Íslendingaþættir Tímans - 18.03.1983, Page 14
vor, að hann gaf ckki kost á scr. Ekki dró Danícl
af scr við þær kosningar frckar en fyrr og engan
gladdi það fremur cn hann sigurinn, seni vannst
cr hann skilaði af scr sinni pólitísku þátttöku, að
flokkur hans hlaut nú þrjá bæjarfulltrúa með 837
atkvæðum og 31% af hcildar atkvæðátölu. Nú er
hann næst stærsti flokkur á Akranesi. Munaði það
miklu frá því er Daníel hóf þar störf sín fyrir nær
þrcm áratugum. þcgár hæjarfulltrúinn varcinn og
atkvæðin 14%.
Enda þótt að Danícl hafi ekki setið á Alþingi.
nema scm varamaður. hcfu'r hann jafnan verið í
forustuliði Framsóknarflokksins á landsvísu m.a.
setið í miðstjórn FRamsóknarflokksins í tugi ára
svo og cinnig vcrið í héraði. Að öðru lcyti mun ég
ckki gcta Itinna fjölmörgu trúnaðarstarfa Danícls.
m.a. rúmsins vcgna. cnda geri ég ráð fyrir því. að
t.d. starfa hans hjá Ungmcnnafclagi íslands og
íþróttahrcyfingunni vcrði minnst af öðrum en
mér.
Danícl kvæntist 15. ágúst 1942 Önnu Erlends-
dóttur. prests í Odda á Rangárvöllum og konu
hans. Önnu Bjarnadóttur. Frú Anna Erlendsdótt-
ir cr mikilhæf kona svo scnt heimili hcnnar og
fclagsstörf sanna. Gestrisni þeirra hjóna cr við-
brugðið.á hcimili þeirraeránægjulegtaðdvelja.
Ekki orkar það tvímælis. að Anna hcfur rcynzt
manni sínum farsæll lífsförunautur á hans oft á
tímum a11 stormasamri ævi.
Anna og Danícl ciga tvö börn. Þau eru
Erlcndur. löggæzlmaðuráSclfossi. kvænturörctu
Jónsdóttur frá Björk í Sandvíkurhrcppi. og Ingi-
lcif gift Antoni Ottesen. bónda á Ytra-Hólmi.
Barnabörn þeirra Önnu og Daníels eru 7.
Kynni okkar Danícls cru orðin löngog margvís-
lcg.
Máltæki eitt scgir: ..Auðævi þjóðanna cru
menn. cn Itvorki vörur né gull."
Mér hcfur rcynzt það rnikil gæfa að hafa komizt
í nána snertingu við slík auðævi. sem heiðarleiki.
og traust Daníels Ágústínussonar cr. Það fæ ég
aldrei fnll þakkað.
Ég cnda þcssar afmælislínur mínar mcð að færa
Danícl og fjölskyldu lians innilcgar afmælis- og
framtíðarósksir frá okkur Margréti.
Halldór E. Sigurðsson
Eiðastaður hafði vcrið undirbúinn til að taka á
móti VII. Landsmóti UMFÍ 1949. Veturinn hafði
vcrið snjóþungur og stórhríðir á norð-austur landi
fram í júní. Sýnt þótti að mótið gæti cigi farið fram
að Eiðum. þar cð vegir yrðu vart færir og völlur
kæmi scint undan snjó svo að mótið gæti farið
fram á honum.
Ungmcnnafélagar um allt land höfðu þegar
búið sig undir mótið og því ógerlegt að fresta því.
Mótið skyldi haldið sagði Daníel Ágústínusson.
sem þá var ritari stjórnar UMFÍ og aðal fram-
kvæmdamaður um allt sem frantkvæma skyldi.
Hveragerði varð fyrir valinu sem mótsstaður.
Framkvæmdastjóri ÚÍA. sem hafði undirbúið
mótið eystra var kallaður til starfa með ungmenna-
félögum Árnes-og Rangárvallasýslna undirstjórn
Daníels.
