NT - 21.07.1984, Page 8

NT - 21.07.1984, Page 8
Laugardagur 21. júlí 1984 8 Rifjaðar upp hugmyndir um togaraútgerð ríkisins Fyrir f jórtán árum ■ Nú telja ýmsir það mikið vandamál að togaraflotinn sé of stór. Fyrir fjórtán árum var ástandið annað. Þá voru ekki nema um tuttugu togarar í íslenzka togaraflotanum, flest- ir gamlir og úreltir. Áhugi fyrir togaraútgerðinni var nánast enginn. Þá fór þó með völd ríkisstjórn, sem kallaði sig við- reisnarstjórn. Sökum þess liversu illa horfði um endurnýjun togaraflotans, lagði Framsóknarflokkurinn fram á Alþingi haustið 1970 frumvarp um togaraútgerð ríkisins og stuðning við útgerð sveitarfélaga. Áður en vikið er að efni frumvarpsins, þykir rétt að rifja upp, hvernig ástatt var í atvinnumálum haustið 1970, en það átti mestan þátt í flutningi frumvarpsins. í upp- hafi greinargerðarinnar var at- vinnuástandinu lýst á þennan veg: „Atvinnuleysi var um langt skeið nær óþekkt hér á landi, nema hvað árstíðabundinn at- vinnuskortur kom fyrir á stöku stað. í því efni urðu snögg umskipti á árinu 1968. Vetur- inn 1968-69 varð hér stórkost- legt og almennt atvinnuleysi. Sumarið 1969, um hábjarg- ræðistímann, varhérverulegur atvinnuskortur. Voru nær 1000 manns lengst af skráðir at- vinnulausir. Auk þess leituðu menn til annarra landa í at- vinnuleit, svo að hundruðum skipti. Sl. vetur var og tilfinn- anlegt atvinnuleysi framan af. Nú hcfur mikil breyting á orðið í því efni. Samt er það svo, að ekki má mikið á bjáta, og á sumum stöðum er at- vinnuleysi því miður fyrirsjá- anlegt í vetur, ef ekki verða gerðar sérstakar ráðstafanir til að afstýra því. Flestir munu sammála um, að einskis megi láta ófreistað til að afstýra böli atvinuleysis. Flestir munu játa, að atvinnu- öryggi verði að tryggja. Annað sé ekki sæmandi í velferðar- þjóðfélagi. Spurningin er að- eins sú, til hvaða úrræða sé skynsamlegast að grípa, hverj- ar ráðstafanir séu skjótvirkast- ar og líklegastar til að bæta atvinnuástandið. Þar verða fyrst fyrir fiskveið- ar og fiskiðnaður. í þeim at- vinnugreinum þarf mikinn mannafla. Aukning í fiskiðn- aði skapar þegar í stað mikla atvinnu. í mörgum kauptúnum og sjávarplássum er úrvinnsla sjávarafurða undirstaða at- vinnulífsins. Séu fiskvinnslu- stöðvarnar í fullum gangi, er atvinnulífinu á þeim stöðum borgið. Það er því höíuðatriði, að allar fiskvinnslustöðvar séu nýttar sem bezt og fiskiðnaður- inn aukinn og efldur. Megin- forsenda þess er, að nægilegs hráefnis sé aflað. En á því er víða misbrestur. Margar fisk- vinnslustöðvar hefur skort hráefni, sérstaklega á vissum árstímum, og hafa þess vegna ekki skilað fullum afköstum og eigi veitt þá atvinnu, sem ella hefði verið hægt. Á þesu þarf að ráða bót. Það þarf að gera allt, sem unnt er, til að tryggja fiskvinnslustöðvum, livar sem er á landinu, nægilegt hráefni, og vinna þannig að því að atkastageta þeirra nýtist sem bezt allt árið. Hvernig verður það bezt gert?“ Togaraútgerðin var að leggjast niður Síðar í greinargerðini sagði á þessa leið: „Togarar eru langsamlega afkastamestu tækin til hráefni- söflunar. Með útgerð hæfilega margra og vel búinna togara er bezt tryggt, að hraðfrystihúsin og aðrar fiskvinnslustöðvar hafi jafnan nægilegt verkefni. Vitaskuld á eftir sem áður að nota önnur fiskiskip og smærri báta til veiða fyrir fiskvinnslu- stöðvar. En sé treyst á veiðar þeirra eingöngu, er hætt við því, að á ýmsum stöðum verði meiri eða minni eyður í hráefn- isöflunina. Togararnir þurfa að brúa bilið, tryggja fiskifang á hvaða tíma sem er, og þótt lengra þurfi að sækja aflann, en oft getur fiskur brugðizt á grunnmiðum. Það þarf því togara til að tryggja fulla hag- nýtingu fiskvinnslustöðvanna og þar með atvinnuöryggi fólksins. En togaraútgerðin hefur átt í vök að verjast síðustu árin. Það má segja, að hún hafi háð erfiða varnarbaráttu. Skömmu eftir 1950 voru togarar hér á landi nálægt því 60 að tölu. Síðan fór þeim að fækka. Á síðasta áratug liefur þeim fækkað um meira en helming. Nú eru hér ekki nema um það bil 20 togarar. Þeir eru flestir gamlir og úreltir og margir raunar alveg á síðasta snún- ingi. Ef svo heldur fram sem nú horfir og ekkert verður gert til endurnýjunar togaraflotans, virðist þess skammt að bíða, að togaraútgerð leggist niður á íslandi. Það má fyrir margra hluta sakir aldrei verða. Hér þarf alltaf að verða einhver togaraútgerð. Við þurfum að eignast fullkomna nýtízku tog- ara. En núverandi togaraeig- endum virðist, eins og sakir standa, um megn að endurnýja togaraflotann. Þeirsýnastekki hafa bolmagn til þess. Hvað er þá til ráða? Þjóðfélagið verður að skerast í leikinn. Hið sam- einaða þjóðfélagsafl verður að koma til sögunnar og leysa vandann. Ríkið á að láta byggja nokkra togara, sem svara kröfum tímans, og hefja útgerð þeirra til þess fyrst og fremst að tryggja fiskvinnslu- stöðvunum nægilegt hráefni allan ársins hring. Til að byrja með þyrfti að athuga um kaup á einhverjum togurum, sem gætu komið strax í gagnið. Þannig á almannavaldið að stuðla að atvinnuöryggi og at- vinnujöfnun í landinu.