar á ári en
1.300–1.500 manna salur. Þórir Jóhannsson,
ritari í stjórn starfsmannafélags SÍ og með-
limur í Jarðýtunefndinni, sagðist fagna því að
innan tíðar muni SÍ loks flytja í húsnæði sem
væri ekki aðeins áheyrendum heldur flytj-
endum samboðið. Hann tók undir með Þresti
um að menn hefðu áhyggjur af stærð salarins.
Erum að byggja til framtíðar
Magnús Kjartansson, formaður STEFs og
framkvæmdastjóri hjá Félagi tónskálda og
textahöfunda, sagði afar mikilvægt að allir
hefðu hugfast að verið væri að byggja til
framtíðar. „Þannig að við lendum ekki í þeirri
stöðu, eins og svo oft hefur gerst, að menn láti
stýrast af málamiðlunum og byggi of smátt
einungis til þess að fara í kostnaðarsamar
framkvæmdir við stækkun húsnæðis síðar
meir.“
Kjartan Ólafsson, formaður Tónskálda-
félags Íslands, taldi mikilvægt að þegar
rekstrarfyrirkomulag hússins verði skoðað sé
haft í huga að stærstur hluti tónlistarmanna
væri ekki tengdur neinum stofnunum
Margrét Bóasdóttir, formaður Félags ís-
lenskra tónlistarmanna, byrjaði á að þakka
fundinn þar sem með honum gæfist möguleiki
til að miðla upplýsingum um stöðu mála og
koma á samræðum sem væri mönnum og
málefninu til gagns. „Við erum svo rík af
mannauði að við getum ekki leyft okkur að
byggja fyrir ríkjandi ástand. Við þurfum hús
sem er að innan þannig að það getur hýst
jafnt okkar eigin stóru tónleika sem og heims-
fræga gesti okkar,“ segði Margrét og fagnaði
í framhaldinu nýjum tillögum Artec-manna
bæði um stærð og búnað salarins.
Næst tók til máls Hrönn Hafliðadóttir óp-
erusöngkona og flutti hún hugleiðingu fyrir
hönd Stefáns Arngrímssonar, formanns óp-
erudeildar félags íslenskra leikara. Í ræðu
Stefáns sagði m.a.: „Það skiptir öllu máli að
fyrirhugað musteri tónlistar geti þjónað til-
gangi sínum um ókomin ár. Hér verður ekki
tjaldað til einnar nætur. Ég vil sjá hús sem
hýsir allar greinar tónlistar, hvort sem það
kallast rokk, rapp, blús, ópera eða sinfónísk
tónlist.“
Egill Ólafsson, formaður Samtaka um tón-
listarhús, var síðastur á mælendaskrá. Hann
ítrekaði áður framkomnar upplýsingar um að
með stækkun salarins myndi notagildi hans
aukast. „En tillögur sem stuðla að betri
rekstrarmöguleikum og nýtingu tónlistar-
húss hljóta að horfa til framtíðar.“ Egill tók
undir stjónarmið Þórunnar um að sem fyrst
yrði hafist handa við að búa til áþreifanlegt
rekstrarmódel fyrir tónlistarhúsið. „Annað
væri óráð því við verðum að vita hvernig á að
reka þetta hús. Hvað áhyggjur talsmanna SÍ
varðar þá er ég fullviss um að þær verði að
öngu gerðar enda er ég sannfærður um að að-
sóknin á tónleika hljómsveitarinnar muni
stóraukast við flutninginn í nýtt hús, líkt og
reynslan erlendis bendir til.“
kilvægt að rekstrarmódel liggi
rir áður en farið er að hanna
li Þrastar Ólafssonar, framkvæmda-
SÍ, kom fram að mikil andstaða væri
hljómsveitarinnar við því að stækka
alinn í 1.600–1.800 sæta sal. Þröstur
500 sæta sal best henta SÍ og nefndi
meginástæður fyrir því. „Sú fyrsta er
því afar mikilvægt er að hljómsveitin
st á að endurtaka tónleika. Við getum
na u.þ.b.10–15 sinnum á ári, en í 1.800
sal væri það aðeins hægt tvisvar á ári.