Á háfum mánuði tókst með virkri samvinnu við
hcimamenn að gcra Hvcragerði, sem hafði lélegan
völl, enga hlaupabraut en ágæta sundlaug að
hátíðlegum mótsstað. Veðrið varð ekki eins
hátíðlegt. Aðfaradag mótsdaganna tveggja skall
á sunnlenskt úrhelli mcð roki af suð-austri, sem
14
hélst fram yfir hádegi hinn síðari dag, en þá gerði
hið fcgursta veður og mótinu lauk í sólskini. Tókst
að ljúka öllum dagskrárliðum og keppni allra
greina en blaut og aurug voru þau, sem kepptu í
knattleikjum og frjálsum íþróttum - og rennvot
handrit ræðumanna.
Slíkt vatnsveður var og rok. að eigi gátu
mótsgcstir haldist við í tjöldum og varð að koma
öllum fyrir í skólum ogöðrum tiltækum húsakosti.
Ástandið var um tíma ískyggilegt, en allir hlutað-
eigendur mættu crfiðlcikunum mcð slíku æðru-
lcysi ogcinbcitni að þröng í húsum. rcgn. stormur
og for máttu sín einskis fyrir atorku og glaðværri
frnmkomu. Þessu hugarfari átti Daníel stóran hlut
að fá til leiðar komið. Oft varð hann gcgndrcgpa
og þurfti að skipta, svo að Árný Fillipusdóttir
forstöðukona skólans að Hverabökkum. þar sem
við Daníel áttum athvarf lýsti því yfir um hádegið
á sunnudeginum. að allar buxur hennar væru
gcngnar til þurrðar.
Landsmótið í Hveragerði er mörgum þeim cr
tóku þátt cða störfuðu að því og muna fleiri. citt
hið eftirminnilegasta og stafa þær ntinnngar frá
þcirri ciningu og viljafcstu. scm tókst að koma á,
svo að mótsslit fóru fram í sannri sigurgleði fyrir
að vcrkefni hafði verið leyst í sönnum ungmenna-
félagsanda.
Landsmót UMFÍ eru orðinn sautján og fastur
þáttur í starfi sambandsins. Mjög er það Danícl
að þakka. að þau hafa náð því sæti í þjóðfélaginu.
sem þau nú skipa. því að allt fram til þess er hann
hætti í stjórn UMFÍ 1957. hafði liann frá 1939. cr
samþykkt var að endurvekja mótin. stutt þétt við
bök þeirra. sem skyldu annast þau og ekki rtóg
með það. heldur unnið dyggilcga aö því að eyða
þcim fjárhagslegu byrðum. sent sum hver skildu
eftir sig.
Verkefni fyrir ungmennafélögin urðu mörg.
sem Daníel axlaði frá 1933 til 1957. er hann átti
sæti í stjórn UMFÍ. Ötulleika hans kynntist ég
fyrst er við tókum að vinna saman að umferða-
kennslu í íþróttum ntilli skóla og ungmennafélaga
ett nánari urðu þau kynni eftir að hann tók sæti í
íþróttanefnd ríkisins 1943 sem fulltrúi UMFÍ og
skipaði það til 1972. Lengst af sinnti liann starfi
gjaldkera íþróttasjóðs. Samviskusemi hans í því
ólaunaða starfi var frábær og ncfndinni mikils-
verð. Bækur sjóðsins. sem hann færði eru nú merk
söguleg gögn.
Daníel hafði um árabil verið crindrcki Fram-
sóknarflokksins og fcrðaðist því unt al.lt land og
kynntist vel byggðalögum. Kvnni hans af landi og
þjóð komu íþróttancfndinni að góðu haldi. þegar
meta þurfti umsóknir um styrk til íþróttamann-
virkja.
Stórmerkur þáttu í störfum Danícls í íþrótta-
nefnd ríkisins. var aðild hans að hrinda af stað
tilurð laga um félagsheimili og breytingu á lögum
um skemmtanaskatt og þjóðleíkhús. Honum og
öðrum. sem ferðast höfðu um landið. mætt á
fundum ýmissa félaga eða sótt samkomur almenn-
ings. varð Ijós hin lélega aðstaða til félagslífs. sem
fólkið bjó við. Gömul. fábrotin og köld þinghús
voru í notkun ásamt goodtemplara -. kvenfélaga-
og ungmennafélagahúsum. reist af vanefnum.
