NT - 07.06.1985, Page 4

Föstudagur 7. júní 1985 4
Ný graskögglaverksmiðja byggð 1983 þrátt fyrir árlega birgðasöfnun frá 1977:
„Stefnt að 24 milljóna láni
svo sukkið geti haldið áfram“
- segir Páll Ólafsson í Brautarholti
■ Offramleiðsla á grasköggl-
um, til komin vegna óraunhæfr-
ar uppbyggingar grasköggla-
verksmiðja hér á landi hefur
ásamt öðru gert rekstur þeirra
mjög erfiðan að undanförnu að
sögn Páls Ólafssonar í Brautar-
holti. Framleiðslugetu núver-
andi verksmiðja sagði hann um
17 þús. tonn á ári, en um 12 þús.
tonn hafi verið framleidd á síð-
asta ári. NT ræddi við Pál vegna
nýrrar skýrslu Rannsóknaráðs
ríkisins þar sem m.a. er talið að
hvorki rekstrarleg né þjóðhags-
leg rök mæli með rekstri sumra
graskögglaverksmiðjanna hér,
en Páll hefur ásamt bróður sín-
um rekið eina slíka frá 1963.
Löginfrá 1971
mikill bölvaldur
- Lögin um grænfóðurverk-
smiðjur frá 1971 - sem við
mótmæltum þá - hafa í fiam
kvæmd orðið miklu meiri böl-
valdur í uppbyggingu þessarar
landbúnaðarframleiðslugreinar
en okkur þó óraði fyrir. Bænda-
fundir og Búnaðarþing liafa gert
hverja samþykktina af annarri
urn byggingu grænfóðurverk-
smiðja sem víðast, sem þing-
menn hafa síðan stutt dyggilega.
Nú er svo komið að af rúmlega
12 þús. tonna framleiðslu í
fyrra, auk eldri birgða, eru enn
óseld milli 8 og 9 þús. tonn af
graskögglum.
Ríkið byggði í Skagafirði
þrátt fyrir offramleiðslu
Frá 1977 hafa á hverju vori
verið óseldar birgðir hjá ein-
hverri verksmiðjanna. Engu að
síður veitti ríkið fé til byggingar
nýrrar verksmiðju í Skagafirði,
sem tók til starfa 1983 með yfir
3.000 tonna framleiðslugetu,
þótt alls ekki væri rúm fyrir þá
framleiðslu á markaðnum. Óg
þótt nú liggi fyrir birgðir sem
samsvara hálfs annars árs sölu
miðað við 1984 þá ætlar land-
búnaðarráðherra samt ekki -
samkvæmt svari við fyrirspurn á
Alþingi - að takmarka fram-
leiðslu verksmiðjanna í ár nema
að óverulegu leyti, sagði Páll.
Nýtt 24 millj. lán
í áframhaldandi sukk
- Það er dæmigert um úrræða-
leysi þessara manna, að í stað
þess að setjast nú niður og
kanna tilverurétt og framtíðar-
möguleika graskögglafram-
leiðslunnar í landinu, þá liggur
nú fyrir í frumvarpi til lánsfjár-
laga á Alþingi, að veita skuli
heimild til 24 milljóna króna
lántöku fyrir verksmiðjurnar til
þess að þetta sukk geti haldið
áfram.
Á sama tíma eru svo ríkis-
verksmiðjurnar að undirbjóða
okkur í verði á markaðinum. Á
fundi forsvarsmanna þeirra -
sem við vorum ekki boðaðir á -
var samþykkt í lok mars, að
veita 5% afslátt í viðbót við þau
10% sem fyrir voru, af verðinu
eins og það var ákveðið s.l.
■ Þeir sem voru niðri við
Reykjavíkurhöfn meðan stóð á
hátíðarhöldum sjómannadags-
ins hafa eflaust tekið eftir þrem-
ur hraðbátum sem þeyttust um
á innri höfninni innan um aðra
vélbáta og árabáta.
Bátar þessir, sem nefnast
Skutlur, eru ný íslensk fratn-
leiðsla og rnunu vera hrað-
haust. Síðan hafa þó birgðirnar
verið að hlaða á sig vöxtum af
afurðalánum.
Vinnubrögð Rannsókna-
ráðs gagnrýniverð
Um réttmæti skýrslu Rann-
sóknaráðs hafði Páíl einnig sín-
ar meiningar.