ðsókn á tónleika hjá okkur er 6–700
og þótt aðsóknin ykist um 50% við
ginn í nýtt hús myndum við engu að
era að leika fyrir hálftómum sal ef
rði stækkaður og til lengdar hefði það
tjandi áhrif á hljómsveitina.“
tur benti auk þess á að stærri salur
rum útbúnaði myndi hækka leiguna og
a harðast niður á þeim aðila sem notar
mest, þ.e. SÍ. Að mati Þrastar væri
ægt að reisa sér ekki hurðarás um öxl.
meðalhófið best. Auk þess tel ég illa af
rið ef salurinn og búnaðurinn yrði
í mikilli andstöðu og óþökk við stærsta
a notanda salarins.“
li Þórunnar Sigurðardóttur, listræns
nda Listahátíðar í Reykjavík, kom
hennar aðaláhyggjur varðandi húsið
sem fyrr að því hvernig eigi að reka
g tel afar hæpið að sami aðili og rekur
geti rekið tónlistarhúsið. Ég tel ein-
a ekki raunhæft að einkaaðili geti rekið
ús með glæsibrag án þess að til komi
rt opinbert framlag til rekstursins.“
i Þórunnar er nauðsynlegt að rekstr-
l tónlistarhússins liggi fyrir áður en
verði að hanna sjálfa bygginguna.
verða að gera upp við sig hvers konar
gera eigi til rekstraraðila. Á hann ein-
a að þjóna hlutverki leigusala eða verð-
t að gera einhverjar menningarlegar
til rekstaraðila hússins?“ spurði Þór-
li Einars Bárðarsonar, eigandi Con-
., kom fram að hann teldi afar jákvætt
á samræðum
Morgunblaðið/Þorkell
aðila sem koma munu að starfsemi tónlistarhúss höfðu framsögur á fundinum.
silja@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
Hermannsson, framkvæmdastjóri
hafnar TR, gerði á fundinum grein
öðu mála varðandi undirbúning
gar tónlistarhúss í Reykjavík.
F
æstar doktorsritgerðir
miðað við hverja
100.000 íbúa eða tvær
voru varðar á Íslandi og
Lettlandi af Norður- og
Eystrasaltslöndunum árið 2001. Vil-
hjálmur Lúðvíksson, formaður vís-
indastefnunefndar Norðurlanda-
ráðs, segir skýringuna á fáum
doktorsvörnum á Íslandi að Íslend-
ingar hafi sótt háskólanám og fram-
haldsnám erlendis. Lettar hafa
brennandi áhuga á því að bæta
doktorsnám við lettneska háskóla
og fjölga lettneskum doktorum á
allra næstu árum. Mikil bjartsýni
ríkti meðal fulltrúa frá Rússlandi og
Eystrasaltslöndunum á ráðstefnu
um vísindarannsóknir í Norður- og
Eystrasaltslöndunum í Riga í Lett-
landi dagana 10.–11. maí.
Juris Radzevics, menntamálaráð-
herra Lettlands, þakkaði í opnunar-
ræðu á ráðstefnunni fyrir stuðning
Norðurlandanna við Eystrasalts-
löndin. Stuðningur þeirra skipti
sköpum við framtíðaruppbyggingu
landanna þriggja. Víða væri enn
langt í land með að ná fullnægjandi
árangri. Lettar eins og hinar
Eystrasaltsþjóðirnar væru engu að
síður bjartsýnir og tilbúnir að
leggja sig alla fram við áframhald-
andi uppbyggingu landsins.
Radzevics viðurkenndi að Lettar
stæðu ekki nægilega vel að vígi í
rannsóknum. Auka þyrfti til muna
framlag til vísindarannsókna. Engu
að síður væri full ástæða til bjart-
sýni. Stjórnvöld sýndu skilning á
mikilvægi rannsókna. Skömmu fyrir
ráðstefnuna hefði forsætisráðherra
Lettlands gefið loforð um að hækka
ríflega framlag landsins til mála-
flokksins. Stefnt væri að því að
framlag til rannsókna næði 3% af
þjóðartekjum árið 2020.
