NT - 14.11.1984, Page 7

ISðiðvikiidagur 14. nóvember 1984
bankamál, neytendamái,
húsnæðismál, tryggingar og
framleiðslusamvinnu. Þá er
innkaupafyrirtækið Inter-
Coop í hópi starfsnefnda ICA,
svo og kvennanefndin sem
m.a. hélt fund hér á landi fyrir
tveim árum. Sérstakir vinnu-
hópar eru þar einnig, m.a. um
starfsfræðslu, bókasöfn, sam-
vinnublöð og rannsóknarstörf
Flestar nefndirnar komu
saman á fundi dagana fyrir
þingið, og skýrslur voru gefnar
þar urn störf þeirra síðustu
fjögur árin. Af einstökum
málum, sem fréttnæm mega
teljast, er að nefna að banka-
nefndin hefur til athugunar
hvort hægt sé að koma í
notkun alþjóðlegu krítarkorti
samvinnufélaga. Þá hefur það
gerst að starfshópur ICA um
ferðamál ákvað í fyrra að
leggja niður starfsemi sína og
stofna í staðinn alþjóðlegt
félag, UITCA (Union Intern-
ationale du Tourisme Coopér-
atif et Associatif). UITCA hélt
fyrsta þing sitt í Hamborg 10.
okt. Þar kom fram að aðilar
eru 50 samtök sem á einn eða
annan hátt vinna að ferðamál-
um. Það hefur í hyggju að
sækja um sjálfstæða aðild að
ICA.
Fiskimálanefndin hefur ver-
ið athafnasöm á sviði fræðslu
og námskeiðahalds víða urn
heim. í starfi herinar er lögð
megináhersla á hvers konar
aðstoð við fiskimenn og eflingu
samvinnufélaga þeirra í þróun-
ariöndunum, og til umræðu er
m.a. að stofna sérstakan þró-
unarsjóð til að styrkja slík
verkefni. Forseti er J. Saito
frá Japan, en einn af varafor-
setum nefndarinnar hefur nú
um nokkurra ára skeið verið
íslendingur, Erlendur Einars-
son forstjóri Sambandsins. Er-
lendur var endurkjörinn til
þessa embættis á fundi Fiski-
málanefndarinnar nú í
Hamborg.
Vöruinnkaup
Á fundi Inter-Coop kom
m.a. fram að heildarinnkaup
þess á síðasta ári voru 224
milljónir bandaríkjadollara.
Eins og kunnugt er hefur Sam-
bandið lengi tekið virkan þátt
í þeim sameiginlegu innkaup-
um sem Inter-Coop skipulegg-
ur, samkaupunum svo nefndu.
og sparað íslenskum neytend-
um stórar fjárhæðir með því
móti. Rekstur dótturfyrir-
tækisins í Hong Kong gekk vel
á árinu 1983 sem var fjórða
starfsár þess. Það sá um af-
greiðslu pantana að fjárhæð
samtais 10 milljónir dollara,
sem var 25% aukning frá fyrra
ári.
Kvennanefndin hélt sér-
staka ráðstefnu í Hamborg þar
sem rætt var um stöðu kvenna.
Sérstaklega var þar fjallað um
menntunartækifæri stúlkna og
ungra kvenna í heiminum, og
um það misrétti til menntunar,
samanborið við karla, sem þær
þyxftu enn að búa við í ýmsum
heimshlutum.
Vinnuhópur samvinnurit-
stjóra kaus sér nýjan formann,
Pentti Törmálá frá SOK í
Finnlandi. Á fundi hópsins í
Hamborg urðu m.a. miklar
umræður um hlutverk og stöðu
samvinnublaða. Samþykkti
■ Frá þingi ICA í Hamborg. Skammstöfunin IGB á skiitinu yfir sviðinu stendur fyrir nafn ICA ;
þýsku: Internationaler Genossenschaftsbund.