“ Togaraútgerð ríkisins Efni frumvarpsins um Tog- araútgerð ríkisins og stuðning við útgerð sveitarfélaga var í meginatriðum á þessa leið: Sett skal á stofn og starfrækt útgerð fiskiskipa undir nafninu Togaraútgerð ríkisins. Ríkis- sjóður leggur útgerðinni til 150 milljónir króna sem óaftur- kræft stofnfjárframlag. Ríkis- sjóður ber einungis ábyrgð á skuldbindingum Togaraút- gerðar ríkisins með stofnfjár- framlagi sínu eða samkvæmt því, sem heimilað er sérstak- lega í lögum. Togaraútgerð ríkisins lætur Látum íslensk lög gilda um alla sem búa á Islandi - Eftir Svein Hallgrímsson ■ Undanfarnar vikur höfum við fengið að fylgjast með umræðu um flutninga á varn- ingi og vistum til varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli. Þær hóf- ust þegar stjórn Bandaríkj- anna ákvað að beita þeim ákvæðum gamalla laga, sem mæla svo fyrir að flutningar til herafla þeirra skuli, af öryggis- ástæðum, vera í eigin höndum. Ekki veti ég hversu lengi þessir fudningar höfðu verið í hönd- um ísienskra skipafélaga, en fram kom hjá forstjóra Eim- skipafélags íslands í sjónvarps- viðtali, að engar kvartanir hefðu komið fram yfir þeirri þjónustu sem skipafélögin höfðu veitt. Það kom því sjálf- sagt flatt upp á marga bæði hjá skipafélögunum og aðra þegar Bandaríkjamenn ákváðu að beita ákvæðum þessara gömlu laga og taka flutningana í sínar hendur. Varnarliðið og ferðamaðurinn Þegar íslenskur ferðamaður kemur heim frá útlöndum og er með kjúkling eða skinku í farangrinum, til að gæða sér og kunningjum sínum á, eru þess- ir kjötbitar teknir af honum í hliðinu í Keflavík. Skýringin sem ferðamaðurinn fær er sú, að það sé bannað að flytja hrátt kjöt til landsins af ótta við að hingað berist búfjár- sjúkdómar, s.s. gin- og klaufa- veiki. Við þetta verður hinn íslenski ferðamaður að sætta sig. Kjötið er tekið af honum og það brennt(?). Hinum megin við vegginn er hins vegar bandaríski herinn með sinn varning. Hann fer inn í landið án þess að nokkur skipti sér af því sem þar er verið að flytja inn. Eiga íslensk lög ekki að gilda um alla? Það er sem sagt látið við- gangast að bandaríski herinn flytji inn í landið hrátt kjöt, í trássi við íslensk lög, á sama tíma og íslenskum ferðamanni er meinað að taka með sér kjötbita til að gleðja vini og venslamenn. Þetta stenst ekki. 1) Það sljóvgar tilfinningu fólks fyrir réttu og röngu að láta ranglæti viðgangast. 2) Það er ekki hægt að láta ílytja til landsins kjöt víðs vegar úr heiminum, m.a. frá löndum sem hafa ekki á sér allt of gott orð vegna gin- og klaufaveikifaraldra sem þar hafa komið upp, og svo gera upptæka kjöt- bita sem íslenskir ferða- menn hafa með sér. Hér þarf því augljóslega að taka til hendinni og samræma, þannig að hægt sé að bera virðingu fyrir lögunum um bann við innflutningi á hráu kjöti. Eigum við kjöt fyrir Varnarliðið? Kjötið sem varnarliðið flytur inn, til eigin nota, mun vera nokkur hundruð tonn. Mikill meirihluti þess er nautakjöt og svo svína- og alifuglakjöt. Neysla dilkakjöts er sáralítil. Því hefur verið haldið fram að íslendingar gætu ekki framleitt kjöt fyrir varnarliðsmenn, þ.e. nautakjöt, svína- og aliflugla- kjöt. Þessi mótbára er ekki haldbær lengur. Hægt er að sýna fram á, að mjög auðvelt er að auka nautakjötsfram- leiðsluna um 6-800 tonn með því að setja fleiri kálfa til kjötframleiðslu. Auk þess er möguleiki að fara út í nauta- kjötsframleiðslu sem búgrein. Bæði svínakjöts- og aliflugla- kjötsframleiðslu má auðveld- lega auka. Það er einnig auðvelt að leiða rök að því að ef nauta-, svína- og alifuglabændur fengju aðgang að þeim mark- aði sem varnarliðið er, þá myndi það leiða til meiri

x

NT

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: NT
https://timarit.is/publication/305

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.