Íslendingaþættir Tímans - 31.10.1969, Page 15

Minningarorb um jprjá
látna Barðstrendinga
Með fárra daga millibili, hafa
þrír aldraðir Barðstrendingar
kvatt þetta tilverusvið. „Um
héraðsbrest ei getur, hrökkvi
sprek í tvennt“, kveður listaskáld-
ið Guðmundur á Sandi. Það má
víst segja sama um þessa þrjá,
það verður enginn héraðsbrestur
við fráfall þeirra, þeir gegndu
aldrei neinum opinberum embætt-
um, og fyrir þeim voru aldrei
bumbur barðar eða leikið á hljóð-
færi, þetta voru ósköp venjulegir
menn yfirlætislausir.
Elztur þessara þriggja var: Þórð-
ur Ingimar Jónasson, hann fædd-
ist á Arnórsstöðum 23. júní 1885.
Foreldrar hans voru: Jónas Guð-
mundsson bóndi þar, og Petrína
Einarsdóttir kona hans. Föður sinn
missti Þórður á unga aldri, og var
þá heimilið leyst upp og fóru flest
börnin til vandalausra en þau vom
5. Þórður ólst upp í Haga hja
Jósíasi Bjarnasyni og Margréti
Pálsdóttur, og þótti snemma dug-
mikill og ókvalráður. Fulltíða flutt
ist hann til Patreksfjarðar og
nam þar skósmíðar, stundaði þær
að vetrinum en sjómennsku á bil
farsskútum á sumrum, og þóttí
með afbrigðum góður fiskimaður,
t.d. var hann eitt sumarið dráttar-
hæsti háseti á öllurr. Vestfjarðar-
flotanum og dró 50 skippund af
fullverkuðum saltfiski yfir úthald-
ið. Þórður kvæntist frændkonu
sinni, Guðlaugu Jónsdóttur, þau
voru þrímenningar í báðar ættir.
því afi Þórðar Guðm. á Arnórs-
stöðum og Kristbjörg amrna Guð-
laugar voru systkini. Þórður var
því Breiðfirðingur í báðar ættir,
Guðlaug og Þórður eignuðust
nokkur börn, sem urðu öll vel að
manni, og lifa flest enn. Konu
sína missti Þórður fyrir nokkrum
órum.
Þórðui Jónasson var hár mað-
ur vexti, og garpslegur ásýndum,
drengur góður í hvívetna, leitaði
ekki á aðra, en leyfði engum að
troða sér um tær, vinfastur
þar sem hann tók tryggð við.
Annar í röðinni var Gísli Mar-
teinsson. Hann fæddist á Grænhóli
á Barðaströnd 28. ágúst 1887, en
fluttist kornungur með foreldrum
sínum að Siglunesi og dvaldi þar
æ síðan. Foreldrar hans voru Mar-
teinn Erlendsson bóndi á Græn-
hóli og Siglunesi og kona hans
Ólafía Þórðardóttir, Erlendur fað-
ir Marteins var sonur Runólfs
prests á Brjánslæk. Móðir Gísla
fæddist á Eysteinseyri í Tálkna-
firði, en mun hafa alizt upp í Arn-
arfjarðardölum, því þar bjó Þórð-
ur faðir hennar, Ólafía varð ekki
langlíf, hún dó á barnssæng frá 9
ungum börnum, yngstur þeirra var
Ólafur, er andaðist ungur að ioknu
háskólanámi í norrænum fræð-
um, mikill efnismaður. Árið eftir
að Ólafia móðir Gísla dó, varð
faðir hans bráðkvaddur einn á ferð
yfir Kleifaheiði Varð þá að sundra
heimilinu. en börnin komust öll til
góðs fólks án sveitarhjálpar. Gísli
og Halldóra (sem síðar varð
kaþólsk líknarsystir á Landakoti)
ólust upp hjá móðurbróður sínum,
Gísla Þórðarsyni á Siglunesi, sem
reyndist honum ávallt sem bezti
faðir, enda valmenni. Gísli kvong-
aðist ungur, frændkonu sinni, Guð
nýju Gestsdóttur, þau voru systra-
börn. Guðný og Gísli eignuðust 4
syni, og eru tveir þeirra á lífi.