hópurinn stefnumarkandi á-
lyktun þar sem hlutverk slíkra
blaða og ritstjóra þeirra er
afmarkað. Þar er m.a. lögð á
það áhersla að samvinnuhreyf-
ingin sem fjöldahreyfing þurfi
á sterkum og sjálfstæðum sam-
vinnublöðum að halda, með
nægilega útbreiðslu til þess að
rödd hennar geti heyrst sem
víðast. Þessi blöð þurfi að vera
stöðugur og traustur tengiliður
milli félaganna og fjölskyldna
félagsmanna, jafnt hvað varði
miðlun almennra frétta og
auglýsinga. í þessu skyni þurfi
samvinnublöðin að geta verið
starfsvettvangur sem dragi til
sín hæfa biaðamenn. Ef þau
eigi að geta staðist nútíma
samkeppni verði menn þar
einnig að temja sér að skilja
vel á milli almenns lestrarefnis
og auglýsinga. Ritstjórar
þeirra verði jöfnum höndum
að geta áunnið sér traust les-
enda sinna og fylgt þeirn venj-
urn um fréttaflutning sem gildi
í löndurn þeirra, jafnframt því
sem þeir vinni að útbreiðslu
samvinnuhreyfingarinnar með
skrifum sínum.
Svæðaskrifstofur
Þá voru að vanda lagðar
fram skýrslur á þinginu um
starfsemi svæðaskrifstofa ICA
síðustu fjögur árin. Þær eru
þrjár, fyrir suðaustur Asíu í
Nýju Delhi á Indlandi, fyrir
austur, mið og sunnanverða
Afríku í Moshi í Tansaníu, og
fyrir vesturhluta Afríku í
Ábidjan á Filabeinsströndinni.
Á þinginu kom frarn að beiðnir
hafa lengi legið fyrir um stofn-
un fjórðu svæðisskrifstofunn-
ar, sem verði í Suður-Amer-
íku, og nýlega hafa borist óskir
frá Arabalöndum um slíka
skrifstofu þar. Fjárhagsástæð-
ur hafa þó ekki enn gert það
kleift að verða við þessurn
óskum.
Ályktun landsfundar kvennalistans
■ Við Kvennalistakonur
heilsum vetri og bjóðum vel-
komnar til starfa nýjar konur
víða um land og sérstaklega
hinn nýja anga kvennalistans
á Vesturlandi,
Við fögnum þeim baráttu-
krafti sem konur hafa sýnt í
þeim átökum sem hafa ein-
kennt þjóðlífið að undan-
förnu. Þau átök minna um
margt á ófrið þjóða í milli og
er sú staða undarleg þar sem
um er að ræða deilur ríkis-
stjórnar við kjósendur sína og
starfsmenn. Þeir sem vilja ná
fram rétti sínum undir slíkum
kringumstæðum eru knúnir til
að sýna mátt sinn og megin
áður en litið er á þá sem
verðuga andstæðinga sem hægt
er að semja við. Slík vinnu-
brögð endurspegla það hugar-
far sem er orsök misréttis og
veldur ófriði og styrjöldum.
Opinberir starfsmenn hafa að
undanförnu sýnt samstöðu
mátt sinn og fært miklar fórnir
í baráttu við ríkisstjórn sem
hefur kosið að líta á þá sem
andstæðinga sína. í ófriði
verða þeir ætíð harðast úti sem
síst mega við því. Konur sem
eru lægst launaði vinnukraftur
þessa samfélags eru meirihluti
þeirra sem hafa verið án launa
svo vikum skiptir. Þær hafa í
þessu verkfalli staðið þétt
saman. Það er því sorglegt til
þess að vita að þessi samstaða
og hin mikla umræða sem farið
hefur fram í þjóðfélaginu um
kjör kvenna skilaði sér ekki
inn á samningaborðið.
Konur á íslandi una því
augljóslega ekki lengur að
störf þeirra séu vanmetin og að
laun þeirra dugi engan veginn
fyrir nauðsynjum. Konur una
því heldur ekki að störf þau er
þær inna af hendi séu ekki
metin sem ábyrgðarstörf hvort
sem þau lúta að fólki, menntun
barna, hjúkrun sjúkra og
umönnun aldraðra, eða
vinnslu hráefnis og öðrum
framleiðslustörfum, grundvall-
arstörfum sem eru forsenda
þess að þjóð sjái sér farborða
og haldi mennsku sinni. Konur
vita líka að laun þeirra hafa
ekki skapað óðaverðbólgu og
það er ekki þeirra sök að þjóð
okkar er að sökkva í fen er-
lendra skulda. Konur vita að
rangar fjárfestingar, sóun
verðmæta og sjónarmið stund-
argróða eru orsök þess efna-
hagsvanda sem þjóðin á nú
við að glíma. Sá efnahagsvandi
verður ekki leystur með niður-
skurði félagslegrar þjónustu
sem íslenskt launafólk hefur
lagt áherslu á í samningum
undanfarin ár, jafnvel á kostn-
að launahækkana.
