Íslendingaþættir Tímans - 12.08.1977, Qupperneq 15

Þorkell Erlendur Jónsson
f. 8. júli 1917
d. 15. nóv. 1976.
Þann 15. nóvember s.l. lést á Land-
spitalanum Þorkell Erlendur Jónsson,
sérleyfishafi og bifreiðastjóri frá
Bolungavlk, eftir samfellda ársdvöl á
sjúkrahúsi, þar sem hann háði hetju-
lega baráttu við banvænan sjúkdóm,
þar sem dauðinn hlaut að sigra að
lokum.
Þorkell var þekktur maður I sinu
heimahéraði og viöar. Ekki einungis
vegna mannkosta sinna og drengi-
legrar framkomu, heldur einnig vegna
þess a s.l. 15-20 ár stundaði hann, sem
aðalatvinnu, akstur sérleyfis og hóp-
ferða bifreiða, sem hann átti sjálfur.
Þá átti hann lika oftast nær minni bif-
reið til leiguaksturs, sem hann greip til
þegar honum buðust verkefni við hæfi.
Hann var vökull og atorkusamur i
starfi, ósérlifinn og bóngóður greiða-
maður, sem hvers manns vandræði
vildi leysa og tókst oft að koma ótrú-
lega miklu I verk, enda lagði hann
jafnvel nótt við dag, svo að oft voru
hvildarstundir hans með ólikindum
fáar og stuttar.
Þeir munu vera nokkuð margir sem
hafa beðið hann að gera sér greiða eða
útrétta fyrir sig i ferðum hans til Isa-
fjarðar og jafnvel fjarlægari staða.
Flestir Bolvíkingar munu tvimæla-
laust einhvern tima hafa verið i hópi
farþega Þorkels á Öshliðinni, eða ein-
hverri annari leið, á hinum misjafn-
lega skemmtilegu heiðum á Vest-
fjörðum.
Þegar hann sat við strýrið voru allir
öruggir og kvíðalausir um vegferð
sina.
Þorkell Erlendur Jónsson var fædd-
ur i Bolungavik, 8. júli 1917, og bjó þar
til æviloka. Foreldrar hans voru Anna
Skarphéðinsdóttir Eliassonar frá
Garðsstöðum og Jón Ólafur Jónsson
sjómaður Jóhannessonar frá Blá-
mýrum i ögurhreppi. Bæði af sterkum
stofnum frá Isafjarðardjúpi.
Sex ára gamall missti hann föður
sinn, sem drukknaði 11. sept. 1923.
Móðir hans stóð þá ein uppi með sex
börn á framfæri sinu. Elzti sonurinn
Hrólfur var tæplega þrettán ára, en
það yngsta, Guðrún 5 mánaða.
Það segir sig sjálft að á þeim tima
var ógjörningur fyrir eignalausa ein-
stæða móður, sem ekki átti þak yfir
barnahópinn sinn, að ala ein önn fyrir
islendingaþættir
svo stórri fjölskyldu, þó að hún væri
kjarkmikil og ötul dugnaöarkona. Hún
varð þvi að láta börnin frá sér, um
lengri eða skemmri tima, til þess að
geta sjálf unnið utan heimilisins.
Hvernig sem þvi hefur verið háttað,
þá höguðu atvikin þvi þannig að Þor-
kell fylgdi alltaf móður sinni til full-
orðins ára og hélt með henni heimili
þangað til hann kvæntist 27 ára
gamall. Enda var hann henni góður og
ástrikur sonur.
Hann var bráðger og viljugur til
verka og fór snemma að vinna og létta
móður sinni róðurinn.
Þau fóru saman i kaupavinnu,
hún sem kaupakona, hann sem létta
drengur eða smali, þar til hann fór að
stunda önnur störf er hann óx að aldri
og þroska.
t Bolungavik var þá vart um önnur
störf að ræða en sjósókn eða aðra
atvinnu henni tengda.
Það kom snemma' i ljós að sjó-
mennska hentaði Þorkeli ekki, vegna
meðfæddrar sjóveiki, annars hygg ég,
að svo hafi verið samið með þeim
mæðginum að hann legði ekki fyrir sig
sjómennsku, svo að hún þyrfti ekki að
sjá á eftir þessum syni sinum i sjóinn,
eins og föður hans.
Um árabil stundaði hann þó störf
sem tengd voru sjósókn og útgerð á
meðan linuútgerö var svo til einvörð-
ungu stunduð úr verstöövum viö Isa-
fjarðardjúp. Þorkell var þá landmað-
ur við báta, sem gerðir voru út frá
Bolungavik, og oft seinni árin land-
formaður. Við að beita linuna, náði
hann þeirri, að orð var á gert og heyrt
hefégaðfáirmenn eða engir hafi ver-
ið jafnokar hans við þau störf, meðan
hann var á bezta skeiði ævi sinnar.
Enda stundaði hann þessi störf í hjá-
verkum fram á siöustu ár og þá i
ákvæðisvinnu.
Þorkell naut litillar menntunar i
æsku svo sem titt var um fátæk
ungmenni á þeim árum, auk barna-
skólanáms, sem þá mun hafa verið
fjórir vetur var hann einn vetur i ung-
lingaskóla, annarrar skólagöngu naut
hann ekki, nema hvað hann fór á nokk-
urra vikna námskeið, til að öðlast
meirapróf bifreiðastjóra.
Þaö duldist þó engum, sem til
þekktu, að hann heföi verið vel fallinn
til langskólagöngu.
Hefði raunar sómt sér vel hvar i
sveit, sem hann hefði haslað sér völl.
Hann var meöeigandi I fyrstu fólks-
bifreiðinni, sem kom til Bolungavlkur.
Bifreiðastjórapróf tók hann 1942 og
meirapróf bifreiöastjóra 1948.
Arið 1944 hóf hann akstur vörubif-
reiðar, sjálfur eignaðist hann fyrstu
vörubifreiðina 1946 og eftir það átti
hann oftast nær bifreið og oftar en
ekki, fleiri en eina.
Það má raunar segja að frá þessum
tima væn bifreiðastjórn hans aðal-
starf til æviloka.
Um hinn umtalaða og hættulega
Óshliðarveg milli Bolungavikur og
Hnifsdals hafa vist fáir farið oftar en
hann á bifreið og mest ók hann eftir
þessum hættulega vegi, fyrr á árum,
meðan vegurinn var nýlagður og ekki
búið að sniða af honum þá vankanta,
sem á honum voru i upphafi, en nú
sjást litil merki um.
Það er til marks um hæfni Þorkels
sem bifreiðastjóra og þá giftu, sem
fylgdi honum i starfi, að aldrei hlekkt-
ist honum á svo heitið gæti á þessari
leið eða öðrum, hvort heldur sem var i
vestfirzkum hriðarbyljum á vetrar-
degi né i siðsumarsrigningum og nátt-
myrkri.
Þorkell var hár maður vexti og
grannur, hvikur i hreyfingum og allar
stundir lifandi af atorku, dulur um
sina hagi, prúður i framgöngu og
stilltur vel. Allir báru ósjálfrátt traust
til hans Skapmaður mun hann hafa
verið, það sýnir dugnaður hans og
harðfengi við öll störf. En skapsmun-
irnir voru svo vel tamdir að ég hygg aö
15