„Ég tel það gagnrýnivert að
hjá Rannsóknaráði skuli menn
taka fullyrðingu frá árinu 1976
- sem þá var byggð á óvísinda-
lega unninni og óraunhæfri
könnun - og slengja henni nú
fram í skýrslu frá stofnuninni,
sem dómi um graskögglafram-
leiðsluna í landinu,“ sagði Páll.
skreiðustu bátar sem samþykkt-
ir hafa verið af Siglingamála-
stofnun, að sögn Guðjóns Hall-
dórssonar, sem hefur ásamt
Kristjáni bróður sínum, smíðað
og selt þrjá svona báta. Þeir eru
eigendur fyrirtækisins Bortækni
í Kópavogi.
Bátarnir eru fimmtán fet að
lengd og mega nota 115 hestafla
- Rétt er og að hafa í huga að
tveir af nefndarmönnum þeim
er unnu að þessari nýju skýrslu
eru starfsmenn Rannsóknar-
stofnunar sjávarútvegsins. En
starfsmenn þessarar sömu stofn-
unar unnu árið 1983 að gerð
annarrar skýrslu um notkun á
innlendu hráefni til kjarnfóður-
framleiðslu, þar sem gert er ráð
fyrir byggingu enn einnar gras-
kögglaverksmiðjunnar norður á
Húsavík.
Samanburður við niður-
greitt fóður ósanngjam
Hvað hátt verð á grasköggl-
um snertir sagði Páll ósann-
gjarnt að taka útsöluverð á gras-
kögglum hér til samanburðar
vél, sagði Guðjón í samtali við
NT. Þeir eru smíðaðir eftir
fyrirmynd sem var upphaflega
bandarísk en hefur síðan verið
endurbætt með tilliti til öryggis-
atriða.
„Þeir hafa verið samþykktir
upp í 45 sjómílna hraða, eða um
80 km/klst.,“ sagði Guðjón.
■ Komur útlendinga til Is-
lands hafa stórlega aukist ef
bornar eru saman tölur fyrstu
fimm mánuði þessa árs og tölur
frá sama fima í fyrra. 21.500
útlendingar hafa komið til
landsins það sem af er. í fyrra
var þessi tala á sama tíma tæp
15.000.
Ragna Samúelsson skrifstofu-
stjóri hjá Ferðamálaráði sagði
að eftir þrjá fyrstu mánuði árs-
við verð á innfluttu fóðri sem sé
töluvert niðurgreitt á flestum
stigum framleiðslunnar í fram-
leiðslulöndunum. Hærra verð á
graskögglum en t.d. kúafóður-
blöndu sé m.a. þekkt frá Nor-
egi. Ef á sama hátt væri borið
saman verð á ýmsum öðrum
innlendum vörum og þjónustu
annars vegar og innflutnings-
verð hins vegar þá verði gras-
kögglarnir örugglega ekki óhag-
kvæmari en annað í þeim
samanburði. Páll sagði einnig
þurfa að hafa í huga að hjá
flestum graskögglaverksmiðj-
unum hafi tvö undanfarin ár
verið einhver allra verslu fram-
leiðsluárin frá upphafi vegna
rigningartíðar, sprettuleysis og
fleiri ástæðna.
„En þeir geta farið mun hraðar
en það.“
Á sjómannadaginn sigldu eig-
endur þessara báta frá Kópa-
vogi í kringum Gróttu og inn að
höfn á u.þ.b. tuttugu mínútum.
„Þeir eru sæmilega sjófærir,"
sagði Guðjón, „að minnsta kosti
miðað við þarfir venjulegra
landkrabba."
ins hefði verið spáð um 8%
aukningu á ferðamannastraum
til landsins. „Það verður að taka
inn í þessar tölur að nokkur stór
þing hafa verið haldin hér á
landi og ber þar hæst Norður-
landaþingið sem haldið var hér
í Reykjavik." Ragna sagði
einnig að um svo lágar tölur
væri að ræða að vel mætti búast
við því að spá sú sem Ferða-
málaráð gerði í vetur komi til
með að standast.
Sex orlofsvik-
ur á Hvanneyri
■ Orlnfsnefnd húsmæðra
í Reykjavík mun í suinar
starl'rækja orlofsheimili í
luisnæöi bændaskólans á
Hvanneyri í Borgarfiröi
fyrir reykvískar húsmæður
á öllum aldri. Dvalið verð-
ur í eina viku í senn, í sex
hópuni og fer sá fyrsti 22.
júní n.k.