Miðað við núverandi efna-
hagsástand sem kallar foreldra
til vinnu utan heimilis án tillits
til barna er það grundvallar-
atriði í baráttu fyrir jafnri
stöðu kvenna og karla á vinnu-
markaðinum að öllum foreldr-
um standi dagvistarþjónusta
til boða, að foreldrar geti sjálf-
ir valið hvort börn þeirra sæki
dagvistarheimili.
Konur treysta ekki fólki sem
vanrækir menntun barna
sinna, aðbúnað foreldra sinna
í ellinni og fólki ■ sem telur að
þeir sem eru sjúkir eigi að fá
læknishjálp í hlutfalli við
tekjur. Konur vita að slíkt fólk
hefur ekki þá ábyrðartilfinn-
ingu sem til þarf að veita
þjóðarheimilinu forstöðu.
Þá er athyglisvert að konur
um allt land hafi risið upp og
hafnað aukinni stóriðjuupp-
byggingu sem hingað til hefur
verið lögð ofuráhersla á. Stór-
iðja er gamaldags og úreltur
atvinnu- og framleiðslukostur
og nú eru framsæknustu iðnað-
arríki heims að flytja stóriðju
sína úr landi til að rýma fyrir
hagkvæmari iðnaði heima
fyrir. Stóriðja er áhættusöm
fjárfesting og kallar á aukin
ítök erlendra aðila í íslensku
efnahagslífi. Stóriðja er meng-
andi og náttúruspillandi og
hefur hlutfallslega upp á fá og
dýr störf að bjóða. Á undan-
förnum árum hefur einnig ver-
ið farið of hratt í virkjanafram-
kvæmdir vegna stóriðju og er
svo komið að hlutdeild í er-
lendum skuldum íslendinga
vegna orkuframkvæmda er 60
af hundraði. Við viljum byggja
upp atvinnuvegi sem ganga
ekki í berhögg við náttúru
landsins og nýta þá þekkingu
og hugvit sem við búum yfir til
að fullvinna afurðir okkar og
skapa nýjar atvinnugreinar. ís-
land hefur sérstöðu, landið og
hafið umhverfis okkur er
gjöfult og ómengað og hér býr
fólk sem hefur góða og al-
menna menntun- og býr yfir
mikilli fræðilegri þekkingu .
Það er þessi þekking og það
hugvit sem þjóðin hefur yfir að
ráða sem verða hornsteinar
framtíðarkosta okkar. Til þess
að mæta framtíð breyttra at-
vinnuhátta þurfum við að
vanda til menntunar barna
okkar, efla rannsóknarstarf-
semi, byggja upp iðnað sem
hentar okkur vel, auka fjöl-
breytni í landbúnaði og full-
nýta sjávarafurðir án óhóflegs
milliliðakostnaðar. Okkur er
lífsnauðsyn að auka á fjöl-
breytni atvinnuhátta til að bæta
upp sveiflukennda megin-
atvinnuvegi okkar. Það ætti að
vera heillandi starf að fást við
slíka atvinnuuppbyggingu.
Kvennalistakonur benda á
nauðsyn þess að ísland og
hafið umhverfis landið verði
yfirlýst kjarnorkuvopnalaust
svæði. Við teljum að vopnin
tryggi ekki friðinn heldur stefni
síaukin vígvæðing veröldinni
allri í hættu.
Hugtakið frelsi hefur oft
borið á góma að undanförnu
og verið tamt í munni þeirra
sem harðast hafa gengið fram
í að brjóta á bak aftur frelsis-
baráttu fólks fyrir mannsæm-
andi launum. í nafni frelsis eru
brotin landslög.
Með versnandi félagslegri
þjónustu og lágum launum op-
inberra starfsmanna hafa yfir-
völd stuðlað að þeirri þróun að
nú rísa einkaskólar og sjálf-
stæðar heilbrigðisstofnanir.
Með öðrum orðum er farið
fram á óheft frelsi fyrir þá sem
meira mega sín. Slíkt er frelsi
frumskógarins en má ekki
gilda í samfélagi manna. Við
kvennalistakonur teljum það
dýrmætast að hver einstak-
lingur hafi frelsi til að vaxa,
þroskast og lifa án ótta í
samfélagi þar sem samábyrgð
og samhjálp sitja í öndvegi.
