Íslendingaþættir Tímans - 12.08.1977, Blaðsíða 18

Bjarni Sveinsson
F. 18. september 1890
D. 24. september 1976
Bjarni var fæddur að Kvennabrekku
i Miðdölum, en þar bjuggu foreldrar
hans 1885-91. En þeir voru hjónin
Sveinn Finnsson siðar bóndi á Koll-
stöðum Miðdölum og kona hans Helga
Eysteinsdóttir. Frá Kollsstöðum fluttu
þau að lokum að Eskiholti i Borgar-
hreppi. Sveinn Finnsson var Dala-
maður langt fram i ættir. Foreldrar
Háafelli og kona hans Þórdis Andrés-
dóttir frá bórólfsstöðum. Andrés faðir
hennar var hálfbróðir Jóns peninga-
smiðs, sem var slíkur snillingur i
höndunum að um hann hafa myndazt
þjóðsögur. Finnur Sveinsson i Háafelli
var sonur Sveins Finnssonar Neðri-
Hundadal, sá Sveinn var bróðir Ólafs
Finnssonar Vifilsdal. En sá Ólafur var
langafi Halldórs Helgasonar skálds á
Asbjarnarstöðum. Þeir voru þvi að 3.
og 4. Bjarni og Halldór á Asbjarnar-
stöðum frá Finni Einarssyni Neðra-
Hundadal og Arndisi Sveinsdóttur
konu hans.
Helga Eysteinsdóttir var dóttir Ey-
steins Halldórssonar bónda að Höll i
Þverárhlið og konu hans Hallgerðar
Jónsdóttur hagyrðings á Veiðilæk
Jónssonar. Bæði voru þau Mýramenn
aö kyni, og eins og snillingar á sviöi
smiða voru i föðurætt Bjarna þá var
listhneigð og snilld i höndum ekki siður
hér. Helga fékk verðlaun fyrir glit-
vefnað á iðnsýningu 1911 og kunnugir
töldu hana ekki hafa þurft að sækja
handaverk sin nema til móðurinnar,
sem var mjög vel verki farin á þessu
sviði.
Auðunn Nikulásson bjó aö Jafna-
skarði i Stafholtstungum d. 1810.
Meðal margra barna hans, Var Hall-
gerður langamma Helgu Eysteins-
dóttir og Einar langalangafi sr. Jóns
Guðnasonar prests og fræöimanns á
Kvennabrekku. Þeir voru þvi aö 4. og
5. Bjarni og Jón. Jón Jónsson á Veiði-
læk var alþekktur hagyrðingur og
greindur maöur. Þaö standa þvi
traustir hagleiks og gáfustofnar að
Bjarna i Eskiholti, og það er rökrétt að
þegar minnst er manns eins og hans þá
sé leitað fanga: hvaðan er hagleikur
hans, greind og ættrækni komin?
Hann ólst upp i fööurhúsum I stórum
systkinahóp, þau uröu 11 og urðu lang-
lif öll nema Eysteinn, sem dó ungur,
mikið mannsefni, sehi Bjarni eins og
önnur systkini hans treguðu ávallt. -
Bjarni mátti unna foreldrum sinum
slikir sem þeir voru, en þó fann maður
að hann mat móður sina mest allra,
enda var hún slik, þegar hann veiktist
hættulega á unga aldri, að þannig gat
engin verið nema góð móðir, og oft
fann ég það að hennar var honum kært
að minnast, og til hennar sótti hann
björtustu æskuminningar sinar. Hann
flytursiðan suður i Eskiholt og hóf þar
búskap á móti Finni bróður sinum,
sem var kvæntur Jóhönnu Kristjáns-
dóttur, nú fyrir nokkru látin, ein af
þeim konum sem eiga fáa sina lika.
Bjarni kvæntist 7. júli 1928 Kristinu
Guðmundsdóttur hreppstjóra á
Skálpastöðum Auðunssonar og konu
hans Guðbjargar ljósmóður Aradóttur
frá Syöstufossum Jónssonar. Þeir
bræður, Bjarni og Finnur, voru báðir
eftirsóttir sem smiðir og auk venju-
legra smiða var Finnur rokkasmiður
en Bjarni steypti beizlisstangir. Eski-
holt er mikil jörö og er nú eftir þeirra
störf þar upp undir hálfa öld orðin meö
mikil slétt tún og góðar byggingar.
Gestrisni var þar og er mikil, frænda-
hringur og vinahringur var stór og
hver sem þar kom, fann að hann var
velkominn.
Bjarni og Kristin eignuðust fjögur
börn Guðmund og Svein sem búa á
Brennistöðum i Borgarhreppi,
Solveigu Helgu sem er gift Ármanni
Gunnarssyni vélvirkja á Steinsstöðum
við Akranes og Eystein sem býr á
Eskiholti kvæntur Katrinu Hjalmars-
dóttur húsmæðrakennara.
Arin liðu, undirritaður átti oft leið
um Eskiholt til frænku minnar og
Bjarna, og alltaf var hannn sami hýri
glaði maðurinn, ávallt hafði hann nóg
umræðuefni, það var gamli timinn,
æskuminningar úr Dölum vestur, það
var samvinna huga og handa um að
rækta hina frjóu Islenzku jörð, það var
saga sveitarinnar og landsins, það
voru nöfnin sem horfnar kynslóöir
höfðu gefið landi sinu, með sögu og
sögnum bak við mörg örnefni, það var
um álfa og huldufólk sem greint,
hreinhjartað fólk allra alda á fslandi,
hefur séð og heyrt. A öllu þessu kunni
Bjarni góð skil og unun að tala við
hann um þá hluti. Fyrir allt þaö flyt ég
honum þakkir, og ég veit að það eru
margir fleiri sem geta þakkað honum
fræðslu og miðlun af sinum andans
auði.
Aldurinn færðist yfir hann og að
lokum kom ellin með sina sjúkdóma
hann fór á sjúkrahús sina hinztu för
þangað, þar voru lika minningar
ræddar, þegar maður kom til hans.
Hann ljómaði er talið barst að hestum
og fé, mönnum og málefnum sveitar-
innar, hann hlustaöi á lög i útvarpi
sem hann unni. Hann hafði yndi af
söng og söng lengi i kirkjukór Staf-
holtskirkju, og enn gat hann sagt frá,
enn var átthagatryggðin og hugurinn
heima. Og ég er sannfærður um að
siðasta hugsun hans var, heim, heim.
Og nú hefur hann verið kvaddur hinztu
kveðju. Það er gleöiefni þegar
þreyttur maður heilsuiaus fær hvfld-
ina. Enda þó allir, sem þekktu sakni
hans og viti það rúm sem hann skipaði
i huga vina og vandamanna verður
aldrei fyllt. Þökk fyrir samveruna,
guð fylgi þér.
AriGfslason
f
18
íslendingaþættir