Íslendingaþættir Tímans - 25.06.1971, Page 7

STEFÁN TÓMASSON
FRÁ LAMBASTÖÐUM
Hinn 20. marz síðastliðinn var
til moldar borinn frá Hjarðarholts-
kirkju í Dölum vestur, Stefán Tóm
asson frá Lambastöðum í Laxárdal.
en hann lézt í Landsspítalanum
hinn 11. sama mán. eftir stutta, en
þunga legu.
Stefán fæddist að Gillastöðum í
sömu sveit 6. júní 1898, sonur hjón
anna Tómasar Tómassonar og Guð
rúnar Árnadóttur, sem bæði ólust
upp í byggðum Hrútafjarðar og
bjuggu þar þangað til þau fluttust
vestur í Dali nokkru fyrir síðustu
aldamót. Tveggja ára að aldri flutt-
ist Stefán með foreldrum sínum
að Lambastöðum i Laxárdal, og
þar ólst hann upp ásamt systkin-
um sínum þremur og vann síðan
að búi foreldra sinna til 38 ára
aldurs. En systkini hans eru þau
Árni Leví verzlunarmaður og Ólaf-
ur Ingólfur, trésmiður, báðir í Búð-
ardal og Guðlaug Bjarnína, búsett
í Reykjavík.
Vorið 1936 keypti Stefán jörð-
ina Goddastaði, sem er næsti bær
við æskuheimili lians og bjó þar
síðan um tíu ára skeið. Árið 1944
kvæntist hann eftirlifandi eigin-
konu sinni, Amalíu Karólínu Þor-
leifsdóttur frá Bjarnarhöfn á Snæ-
fellsnesi, hinni mætustu konu.
Hafði hún áður verið gift Jósef
Kristjánss.vni, Jónssonar frá Snóks-
dal í Miðdölum, en hann drukkn-
aði niður um ís á Hvammsfirði ár-
ið 1918. Eigi varð þeim Stefáni
barna auðið, en dóttur hennar frá
fvrra hjónabandi, Elínu Jósefsdótt-
ur kennslukonu, lét Stefán sér
jafnan svo annt um til æviloka
hennar, sem hans eigið barn væri.
Og ungur sveinn, sonur manns er
lengi dvaldist á heimili hans á
yngri árum, ber nafn Stefáns og
bendir það ótvírætt á hlýhug föð-
urins til þessa hógværa öðlings.
Bú sitt á Goddastöðum stundaði
hann af alúð og umhyggjusemi er
voru lionum eðlislægar eigindir,
byggði þar íbúðarhús og hélt jörð-
inni mjög vel við. Gætti þar áber-
andi snyrtimennsku jafnt úti sem
inni og var kona hans honum þar
samhent um.
En árið 1946 brugðu þau hjón
búi og fluttust til Búðardals. Stund
aði Stefán þar ýmiss störf, bæði á
vegum Kaupfélags Hvammsfjarðar
og annarra í nærfellt tug ára. En
þá fluttu þau til Stykkishólms, þar
sem kona hans hafði löngum dval-
izt áður fyrr. Keypti hann þar
íbúðarhús og vann þar lengi í
frystihúsi auk annarrar daglauna-
vinnu, unz heilsuna þraut og hann
hlaut eftir hetjulega baráttu við
ólæknandi sjúkdóm að leggjast á
spítala, þar sern síðasta stríðið var
háð, skammvinnt en þrungið
óbærilegum þjáningum.
Stefán Tómasson var kominn af
merkum bændaættum um Húna
þing, Dali og Suðurnes og iðulega
fannst mér hann sverja sig greini-
lega í sveit þeirrar stéttar um
skaphöfn alla og eðlisþætti. Æðru-
leysi, ró og festa var afall hans,
trúmennska og óbifanleg samvizku
semi í öllum skyldum og skiptum
við samfylgdarmenn, hver sem í
hlut átti. Hann var hjálpfús og
ósérplæginn. hlýjan og góðvildin á
hraðbergi hvar og hvenær sem var.
Með slíkum mönnum er gott að
lifa, enda var hann vinsæll vel og
aldrei heyrði ég nokkurn mann
hallmæla þessum vini mínurn.
„Þagalt ok hugalt skyldi þjóð-
ans barn,“ segir í Hávamálum, en
í trúbók vorri kristinr.a manna
stendur: „Vinnið meðan dagur er,
nóttin kemur og enginn getur
unnið“. Þessa lífsspeki tveggja trú
arheima tileinkaði Stefán sér mörg
um fremur um langa ævi. Hann
var fáskiptinn við hóf og Jmgsaði
sitt í einrúmi, en glaður og reifur
á góðri stund. Og þær stundir
voru fáar, sem hanp sást óvinn-
andi. Mátti segia að honum ..ecngi
aldrei verk hendi firr“. hvort held-
ur var að eigin umsiá eða í ann-
arra þjónustu, en hirti því minna
um eftirlæti við eigin persónu. Til
opinberra starfa stóð hugur hans
hins vegar lítt og lét ekki lands-
mál til sín taka, þótt hann hefði
þar um ákveðnar skoðanir.
Undirritaður átti Stefán Tómas-
son að nágranna um rösklega háifr
ar aldar skeið. fyrst á æsku-
og þroskaárum hans lieima á
Lambastöðum, síðan í búskapartíð
hans á Goddastöðum og enn síðar
er hann bjó í næsta húsi við mig
í Búðardal. Og betri granna var
naumast hægt að hugsa sér. Þar bar
aldrei skugga á, hvernig sem að-
stæður voru. Er notalegt að minn-
ast þess, þegar leiðir skilja um
sinn. f þau spor fennir aldrei og
gott að hugsa til frekari samfylgd-
ar upp úr morgunsári næsta til-
verustigs.
Eins og fleiri sem vinna hör'ð-
um höndum ár og eindaga, var
hann tvímælalaust í hópi þeirra
þegna þagnarinnar, sem ekki þevta
básúnur á torgum, en sem hverju
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
7