Það er ein af meginforsendum
þess að börnin okkar geti orðið
hamingjusamir einstaklingar
og geti haft jákvæð áhrif á
umhverfi sitt og framtíð þjóð-
arinnar.
Að lokum hvetjum við allar
konur til að standa áfram vörð
um rétt sinn og framtíð barna
sinna og óskum landsmönnum
öllum góðs vetrar.

Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Framkvæmdastjóri: Sigurður Skagfjörð
Sigurðsson
Markaðsstjóri: Haukur Haraldsson
Ritstjóri: Magnús Ólafsson (ábm).
Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson
Innblaðsstjóri: Oddur Óiafsson
Tæknistjóri: Gunnar Trausti
Guðbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300
Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 25 kr. og 30 kr. um
helgar.
Áskrift 275 kr.
Setning og umbrot: Tæknideild NT. Prentun:
Blaðaprent h.f.
Skoðanakannanir
dagblaðanna
■ Niðurstöður skoðanakönnunar NT, sem var
framkvæmd í síðustu viku, hafa vakið mikla
athygli. Eins og lesendur minnast, voru helstu
niðurstöður hennar þær að Samtök urn kvenna-
lista og Framsóknarflokkurinn vinna á, en
Alþýðubandalag tapar.
I NT hefur verið varað við að taka við slíkum
niðurstöðum sem heilögum sannleik. Þeim er
frekar ætlað að gefa mynd af þeim hreyfingum
og hræringum, sem eiga sér stað í þjóðfélaginu
á þeim tímum sem könnunin er gerð.
Samkvæmt könnun NT eru sveiflurnar ekki
eins miklar og DV kannanirnar hafa gefið til
kynna, en þessi blöð hafa notað nákvæmlega
sömu aðferðir við framkvæmd kannana sinna. í
heild má segja um niðurstöður bæði NT könnun-
arinnar og DV kannananna á undanförnum
mánuðum, að þrjú atriði séu augljós:
Ríkisstjórnin nýtur mikils fylgis meðal þjóðar-
innar og kemur þetta vel fram í öllum könnunum
hvort sem þær eru gerðar af NT, DV eða
Hagvangi. Að vísu eru sveiflur áfylgi ríkisstjórn-
arinnar, en ekki svo miklar að óeðlilegt geti
talist.
Stjórnarandstöðunni hefur ekki tekist að
skapa mótbyr gegn ríkisstjórninni meðal al-
mennings. Rök andstöðunnar hafa ekki náð til
almennings eða þá sem er líklegra að almenning-
ur hefur hafnað málflutningi þeirra.
Að lokum er ljóst, að nýju flokkarnir tveir,
sem komu inn á þing í síðustu alþingiskosning-
um, Samtök um kvennalista og Bandalag jafnað-
armanna, hafa fest sig í sessi. Út frá skoðana-
könnunum NT, DV og Hagvangs má einnig
álykta, að fylgi Samtaka um kvennalista sé á
uppleið.
Samanburður á könnun NT og síðustu könnun
DV, sem var birt 23. október s.l., hefur verið
nokkuð í sviðsljósinu. Sérstaklega hefur verið
bent á, að Framsóknarflokkurinn hefur fengið
mun meira fylgi í NT könnuninni en í DV
könnunum. Þámáeinnigbenda á, að Sjálfstæðis-
flokkurinn fær meira fylgi í DV en í NT
könnunum. í DV fær Framsóknarflokkurinn
minna og Sjálfstæðisflokkurinn meira, sé miðað
við síðustu alþingiskosningar, en í NT er þessu
öfugt farið.
Sé hér um reglu frekar en undantekningu að
ræða, er ljóst að viðmælendur blaðanna svara
mismunandi eftir því hver spyrjandinn er. Það
gæti skýrt út þessar niðurstöður, að DV hefur
verið kennt við Sjálfstæðisflokkinn og NT við
Framsóknarflokkinn, hversu réttlátt sem það er.
Ef þessi tilgáta, að svörunin sé mismunandi
eftir spyrjanda er rétt, er ljóst að niðurstöðum
slíkra dagblaðakannana verður að taka með
varúð.
Þessar umræður og vangaveltur um skoðana-
kannanir og gildi þeirra, hljóta því að leiða til
þess að hlutlaus aðili fari að taka að sér
framkvæmd skoðanakannana á ódýran og fljót-
an hátt, en þó þannig að nauðsynlegum skilyrð-
um um gæði sé fullnægt.