NT - 04.05.1984, Qupperneq 24

Útlönd
Föstudagur 4. maí 1984' '24
Mozambique semur um raforkusölu til S-Afríku
- orkusölusamningur til 32 ára undirritaður
Thatcher mesta hörkutól-
ið næst á eftir Churchill
Suður-Afríka-Rcutcr
■ Suöur-Alríka, Portúgal og
Mozambique skrifuöu í gær
undir orkusölusamning til 32
ára sem tryggir Suður-Afríku-
mönnum rafmagn frá raforku-
verinu við Cahora Bassa í Moz-
ambique.
Samskipti Suður-Afríku við
nágrannaríki sín, sem eru undir
■ UM þessar mundir eru lið-
in fimm ár síðan Margaret
Thatcher yarð forsætisráð-
herra í Bretlandi. í tilefni af
því hefur orðið tíðrætt um
hana í brezkum fjölmiðlum
undanfarna daga.
Skoðanakannanir, sem fóru
fram í vetur, bentu til þess, að
Thatcher væri að tapa fylgi-.
Um skeið leiddu kannanirnar
í Ijós, að Verkamannaflokkur-
inn myndi vinna, ef kosið væri
þá. Síðustu kannanir benda
hins vegar til þess, aðThatcher
hefði haldið velli, ef kosið
hefði verið á fimm ára afmæl-
inu.
Skoðanakönnun, sem birtist
í Sunday Times á sunnudaginn
var (29. apríl), benti til þess,
að íhaldsflokkurinn hefði
fengið 42% atkvæða, ef kosið
hefði verið þá, Verkamanna-
flokkurinn 36%, bandalag
frjálslyndra og sósíaldemó-
krata 20% og aðrir 2%.
Samkvæmt annarri skoðana-
könnun, sem birtist í Observ-
er, hefði íhaldsflokkurinn
fengið 40%, Verkamanna-
flokkurinn 36% og bandalagið
22%.
í þingkosningum, sem fóru
fram í júní í fyrra, fékk íhalds-
flokkurinn 44%, Verkamanna-
stjórn blökkumanna, hafa batn-
að mikið að undanförnu. í
seinustu viku hélt utanríkisráð-
herra Suður-Afríku, Pik Botha,
þannig fund með angólskum
embættismönnum í Zambíu þar
sem rætt var um leiðir til að
bæta tengsl ríkja þeirra en þau
hafa vægast sagt verið mjög
slæm. Angólastjórn hefur stutt
skæruliða sem berjast gegn
minnihlutastjórn hvítra í Suður-
Afríku og hermenn frá Suður-
Afríku hafa hvað eftir annað
79% svöruðu því játandi, en
aðeins 16% neitandi.
Spurt var um, hvort hún
hefði aukið álit Breta í heimin-
um. 46% svöruðu játandi og
einnig46% neitandi.
Spurt var um, hvort hún
héldi loforð sín. 42% voru
samþykk því, en 50% ósam-
þykk.
Spurt var um hvort hún
hefði áhuga fyrir hagsmuna-
málum almennings. 33%
svöruðu játandi, en 62% neit-
andi. Spurt var um, hvort hún
neitaði að hlusta á ráðlegging-
ar. Því svöruðu 63% játandi
og 28% neitandi.
Þá var spurt um, hvort hún
hagaði sér líkt og einræðis-
herra. Pví voru 62% samþykk-
ir, en 35% ósamþykkir.
Spurt var um, hvort hún
væri um of til hægri. Því
svöruðu 59% játandi og 29%
neitandi.
Þá var spurt um, hvort hún
hugsaði meira um skammvinn-
an pólitískan ávinning en
framtíð þjóðarinnar til lang-
frama. Þessu svöruðu 41% ját-
andi, en 50% neitandi.
Þá var spurt um hvort stjórn-
arforusta Thatchers hefði
heppnazt. Þessu svöruðu að-
eins 34% játandi, en fyrir
kosningarnar í fyrra svöruðu
flokkurinn 28% og bandalagið
26%.
Annars munu gleggri tölur
liggja fyrir í dag um fylgi
flokkanna, en í gær fóru fram
borgar- og sveitarstjórnar-
kosningar víða í Bretlandi og
þrjár aukakosningar til
þingsins. Þeim er þó ekki veitt
veruleg athygli, því að íhalds-
flokkurinn á að vera öruggur í
tveimur þeirra og Verkamanna-
flokkurinn í einu. Samt geta
þær gefið vísbendingu, ef fylgi
flokkanna raskast verulega.
í TILEFNI af fimm ára af-
mælinu, hefur Observer efnt
til könnunar á áliti Breta á
Thatcher. Niðurstöður voru
birtar á sunnudaginn var.
Verður hér lauslega sagt frá
nokkrum niðurstöðunum.
Spurt var um, hvort That-
cher væri sterkasti eða harðasti
forsætisráðherra Breta síðan
Churchill sat í því embætti.
46% því játandi. Um 20%
svöruðu á þá leið, að forusta
Thatchers hefði misheppnazt
og er það svipuð tala og fyrir
kosningarnar.
Bezt töldu menn að That-
cher hefði heppnazt í Falk-
landseyjastyrjöldinni, 53%, og
efnahagsmálum, 33%. Aðeins
22% töldu Falklandseyjastyrj-
öldina misheppnaða og 28%
töldu að efnahagsstefnan hefði
misheppnazt.
Meirihluti þeirra, sem
spurðir voru, töldu Thatcher
ekki hafa tekið á fjárbrasks-
málum sonar síns nógu föstum
tökum.
EINS og kemur fram í því,
sem rakið er hér á undan,
hefur Thatcher bætt stöðu
íhaldsflokksins að nýju í skoð-
anakönnunum. Sennilega á
framganga hennar í deilunni
við Efnahagsbandalagið
þátt í því. Þar hefur hún reynzt
ákveðin og föst fyrir.