Á ráðstefnunni kom fram að fáir
ungir Lettar legðu stund á vísinda-
greinar og brottfall úr doktorsnámi
væri ekki viðunandi. Aðeins 8%
doktorsnema ljúka náminu á innan
við fjórum árum í Lettlandi að því er
fram kemur í fréttabréfi Euro
Faculty í Riga.
Flestir kvendoktorarnir
í Lettlandi
Baiba Rivza, formaður æðri
menntunarráðs Lettlands, lagði
eins og ráðherrann áherslu á fjölg-
un lettneskra doktora. Aðeins tvær
doktorsritgerðir á hverja 100.000
íbúa voru varðar í Lettlandi og á Ís-
landi árið 2001. Næst á eftir lönd-
unum tveimur koma Litháen með
níu doktorsvarnir og Eistland með
ellefu doktorsvarnir. Alls voru sex-
tán doktorsritgerðir varðar í Nor-
egi, nítján doktorsvarnir í Dan-
mörku, 23 doktorsvarnir í Finnlandi
og 27 doktorsvarnir í Svíþjóð sama
ár. Ekki lágu fyrir nýrri tölur um
doktorsvarnir í löndunum á ráð-
stefnunni.
Rivza sagði ánægjulegt að hlutfall
nýrra kvendoktora væri hvergi
hærra en í Lettlandi eða 63,5% af
öllum Norður- og Eystrasaltslönd-
unum. Kvendoktorar eru 48,7% af
öllum doktorum í Finnlandi, 40% í
Noregi og 43,7% í Svíþjóð.
Rivza tók þó fram að konur sæktu
aðallega í félags- og hugvísindi.
Hvetja þyrfti konur til að sækja í
ríkari mæli í hefðbundnar vísinda-
og verkfræðigreinar. Markverð
fjölgun hefur verið meðal háskóla-
nema í Lettlandi undanfarin ár.
Mest hefur fjölgunin verið í einka-
reknum háskólum. Ungt fólk er
bjartsýnt og baráttuglatt þrátt fyrir
að flestir námsmenn þurfi að vinna
nær fulla vinnu með námi til greiða
skólagjöld og sjá sér farborða.
Af nýju Evrópusambandslöndun-
um er Lettland fátækast.
Keppnisandi í
löndunum þremur
Vilhjálmur Lúðvíksson, formaður
vísindastefnunefndar Norðurlanda-
ráðs, sótti ráðstefnuna í Riga. Hann
sagði ástæðuna fyrir fæð doktora á
Íslandi þá að Íslendingar hefðu
lengst af farið utan til háskólanáms
og framhaldsnáms. Rannsóknar-
nám til meistaragráðu hefði hafist á
Íslandi um 1990 og doktorsnám í fá-
einum greinum árið 1995. „Það blas-
ir nú við ört vaxandi eftirspurn eftir
fólki með doktorsgráðu, bæði í at-
vinnulífi og þjónustu hins opin-
bera,“ sagði Vilhjálmur í samtali við
Morgunblaðið. „Við teljum nú líka
að doktorsnám sé hluti af því að efla
vísindakerfið hér á landi og í und-
irbúningi er stefnumótun á því sviði,
m.a. á vettvangi Vísinda- og tækni-
ráðs. Þar koma upp mörg af þeim
álitamálum sem voru til umræðu í
Riga.“
Vilhjálmur sagði aðspurður tals-
vert langt í land með að Eystra-
saltslöndin næðu Norðurlöndunum
á sviði rannsókna. Þau gætu þó ver-
ið á hraðri uppleið ef farið yrði að
boðaðri stefnu stjórnvalda.