Á Hvanneyri verður
boðið upp á leikfimi, skoð-
unarferð um Hvanneyr-
arstað, eins dags ferð um
Borgarfjörð með viðkomu
í Borgarnesi og á kvöldin
verða kvöldvökur. Á
staðnum er ágæt baðað-
staða, sólskýli og heitur
pottur. Jafnframt er þar
bókasafn og guðsþjónusta
verður í Hvanneyrarkirkju
hvern sunnudag. Tekið
verður á móti umsóknum á
skrifstofu Orlofsnefndar að
Traðarkotssundi 6, milli kl.
15 og 18 frá mánudeginum
3. júní n.k. Þar er einnig
hægt að fá kynningarbækl-
ing um starfsemi Orlofs-
nefndar.
Tilboð
VSÍ er
siðleysi
- segir í álykt-
un frá Alþýðu-
bandalaginu
■ „Alþýðubandaiagið hvetur
launafólk til að vísa á bug því
siðleysi, sem felst í því að ætla
fullorðnu fólki að lifa á lág-
markslaunum, sem samkvæmt
tilboði VSÍ verða tæpar 17 þús-
und krónur á mánuði í lok
næsta árs.“
Svo segir í ályktun sameigin-
legs fundar framkvæmdastjórn-
ar og þingflokks Alþýðubanda-
lagsins, sem haldinn var á
þriðjudag. Þarsegirennfremur,
að ef gengið yrði að tilboði VSÍ,
myndi kjararán undanfarinna
tvggja ára aðeins festast í sessi.
Fundurinn ítrekaði þá sam-
þykkt miðstjórnar Alþýðu-
bandalagsins, að kaupmáttar-
trygging væri forsenda kjara-
samninga, og vakti jafnframt
athygli á því, að tilboð vinnu-
veitenda fæli ekki í sér mesta
hækkun til þeirra, sem lægst
hafa launin. Tölurnar ættu ekki
við þá, sem vinna eftir töxtum,
sem eru undir dagvinnutekju-
tryggingu, og þar á meðal væri
margt fiskvinnslufólk.
Leiðrétting
■ Missögn var í frétt sem
birtist í blaðinu í gær um
tilkomu hjartaskurðdeild-
arinnar og söfnunarinnar
vegna hennar. Rétt mun
vera að til séu tvær millj-
ónir króna til tækjakaupa
og að stofnkostnaður
deildarinnar muni verða
umfjórarmilljónir. Beðist
er velvirðingar á þessum
mistökum.
Tillaga Guðmundar J. um lengingu
uppsagnarfrestsfiskvinnslufólks:
Vísað til ríkisstjórnar
■ Tillögu Guðmundar J.
Guðmundssonar um leng-
inu uppsagnarfrests starfs-
fólks í fiskiðnaði var vísað
til ríkisstjórnarinnar í neðri
deild Alþingjs í vikunni að
viðhöfðu nafnakalli. Þessa
tillögu hafði meirihluti fé-
lagsmálanefndar neðri
deildar lagt til, við atkvæða-
greiðsluna í deildinni
greiddu tveir stjórnarþing-
menn atkvæði gegn því,
þeir Ellert B. Schram og
Ólafur Þ. Þórðarson.
Allmargir þingmenn
gerðu grein fyrir atkvæðum
sínum. Töldu margirstjórn-
arþingmenn, sem atkvæði
greiddu með því að vísa
tillögunni til ríkisstjórnar-
innar, að þetta væri rétt-
lætismál, en því bæri að
ráða til lykta við samninga-
borðið, með atbeina ríkis-
stjórnarinnar. Fulltrúar
stjórnarandstöðunnar töldu
þetta vera mál sem varða
jafnrétti þegnanna í landinu
og að það væri Alþingi til
smánar að taka ekki sjálft
af skarið um það að lág-
launafólk ætti að sitja við
sama borð og aðrir í þessum
efnum.
■ Kristján Halldórsson, annar eigenda Bortæknis, sést hér á Skutlu í Nauthólsvíkinni. NT-mynd: Ámi Bjama
Nýr íslenskur hraðbátur á markaðinn
Komur útlendinga:
Þriðjungi fleiri
fyrstu 5 mánuðina