Guðmundur bóndi á Siglunesi, og
Gísli bóndi á Hreggstöðum. Gísli
Marteinsson bjó allan sinn búskap
á Siglunesi, en þegar hann fyrir
nokkrum árum missti konu sína,
sleppti hann jörð og búi við Guð-
mund son sinn, en dvaldi þar
áfram til s.l. vors, er hann varð
að fara á sjúkrahús vegna sjúk-
dóms er dró hann til dauða.
Gísli Marteinsson var góður
þegn síns byggðarlags, blandaði
sér aldrei í annarra málefni, en
hélt sæmd sinni alla tíð, enda mik-
ið góðmenni, og virtur af öllum er
til þekktu. Seinustu mánuðirnir
urðu honum þungbærir, en hann
hélt hugarrósemi sinni og æðru-
leysi til hinztu stundar. Ég sakna
þessa gamla leikbróður míns. Frá
barnsaldri var miili okkar traust
vinátta sem aidrei bar skugga á
Með Gísia Marteinssyni er góður
maður genginn, maður sem aldréi
mátti vamm sitt vita, og kom hvar-
vetna fram til góðs.
Þriðji Barðstrendingurinn 'er
Guðmundur Jónsson. Hann fædd
ist á Ytri-Múla 1- október 1894, og
var því réttra 75 ára þegar hann
dó. Foreldrar hans voru: Jón
Magnússon bóndi á Ytri-Múla og
Guðbjörg Ólafsdóttir kona hans.
Kann ég ekki að rekja ættir þeirra.
En Halldóra móðir Guðbjargar var
orðlögð dugnaðarkona. Guðmund-
ur ólst upp til fullorðinsára með
foreldrum sínum, fór svo í vinnu-
mennsku í ýmsa staði m.a. til
Bjarna prófasts Símonarsonar að
Brjánslæk, og var þar ráðsmaður
eða fyrirvinna, sem kallað var.
Hann þótti með afbrigðum dugleg
ur til allra verka. Seinna fór hann
svo til bús með Ólöfu Pálsdóttur,
sem þá bjó ekkja á Hamri, eign-
uðust þau saman tvo syni, sem báð-
ir eru bifreiðastjórar á Patreks-
firði, mestu myndarmenn. Áður
hafði Guðmundur eignazt son er
síðar bjó í Fjarðarhorni í Gufudals
sveit og heitir sá Haukur Breið-
fjörð. Eitt er víst, að allir synir
Guðmundar hafa erft dugnað hans
og ósérhlífni. Sambúðarkonu sína
missti Guðmundur fj'rir nokkrum
árum og flutti nokkru síðar til
Patreksfjarðar og keypti þar hús,
og bjó þar síðan að heita mátt’ til
síðasta dags, hélt hann heilsu sinni
og furðanlega miklu vinnuþreki.
Hann sem sagt bognaði aldrei „en
brast í bylnum stóra seinast.“
Hann var jarðsettur við hlið ást-
vinu sinnar í Brjánslækjarkirkju-
garði. Guðmundur Jónsson kunni
ekki erlend tungumál, og var ekki
skriftlærður, en hann kunni að
afla brauðs í sveita síns andlits, og
hann kastaði því ekki á glæ er
hann vann sér inn hörðum hönd-
um. Far þú í friði, nafni minn,
kannski eigum við eftir að bralla
margt saman enn, eins og í gamla
daga, ef Pétri þóknast að „kippa
okkur inn fyrir stafinn“. Því
varla gerum við okkur að góðu að
leika á básúnur eða syngja, eins
og sumir segja að englarnir séu
svo mikið fyrir. Nei, það verður
engin héraðsbrestur þótt gamlir
menn falli í valinn, þeir hafa runn-
ið sitt skeið til enda, og þessir
þrír gerðu það með sóma. Guð gefi
þeim nú raun, lofi betri.
Guðmundur á Brjánslæk.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
15