Íslendingaþættir Tímans - 16.12.1981, Blaðsíða 16
Jón H. Björnsson
frá Hrófbergi
F. 27. janiíar 1887
-D. 18. október 1981.
Þegarhringt var til mín og mér sagt lát
þessa frænda mins og vinar, komu mér i
hug þessi alkunnu orð:
Þetta eru örlög þin og min, þau eru eins
viö alla. öldnum og sjdkum, sem búnir
eru aðmissa alla heilsu, sjón og mátt, eru
þau örlög góð sem dauðinn veitir en auðn-
ast þá nýja sýn til þeirra ljósheima skap-
ara vors sem lifið oss gaf i upphafi og
tekur aftur, en ef spurt er:
„Hvað er lifiö, logi veikur?
þó geti lýst um langan veg.
En er slitnar hjarta strengur
þá loginn helgi slokknar við”.
Sjálfsagt má segja með réttu að ekki
veröi neinn héraðs brestur þótt öldungur
úr alþýðustétt falli frá. Þó er mér svo
farið að hljóðleiki sækir á hugann og
minningar gera vart viö sig frá liðnum
samverudögum og árum og vist er um
það, að gengnu sporin fenna ekki alltaf
strax i kaf þótt timans tönn slétti yfir þau
að lokum.
Jón Hallfreður Björnsson, eins og hann
hét fullu nafni, var fæddur 27. janúar 1887
á Svarfhóli i Geiradal. Foreldrar hans
voru Björn Bjarnason og kona hans Ast-
riður Jónsdóttir. Fátæk munu þau hafa
veriö og búið við þröngan kost með fjöl-
skyldu sina. Þvi var það að ráði að bróöir
Björns, Bjarni Bjarnason og kona hans
Blansenflúö Helgadóttir, sem bjuggu þá á
Klukkufelli I Reykhólasveit, tóku litla
drenginn fl jótlega i fóstur og h já þeim ólst
hann upp fram yfir fermingaraldur.
Þessa fósturforeldra sinna minntist Jón
ávallt með virðingu og þökk fyrir ástriki
og umönnun þeirra öll barnsár sin. En
fljóttdró ský fyrir sólu þvi siðar á ferm-
ingarári létustbáðir fósturforeldrar hans.
Þá var að vonum fátt til að ráða fyrir litt
(Foskaðan ungling. A þeim árum var oft-
ast eina úrræðið aö fara i' vist og reyna að
vinna fyrirsér sjálfur eftir getu . Það var
þvi umkomulaus og vinafár unglingur
sem lagði i langa göngu út á vegu þess
óráðna sem framundan var. Sjálfur hafði
hann orö á þvi við mig siöar á æfinni að
veganesti það sem fóstra sin hefði veitt
sér.vartrúá hiðgóða og bænarorð til föð-1
ur lifsins og það veit ég að veganesti þaö
átti hann til trausts og halds tii siðustu
stundar.
Fyrsti verustaður hans á þessari nýju
vegferð mun hafa verið á Kollabúðum viö
Þorskafjörð hjá Kristjáni Sigurössyni
bónda þar. Traustur góðgerðarmaöur
sem öllum reyndist vel. Þvi kynntist ég
mörgum árum siðar af eigin reynslu.
Næstu árin var hann á ýmsum stöðum
þar i' sveitinni fram yfir tvitugsaldur, en
þá lá leiðin noröur I Strandasýslu að
Vatnshorni til Ragnheiðar Magnúsdóttur,
ekkju séra Hans Jónssonar frá Staö i
Staðardal, en er ekkjan fluttist að Hro'f-
bergi þá fór Jón þangað einnig og var
áfram vinnumaður hjá henni i samfelld 37
ár. Eftir að Ragnheiður lést, tóku þau
Halldór Halldórsson og kona hans Svava
Pétursdóttir, sem ólst þar upp frá barns-
aldri, við búskap. Fyrstu hjúskaparár
þeirra var Jón hjá þeim svo alls urðu árin
42 á þessum stað. Þau Hrófbergshjón
minnast lika Jóns heitins sem hins trú-
veröuga þjóns, sem öllsin störf haföi ætið
leyst af hendi hjá þessari fjölskyldu svo
lengi og ekki mun það hafa veriö hans
áhugamál að alheimta öll dagiaun að
kveldi 1954. Fór það svo að hann fluttist
aftursuður iGeiradalinn á slóðir þar sem
hann steig sin fyrstu bernsku spor. Kom
hann þá til min og konu minnar Halldóru
Guðjónsdóttur á Ingunnarstööum og var
hjá okkur i 11 ár, en þá höguðu örlögin þvi
svo, aö við hættum búskap og fluttum til
Reykjavikur vegna veikinda konu minnar
og fylgdi Jón okkur þangað og dvaldi hjá
okkur Helgu dóttur minni næstu 5 árin, en
fór jafnan á sumrin heim i sveitina og
norður að Hrófbergi. Með þessu gat hann
notið sumarsins betur og hitt þar vini sina
sem ávallt tóku honum tveim höndum, en
siöustu árin var hann á Hrófbergi og
þegar heilsa hans fór þverrandi þá dvaldi
hann á sjúkrahúsi Hólmavikur tæp
siðustu 4 árinþá algerlega blindur og far-
inn heilsu.
Ég hef hér i stórum dráttum rakið ævi-
feril hans. Alla sina tið vann hann við hin
venjulegu heimilisstörf eins og gerðust á
hans dögum til sveita, fjárgæslu, heyskap
og yfirleitt öll þau verk sem til féllu og
þurfti að sinna og áreiðanlega er það ekki
ofsagt að ávallt vann hann sér traust og
velvild allra, sem hann átti samleið með
og hvarer betri viðurkenning á manngildi
einstaklingsins að leiðarlokum?
Einn rikur eölisþáttur Jóns var hve
fljótur hann var að læra ljóð, og stökur.
Það hefði verið langur listi ef þaö væri
komið á blaö, en með þessu skemmti hann
oftvinum sinum og kvað þá oft viö raust.
Bóknám hans hefur ekki verið tiltækt á
þeim árum fram yfir hinvenjulegu fyrir
fermingu þótt hæftieikar væru fyrir
hendi. NU þegar liður að lokum þessara
fáu minningarorða þá er það jafnan ein af
þeim staðreyndum sem minna oss á viö
fráfall hvers og eins að:
Dauðaklukkan enn þá slær
ókunna á landið liggur
leiðin eins i dag og gær.
Þakkir frá mér og fjölskyldu minni
skulu hérframfærðar til þessa vinar mins
fyrir allar hans kærleiksri'ku hugsanir og
umhyggju sem Jiann bar til okkar og:
Hvort horfum vér ei i hugvana leiðslu
er vinir hverfa oss á braut.
Þá vil ég leyfa mér i nafni þess fram-
liöna að senda öllum vinum hans þakkir
fyriröll liðnu árin og sérstaklega vill hann
þakka þeim Hrófbergshjónum Svövu og
Halldóri ásamt fjölskyldu þeirra fyrir
veitta umönnun alla og þá mest er hann
var þrotinn að likamskröftum og hjálpina
þurfti mesta.
Þá skulu sendar þakkir og kveðjur til
allra á sjúkrahúsinu á Hölmavik, til
lækna og alls starfsfólks þar fyrir ágæta
hjúkrun og hjáip honum veitta og siöast
Framhald á bis. 15
16
Islendingaþættir