NT - 03.07.1984, Page 10

Rit Máls og menningar:
Frá útópíu tii
reggítónlistar
I asked myseff: "Ásta Óiafsdóttrr,
if this were a dictionary, how wouid
you explain your heart in it?"
Síða úr bók Ástu
Hugarflugsmyndir
Þriðjudagur 3. júlí 1984 10
3. hefti Tímarits Máls og
menningar á árinu er nýkomið
út, fullt af spennandi efni. Aðal-
greinina skrifar Árni Bergmann
um útópíur frá Thomasi More til
Georgs Orwells: Staðleysur,
góðar og illar. Þar segir hann
frá þessari grein bókmennt-
anna, sögu hennar, þróun og
einkennum, möguleikum og
takmörkunum. Norski mann-
fræðingurinn Anders Johansen
fjallar um ekki óskylt efni í
greininni Uraumur um betri
tíma, um ólíka tímaskynjun
fólks. Og júgóslavneski heim-
spekingurinn Mihailo Marko-
vic á greinina Siðfræði gagnrýn-
inna félagsvísinda. Ljóð Elíasar
Mar, Ólafs Jóhanns Sigurðsson-
ar, Þorgeirs Þorgeirssonar,
Martins Götuskeggja og Óskars
Árna Óskarssonar leika undir
þetta þema.
Karíbahafið og eyjar þess eru
til umræðu í Afmæliskveðju
Ingibjargar Haraldsdóttur til
kúbönsku byltingarinnar og
grein Árna Óskarssonar um
reggítónlist: „Bettah Nevah
Come“. Inn á milli umyrkir
Sigfús Bjartmarsson Dúfuvængi
Edwards Brathwaite - og ekki
er laust við að reggítakturinn
haldi áfram í Ijóði Berglindar
Gunnarsdóttur.
Tyrkneski rithöfundurinn
Yashar Kemal er rækilega kynn-
tur i' heftinu með viðtali og
langri smásögu sem Þórhildur
Ólafsdóttir þýddi beint úr tyrk-
nesku. Yashar Kemal er bónda-
sonur af kúrdískum ættum og
þykir lýsa kjörum tyrkneskrar
alþýðu afburða vel. Aðrar sögur
eru eftir Úlf Hjörvar og Jurgen
Borchert og Ijóð eftir Dag.
Umsögn er um bók Guðrúnar
Helgadóttur, Sitji Guðs englar.
■ Út er komin á ensku bók
sem ber titilinn: I asked myself:
„Ásta Ólafsdóttir, if this were a
dictionary, how would you ex-
plain your heart in it?“
Innihald hennar eru hugar-
flugsmyndir,.vangaveltur og at-
burðarásir í óbundnu máli
ásamt myndskreytingum eftir
höfund bókarinnar, Ástu Ólafs-
dóttur, sem einnig er útgefandi.
Bókin er 68 síður, prentuð í
Hollandi í 400 eintökum og er
önnur bók höfundar, sú fyrri er
á íslensku, útgefin 1980.
Bókin er til sölu í helstu
bókabúðum í Reykjavík.
Gönguleiðir á
Hornströndum
■ Hornstrandir hafa löngum
vakið forvitni manna og í
Hornstrendingabók Þórleifs
Bjarnasonar er sagt frá fólkinu
sem byggði þær. Á hverju sumri
leggja hundruð manna leið sína
til Hornstranda og vilja gjarnan
hafa meðferðis þann mikla fróð-
leik sem í Hornstrendingabók
er að finna en hún er svo
viðamikið verk að erfitt er að
taka hana með sér í langar og
erfiðar gönguferðir. Til þess að
leysa úr þessum vanda hefur
útgefandi Hornstrendingabók-
ar, Bókaútgáfan Örn og Ör-
lygur hf., gefið út bók sem
nefnist Gönguleiðir á Horn-
ströndum og Jökulfjörðum.