Vilhjálmi kom mikil bjartsýni
Rússa og keppnisandi meðal
Eystrasaltslandanna, ekki síst með-
al Letta, ánægjulega á óvart. „Það
var enginn að væla yfir vandamál-
unum en fullur vilji að ganga í að
leysa þau,“ sagði hann. „Mér fannst
líka góðar fréttir koma af norræn-
um „öndvegissetrum“ (CBACCI)
sem sagt var frá og mjög margir vís-
indamenn og doktorsnemar hafa
tekið þátt í. Starfsmenn Mógilsár
hafa unnið þar mjög góða vinnu veit
ég.“
Áhersla á alþjóðlegt samstarf
Á ráðstefnunni voru haldnir
margir fróðlegir fyrirlestrar um
doktorsnám almennt og sérstök
vandamál Eystrasaltslandanna.
Prófessor Arild Sæther frá Noregi,
fyrrverandi forseti Euro Faculty-
deildarinnar í Riga, greindi m.a. frá
sérstökum stuðningi Norðmanna
við átta úrvalsdoktorsnema í Riga.
Stuðningurinn felur í sér fullan
námsstyrk til þriggja ára doktors-
náms. Nemendurnir þurfa því ekki
að stunda vinnu með náminu. Þeim
er útveguð góð vinnuaðstaða, far-
tölvur, bókakostur og áfram mætti
telja. Auk þess gefst nemendunum
kostur á að stunda hluta af námi
sínu í Noregi. Nemendurnir hafa
tvo leiðbeinendur – annan frá Lett-
landi og hinn frá Noregi.
Sæther sagði að hingað til hefði
allt gengið eins og í sögu í tengslum
við stuðninginn að öðru leyti en því
að erfitt hefði reynst að finna
norska leiðbeinendur fyrir doktors-
nemendurna vegna anna í norskum
háskólum. Allt hefði þó smollið sam-
an að lokum. Allar líkur væru á að
allir nemendurnir myndu ljúka
doktorsnámi sínu með sóma að ári
liðnu.
Fyrirlesarar frá Eystrasaltslönd-
unum lögðu áherslu á að fjölga
þyrfti doktorsnemum og bæta nám-
ið, m.a. með þátttöku í alþjóðlegu
samstarfi, heimsóknum gestafyrir-
lesara og gestadómara frá virtum
erlendum háskólum við doktorsv-
arnir. Fram kom að auka þyrfti
námsstyrki til doktorsnema og helst
þyrfti með því að tryggja að nem-
endur þyrftu ekki að vinna með
námi. Að auki kom fram að auka
þyrfti möguleika á erlendu sam-
starfi með því að stuðla að því að
doktorsritgerðir væru skrifaðar á
ensku.
Almennt kom fram að stuðningur
við rannsóknir væri eitt af forgangs-
verkefnum allra Evrópuþjóða. Auka
þyrfti alþjóðlegt samstarf, stuðla að
samhæfingu á milli ólíkra kerfa og
komast yfir önnur hagræn vanda-
mál til að hægt væri að ná sem best-
um árangri til framtíðar.
Lettar vilja
fleiri doktora
Á nýlokinni vísinda-
ráðstefnu í Riga
lögðu Lettar áherslu
á að bæta doktors-
nám og fjölga dokt-
orum. Anna G. Ólafs-
dóttir fylgdist með
ráðstefnunni og
spurði Vilhjálm Lúð-
víksson, formann vís-
indastefnunefndar
Norðurlandaráðs,
hvort Íslendingar
hefðu áhyggjur af því
að útskrifa jafn fáa
doktora og Lettar.
ago@mbl.is
Ljósmynd/Ilmars Drilins
Anders Örn, formaður NorFa, og
Baiba Rivza, formaður æðri mennt-
unarráðs Lettlands, bera saman
bækur sínar á ráðstefnunni.
Ljósmynd/Ilmars Drilins
Juris Radzevics, menntamálaráð-
herra Lettlands, sagði stuðning
Norðurlandanna skipta sköpum við
framtíðaruppbyggingu Eystrasalts-
landanna.