■ Margaret Thatcher eftir fimm ára stjórnarforustu
hún upp í 21.9% en hefur svo
verið náð niður aftur.
Aukið atvinnuleysi er talið
efnahagsstefnunni mest til frá-
dráttar, það hefur meira en
tvöfaldazt í stjórnartíð
Thatchers. Atvinnuleysingjar
eru nú um þrjár milljónir, en
voru 1.3 millj. þegar Thatcher
kom til valda.
Óneitanlega hafa lífskjörin
orðið misjafnari. Láglauna-
stéttirnar bera minna úr býtum
en áður.
Skoðanakönnun Observers
leiddi í ljós, að Thatcher þykir
hafa staðið sig illa á sviði
ellilaunamála, heilbrigðismála
og menntamála. Aðeins 11%
töldu henni hafa heppnazt
varðandi ellilaunamálin, en
40% misheppnazt. Aðeins 9%
töldu að henni hefði heppnazt
á sviði heilbrigðismála, en 63%
voru andvígir því. Þá töldu
7%, að henni hefði heppnazt á
sviði menntamála, en 51%
voru á annarri skoðun.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
ráðist inn í Angóla. Markmið
fundarins var að ganga frá
framkvæmd vopnahlés sem
Suður-Afríkumenn og Angóla-
menn sömdu um sín í milli í
janúar á þessu ári. Vopnahléð
felur m.a. í sér að Suður-Afríka
dregur herlið sitt frá Suður-
Angóla gegn því að stjórnvöld í
Angóla ábyrgjast að skæruliðar
SWAPO, sem berjast gegn
minnihlutastjórninni í Suður-
Afríku, fá ekki leyfi til að hafa
búðir við landamærin.
í mars síðastliðnum gerði
stjórnin í Suður-Afríku sarnn-
ing við annað nágrijnnaríki sitt,
Mozambique, um að hvorugt
ríkið skuli ráðast á hitt. Samn-
ingurinn núna um raforkusölu
frá Mozambique til Suður-Afr-
íku er enn frekari staðfesting á
því að tengsl Suður-Afríku við
nágrannaríkin fara batnandi.
Orkuverið við Cahora Bassa
var byggt á sjöunda áratugnum
og allt frá upphafi var gert ráð
fyrir að það seldi orku til Suður-
zviriKU. rortuganr, sem pa voru
nýlenduherrar í Mozambique,
tóku mikil lán til að byggja
orkuverið en það hefur hingað
til reynst mjög óhagkvæmt því
að skæruliðar hafa hvað eftir
annað rofið rafmagnslínur og
hindrað orkusölu til Suður-Afr-
íku. Umsamið orkuverð er 0,6
bandarísk cent eða sem svarar
mmji
Þá kann verkfall kolanámu-
manna hafa dregið eitthvað úr
fylgi Verkamannaflokksins.
Hann er þar milli steins og
sleggju og þykir hafa haft
óljósa afstöðu.
Mjög eru blöðin ósammála
um árangur efnahagsstefnunn-
ar. Henni er mest talið það til
framdráttar, að verðbólgan
hefur minnkað. Hún er nú
5.2% en var 10.3%, þegar
Thatcher kom til valda. Á
fyrsta stjórnarári hennar fór
■ Thatcherhjónin og Mark sonur þeirra.
Bretar spurðir álits á forsætisráðherranum
um 18 íslenskum aurum auk
þess sem aukaþóknun verður
greidd takist að halda orku-
streyminu stöðugu.
Þessi bættu tengsl stjórnvalda
í Mozambique og Angóla við
stjórn Suður-Afríku tákna ekki
samþykki þeirra á kynþátta-
stefnu minnihlutastjórnarinnar
heldur stafa þau að miklu leyti
af slæmu efnahagsástandi í þess-
um ríkjum sem hefur neytt þau
til að leita samvinnu við Suður-
Afríku.
Myrti
mafían
Grace?
■ Jack Kelly, bróðir Grace
fyrrum furstynju af Mónakó
heldur því fram að systir sín hafi
ekki látist af slysförum, eins og
látið er í veðri vaka, heldur hafi
hún verið myrt og standi mafían
á bak við verknaðinn.
■ Grace Kelly. Bróðir hennar
staðhæfir að mafian hafí myrt
hana.
Jack Kelly er athafnamaður
og margfaldur milljónamær-
ingur á bandaríska vísu. í viðtali
sem birtist við hann í ítalska
vikublaðinu Novella 2000, er
haft eftir bróðurnum að hin
opinbera útgáfa af dauða
Grace, sem er eins og allir vita,
sú að hún ók út af vegi sem lá
um bratta hlíð í Frakklandi.
Lést hún samstundis.
- Grace var skotin og stóð
mafían á bak við morðið, segir
Jack, sem sleit öllu sambandi
við Rainer fursta mág sinn
skömmu eftir dauða furstynj-
unnar.
Ástæðuna fyrir morðinu segir
Jack Kelly, að systir sín hafi
lagst gegn áformum um að
mafían fengi að setja á stofn
enn eitt spilavíti í furstadæm-
inu. Þar að auki hafi hún beitt
áhrifum sínum til að koma í veg
fyrir að mikil fjölbýlishús yrðu
reist í höfuðborginni, en mafían
stóð að baki þeim fyrirhuguðu
framkvæmdum.
Bróðirinn staðhæfir að Grace
hafi verið skotin í höfuðið
daginn sem slysið átti sér stað,
eins og látið er í veðri vaka.
Enginn ættingja fékk að sjá
líkið og krufningsskýrsla var
ekki birt.