Íslendingaþættir Tímans - 12.08.1977, Blaðsíða 5

Nanna Jónsdóttir
frá Vatnsenda
Fædd 7. maí 1907,
dáin 17. sept. 1976.
Viö eigum öll samferðafólki okkar i llf-
inu margt að þakka, af fólkinu, sem
við umgöngumst, fá stundir daganna
lit sinn bjartan eða daufan og stundum
jafnvel drungalegan eftir viðmótinu,
sem við mætum.
Þegár ég hugsa til Nönnu, frænd-
konu minnar frá Vatnsenda koma mér
i hug ótalmargar, litfagrar stundir
fullar af glaðværð hennar, bjartsýni,
hlýju viðmóti og skemmtun. Þó hef ég
engri manneskju kynnzt, sem sorgin
heimsótti oftar og meira var lagt á I
sambandi við missi ástvina.
Af styrk hennar, rösemi og æðru-
leysi á erfiðum stundum hef ég lært
mest og dáöi hana fyrir meira en aörar
manneskjur.
Nanna Jónsdóttir var fædd á Hall-
dórsstöðum i Reykjadal. Foreldrar
hennar voru hjónin Sigriður Arnadótt-
irfrá Finnsstöðum I Köldukinn og Jón
Sigfússon frá Halldórsstöðum. Sigfús á
Halldórsstöðum var Jónsson, frá
Bjarnastöðum I Mývatnssveit, Jóns-
sonar, Helgasonar, Asmundssonar á
Skútustöðum. Móðir Sigfúsar var
Maria Gisladóttir (Skarða-GIsla). Sig-
riöur, kona Sigfúsar, var Jónsdóttir,
Hinrikssonar skálds á Helluvaði og
Friöriku Helgadóttur, Asmundssonar
á Skútustöðum.
Sigriöur, móöir . Nönnu, var dóttir
Arna Kristjánssonar á Finnsstöðum,
Kristjánsonar frá Hóli I Kinn og k.h.
Bóthildar Einarsdóttur á Björgum,
Grimssonar á Krossi, og Agötu
Magnúsdóttur frá Sandi. En móöir
Arna var Bóthildur Grimsdóttir, systir
Einars á Björgum.
Forfeöur og formæður Nönnu, sem
ég hef hér nefnt, voru þannig öll úr
sveitunum i austanverðri Suöur-Þing-
eyjarsýslu, allt vel þekkt fólk þeim,
sem þar þekkja til.
Foreldrar Nönnu skildu um það bil,
sem hún var fjögurra ára, bróðir
hennar, Aðalsteinn, sem var 2 árum
eldri, varð eftir hjá fööur þeirra, en
þær mæögur fluttust i Finnsstaði.
Þessi fyrsti skilnaður Nönnu frá ást-
vinum var henni sár, þó ung væri,
enda var hún hænd aö hinum glæsilega
og glaðværa fööur sinum, og siðar
rækti hún við hann góða frændsemi, þó
aö vik væri á milli vina á uppvaxtarár-
unum.
A Finnsstööum óx Nanna upp i fjöl-
mennum frændgarði, hjá afa sinum og
ömmu, móöurbræðrum og siöar börn-
um Kristjáns móöurbróöur sins, þótt
allmiklu yngri væru. Þess er sérstak-
lega minnzt, aö hún varö fljótt auga-
steinn Arna afa sins. Finnsstaöaheim-
ilið ar fjölmennt menningarheimili.
Þar og á bæjunum i kring var margt
ungtfólk að alast upp. Eldri sem yngri
ræktu mikið og gott félagslif, þar sem
söngur og hljómlist tengdi fólkið sam-
an, enda var óvenju margt af þessu
fólki söngvið og ljóöelskt.
Nanna fékk söng og tónlistargáfur úr
báum ættum og lærði ung að spila á
orgel, fyrst hjá Kristjáni frænda sin-
um, en siðar var hún vetrartima á
Húsavlk hjá Þórdisi Bjarnadóttur frá
Knarrarnesi á Mýrum. Það má
marka.aðhúnhefurþóttsýna árangur
I þessu námi, að afi hennar gaf henni
ungri forkunnar vandað orgel, sem
þótti mikið i lagt á þeim tima.
Nanna ólst upp við bóklestur og ljóða
ást. Enga konu heyrði ég oftar vitna I
fagrár ljóðlinur i máli sinu en Sigriöi,
móöur Nönnu, og hagmælska til
skemmtunar og af gáska var mikið
iðkuð af frændum hennar ýmsum.
Nanna fór á alþýðuskólann á Laug-
um og var þar tvo fyrstu veturna, sem
hann starfaði, 1925-26 og 1926-27. Vet-
urinn næsta var hún heima á Finns-
stöðum og við orgelnám á Húsavik.
Þar á eftir, 1929-30, gekk hún á hús-
mæðraskólann á Laugum, sem þá var
nýstofnaður, en þá var hún heitbundin
séra Þormóði Sigurössyni frá Yzta-
felli, sem vigður hafði veriö til Þór-
oddssstaðar prestakalls árið 1928. Þau
giftu sig I Reykjavik 21. júni 1930 og
fóru I brúðkaupsför á Alþingishátiöina
á Þingvöllum.
Veturinn 1930-31 dvöldu þau á Finns-
stöðum, en um vorið var flutzt að
Vatnsenda við Ljósavatn, sem gerður
var að prestssetri. Þar þurfti allt að
byggja up, og var þegar byrjað á
íbúðarhúsi en búiö i gömlum bæ á
meðan.
Vatnsendi liggur austan i Ljósa-
vatnsskarði við vatnið sunnanvert, þar
er fagurt, brött og hvassbrýnd fjöll
Skarðsins speglast tiðum i vatninu. A
móti bænum er skógiklædd Krosshlið-
in, sem veitmótsuðri,þar vorarfyrst i
þessum dölum. Tilausturser viðlendið
meira, fell og heiðar öll vafin gróðri
meö mjúkum linum móbergssvæðis-
ins I austanverðri sýslunni. Bærinn
stendur undir bröttu fjalli efst á sléttri
grund, semteygirsig niðurað vatninu.
Allt umhverfiö býður af sér góðan
þokka — en þvi lýsi ég þessu, að þau
Nanna og Þormóður sköpuðu sér
þarna heimili og áttu heimilislif, sem
mér, og að ég hygg sveitungum þeirra
og sóknarbörnum, fannst vera að feg-
urð og hlýleika i samræmi við um-
hverfið hið næsta og fegurð staðarins.
A Vatnsenda bjuggu þau allan sinn
búskap, að undanteknum einum vetri,
sem þau dvöldu á Akureyri, er Þor-
móður var þar við kennslu. Sigriður,
móðir Nönnu, var með þeim alla tlð og
siöan hjá Nönnu, eftir aö hún fluttist til
Reykjavikur.
Nönnu og Þormóöi varð sex barna
auðið:
Vigdis er fædd 1931, gift Sveini skorra
Höskuldssyni.
Arni var fæddur 1932, hann dó 1970.
Hann var kvæntur Hjördisi Thoraren-
sen.
Kristbjörg, fædd 1933,er gift Agli Hall-
dórssyni.
Sigriður Bóthildur var fædd 1942, hún
dó 1964.
Siguröur Jón var fæddur 1949, dó 1954.
Kolbrún, fædd 1952 er gift Geir Frið-
geirssyni.
Séra Þormóður andaðist 26. mars
1955, aðeins 51 árs. Þá flutti Nanna til
Reykjavikur ásamt börnum sinum og
móður og átti heima aö Sörlaskjóli 64
alla tlð siðan.
isiendingaþættir
5