Undravert var þó það fjölbreytta menningarlíf.
scm starfað var að í þessum þröngu og nöturlegu
húsakynnum. Árið 1946 sendi íþróttanefnd ríkis-
ins stjórnmálaflokkunum greinargcrð um þessa
slæmu aðstöðu félagslífsins og vakti athygli á að
nefndinni hefðu borist umsóknir um styrki úr
fþróttasjóði til úrbóta, því að íþessum húsakynn-
um færu fram íþróttaæfingár við heldur frumstæð-
ar aðstæður. Allir flokkarnir tóku málinu af
skliningi og báru fram frumvörp að tillögur að
þingsályktunum. Árangurinn varð sá að 1947
samþykkti Alþingi lög um félagsheimili og breyt-
ingu á lögum um skemmtanaskatt og þjóðleikhús,
en samkvæmt þeirri breytingu hlaut félagsheimil-
asjóður tekjur. Daníel tók þátt í framkvæmd
laganna í 14 ár.
Nú er svo komið, að íbúar 15 kaupstaða og 133
hreppsfélaga njóta almennra félagsheimila. Auk
þerra eru 59 sérhæfð félagsheimili t.d. sjómann-
astofur, skátaheimili og þjónustumiðstöðvar fé-
laga og sambanda.
Alls hafa 199 félagsheimili verið relst frá grunni
eða eldri samkomuhús verið stækkuð og endur-
bætt. Þessi bætta aðstaða fyrir fjölþætt félagslíf
almennirtgs setur svip á þjóðlífið.
í þessari afmæliskveðju hefur aðeins vcrið
dvalið við tvo starfsvettvanga hins ötula sjötuga
Danícls Ágústínussonar én á þcim hefur liann
unnið af þegnskap við félagsmálahryefingu, sem
hann kynntist náið ungur á Eyrarbakka í hópi
manndómsæsku undir handleiðslu ágætra kennara
og virkra æskulýðsleiötoga. Þá handlciðslu hefur
Daníel launað. sem áminnst verk hans sýna. scm
lítt vcrða þökkuð í stuttri afmælisgrcin.
Heill þeir sjötugum, Dantel og kveðjur til konu
þinnar og barna með þökk fyrir margar unaðs-
stundir á vistlegu heimili ykkar.
Þorsteinn Kinarsson
Kynni okkar Daníels Ágústínussonar verða
senn sjötug. Ekkert er hér þó í forneskju. því að
aldrei hefi ég lifað dautt augnablik með þessum
vini mínum.
Það cr engin furða raunar. Líf og sál þarf til þess
að gæða heil landssamtök æskuþrótti um aldar-
fjórðungsskcið. Daníel var drifkrafturinn í
U.M.F.Í. - ungmennafélagshreyfingunni á tíma-
bilinu 1933-1957 ograunar lengur m.a. með ágætu
starfi í íþróttanefnd ríkisins og að málcfnum
félagsheimilanna.
Þessi ár var Daníel svo kennari og um hríð
framkvæmdastjóri annars stærsta stjórnmála-
flokksins. Hann stjórnaði og fyrirtækjum og sat í
ráðum og nefndum. Gerðist um hríð bæjarstjóri
á Akranesi. Sat á Alþingi og svo frv.
Mér er sagt. að þegar föðurbróður Daníels.
föður Guðmundar Daníelssonar skálds og ritliöf-
undar. var vænzt á bæ. fóru allir þar og allt að
syngja. jafnvel bollarnir í eldhússkápnum létu í
sér heyra til merkis um. að þeir vildu vera bornir
fram á glaðri stund.
Bjarni skáld Thorarensen varðaði Hellishciði.
er hann var sýslumaður okkar Árnesinga.
Enn fleiri mannlífum hefur Sigurður á Kolviðar-
hóli. annar föðurbróðir Daníels. líklega bjargað
yfir heiðina. einn þrckmesti til líkama og sálar —
vegaleiðtogi Suðurlands um áratugi. og ekki brást
gestrisnin á „Hólnum".
í gegnum glaðværð og hógværan stvrkleik
Sigurðar sá margur strandamaðurinn til lands
handan heiðar og lífsháska. þótt Skaftfellingar
hefðu vissulcga ekki látið sinn hlut eftir liggja.
Séra Gunnar Benediktsson scgir í ævisögubók
sinni einni. að Daníel hafi verið duglegasti
maðurinn. sem hann hefði starfað með á lífsleið-
inni. Tilgreinir að vísu og annan mann þar til.
íslendingaþaettir