Höfundur bókarinnar er Snorri
Grímsson en hann á ættir að
rekja til Hornstranda og er einn
af kunnugustu mönnum þar um
slóðir. í bókinni segir frá helstu
almennu gönguleiðum um
Hornstrandir og Jökulfjörðu,
tíndir eru saman fróðleiksmolar
úr ýmsum áttum og þetta tengt
frásögnum Þórleifs í Horn-
strendingabók. Það er gert með
því að birta viðkomandi blað-
síðunúmer á Hornstrendinga-
bók á spássíum hinnar nýju
bókar.
Þess ber sérstaklega að geta
að í hinni nýju bók eru jarð-
fræðiskýringar eftir Leif A.
Magnússon jarðfræðing og er
að þeim mikill fengur. I bókinni
er einnig fjöldi ljósmynda sem
gera efni hennar skiljanlegra og
aðgengilegra.
Bókin Gönguleiðir á Horn-
ströndum og Jökulfjörðum er
92 blaðsíður í þægilegu vasa-
broti. Hún er sett og prentuð
hjá prentstofu G. Benedikts-
sonar en bundin hjá Arnarfelli
hf. Sigurþór Jakobsson hannaði
kápu.
AL/STURSTRÆTl 7
WÐSKIFTÁ
í hjarta borgarinnar, Austurstræti 7, eru aðalstöðvar
erlendra viðskipta Búnaðarbankans. Þar, og
í útibúum um allt land, veitir bankinn alla gjaldeyrisþjónustu
við ferðamenn, útflytjendur og innflytjendur.
VISA greiðslukort.
rfBljNADARB/VNKI
\Q/ ISI.ANDS
■ Bókarkápa
Enskt sam*
félag á
16. öld
Joyce Youings: Sixteenth - Century
England. The Pelican Sociai History
of Britain.
Penguin (Pelican) Books 1984. 444
bls.
■ Það hefur löngum verið næsta
viðtekin skoðun, að valdatími Tudor-
ættarinnar á Englandi, og þá einkum
valdaskeið Elísabetar drottningar I.
hafi verið mikið framsóknarskeið. Þá
hafi enska þjóðin beitt kröftum sínum
til sóknar fram á við, Bretar hafi hafið
útþenslustefnu, sem síðar varð undir-
staða stórveldis þeirra, menningin
hafi blómstrað og fólk hafi notið til
fullnustu þess frelsis, sem siðskiptin
og endurreisnin færðu.
En var þetta svona?
Joyce Youings er prófessor í sam-
félagssögu við háskólann í Exeter.
Hún hefur rannsakað ýtarlega sögu
ensks samfélags á 16. öld og í þessari
bók fjallar hún ýtarlega um kjör og
lífshætti Englendinga á þessum tíma.
Hún gerir grein fyrir störfum fólksins,
stéttum, fjallar um bændurog borgar-
búa, ævikjör.viðfangsefni, hugsunar-
hátt og margt fleira.
Niðurstaða hennar er allt önnur,
en hin gamla og viðtekna skoðun,
sem áður var getið. Hún kemst að
þeirri niðurstöðu, að á 16. öld hafi
enskt alþýðufólk verið jafnfátækt og
fáfrótt sem næstu aldir á undan,
lífskjörin hafi verið bág, verslunin
óhagstæð, atvinnuleysi mikið og ör-
yggi í lágmarki. Fáir hefðu því fallist
á að um einhverskonar gullöld væri
að ræða.
Hinu var þó ekki að neita, að
fámennur hópur hirðmanna, aðals-
manna og efnaðra kaupmanna hafði
það betra en nokkru sinni fyrr og það
var einmitt sá hópur, sem skóp þá
sögulegu skoðun, sem menn hafa
lengi haft á þessu tímabili.
Þetta er fróðleg bók og hún sýnir
svart á hvítu hve mjög rannsóknir á
félagssögu, sem nú eru mikið stund-
aðar um allan heim, geta átt eftir að
gjörbreyta viðteknum skoðunum
manna á sögu fyrri alda. Jón Þ. Þór