Íslendingaþættir Tímans - 24.05.1980, Qupperneq 8

Hermann Jónsson
f. 12. des. 1891, d. 30. sept. 1974.
Elín Lárusdóttir
f. 27. febr. 1890, d. 26. mars 1980.
Þvl fólki fækkar nú óðum sem fætt er á
seinasta tug nltjándu aldarinnar, eða
þaöan af fyrr. Llfiö hefur sinn gang og eitt
sinn skal hverdeyja. Dauðann eigum við.
öll vlsan, þaö er raunverulega það eina*
sem við vitum aö framtlðin ber I skauti
sér til handa hverjum og einum.
Heiöurshjónin þau Hermann Jónsson
og Elln Lárusdóttir á Ysta-Mói voru orðin.
aldurhnigin er þau gengu á vit feðra
sinna. Ég vil nú minnast þeirra með
nokkrum llnum.
Hermann var vestfirskrar ættar, fædd-
ur á Blldudal 12. des. árið 1891, sonur
hjónanna Nlelsar Jóns Sigurðssonar
verkstjóra, og Halldóru Bjarneyjar
Magnúsdóttur.
Hermann lauk prófi frá Verslunarskóla
Að námi loknu réöst hann til verslunar-
starfa hjá verslun Popps á Hofsósi. Her-
mann stundaði síðan verslunarstörf á
Hofsósi og Sauðárkróki fram til ársins
1914.
Hinn 31. ágúst 1912 gengu þau Hermann
og Elln I hjónaband. Arið 1914 fluttu þau
búferlum I Málmey, er liggur skammt
undan landi austan megin Skagafjaröar,
og bjuggu þar næstu fjögur árin. Vafalltið
hefur Hfsbarátta þessara ungu hjóna
verið allhörö, ekki siöur en margra ann-
arra á þessum árum.
Fljótin eru tveir ystu hreppar Skaga-
fjarðarsyslu þaö er Holts og Haganes-
hreppur. Þessi sveit var afskekkt þar til
fyrir fáum árum að komst á varanlegt
vegasamband. 1 Fljótum er sumarfagurt
en þar er llka oft mikiö vetrarrlki.
Fljótamenn uröu að bjarga sér hver
eftir sinni bestu getu. Sjósókn var þar
mikil, sennilega að flestir bæir hafi notið
góös af. En það varð að gjalda Ægi æði
stórra fórna oft á tlöum. Voriö 1922 fórst
þilskipiö Marlanna og með henni tólf
menn, allur úr Fljótum, og tfu þeirra voru
úr Haganeshreppi.
I þessa afskekktu sveit fluttu þau Her-
mann og Elln voriö 1918 er þau fluttu að
Ysta-Mói, landnámsjörð Hrafna-FIóka,
en að Ysta-Mói var heimili þeirra ætlð frá
þessu.
Fyrstu búskaparár sln á Ysta-Mói voru
þau með jörðina á leigu, en festu kaup á
henni árið 1927.
8
Hermann valdist snemma til forystu
fyrir sveit sina og sýslu. Hann var
greindur, mælskur vel og öruggur I fram-
komu. Hann var mikill framsóknar- og
samvinnumaöur. Skapmaður var hann og
fylginn sér. Hann vildi sveitungum sfnum
vel. Hann baröist fyrir og lagöi öllum
þeim málum lið er hann taldi til hagsbóta
fyrir sveit sína og hérað.
Hermann gat einnig orðið þungur I
skauti og óvæginn andstæöingum sfnum
ef svo bar undir.
Hermann var hreppstjóri Haganes-
hrepps I tugi ára, eða frá 1924 til 1970.
Jafnlengi sat hann I sýslunefnd Skaga- ,
fjarðarsýslu 1 hreppsnefnd sat hann I 39
ár og þar af oddviti I 26 ár. önnur
trúnaöarstörf er Hermanni voru falin
fyrir sveit slna og héraö ætla ég ekki að
telja upp, það hafa mér fremri gert.
Síöustu ár ævi sinnar var Hermann
blindur. Þrátt fyrir þaö fylgdist hann vel
meö málefnum sveitar sinnar og héraös.
Sýslufund sat hann þótt sjónina vantaði og
heyrt hef ég aö hann gæfi hinum alsjáandi
lltt eöa ekki eftir hvað málefni og mál-
flutning varðaöi.
Þau Hermann og Elln nutu þess að sjá
sveit sina byggjast upp og verða að einni
búsældarlegustu sveit Skagafjaröar. Hér
gæti þvl átt viö aldamótaljóö Hannesar
Hafstein er hann orti:
„Sú kemur tlð aö sárin foldar gróa
sveitirnar fyllast, akrar hylja móa,
brauö veitir sonum móðurmoldin frjóa
menningin vex I lundi nýrra skóga.”
Elln var fædd 27. febr. árið 1890 að Vatni
á Höfðaströnd, dóttir hjónanna Lárusar
Ólafssonar og Margrétar Jónsdóttur, er
lengi var ljósmóðir I Hofshreppi.
Elln ólst upp hjá foreldrum sínum, en
hún var einkadóttir þeirra, en þrjá hálf-
bræöur átti hún.
A þessum árum var lifsbaráttan hörö og
Hermann skýrir frá þvl aö fyrsta sumar
Islendingaþættir