NT - 16.11.1985, Blaðsíða 8

IIMIM
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútiminn h.f.
Ritslj.: Helgi Pélursson
Ritstjómarfulltr.: Niels Árni Lund
Framkvstj.: Guömundur Karlsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gislason
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Skrifstofur: Siöumúli 15, Reykjavik.
Simi: 686300. Auglýsingasimi: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 686495, tæknideild 686538.
Selning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Ble&aprent h.l.
Kvóldsímar: 686387 og 686306
Verö I lausasölu 35 kr.og 40 kr. um helgar. Áskrift 400 kr.
Tvö stórmál í

Laugardagur 16. nóvember 1985 8
Ingvar Gíslason alþm.:
Fatlað fólk á rétt til
atvinnu við sitt hæfí
Hversu mikill er vandinn?
sjávarútvegi
■ Sjómenn og útgerðarmenn hafa með yfirgnæf-
andi meirihluta atkvæða lýst fullum stuðningi við
fiskveiðistefnu Halldórs Asgrímssonar, sjávarút-
vegsráðherra. Pessir aðilar hafa fullan skilning á
lífsnauðsynlegri þörf þjóðarinnar á því að skipulag
sé á fiskveiðum til langs tíma, til þess að tryggja
megi vöxt fiskistofna við Iandið. Aðrir, og þar á
meðal stór hluti sjálfstæðismanna á þingi og í
ríkisstjórn, hafa enga afstöðu tekið í raun og veru
eins og svo oft áður. Halldór Ásgrímsson þarf ekki
að hafa áhyggjur af því. Sjómenn og útgerðar-
menn og annað fólk í landinu, sem veit að
sjávarútvegsráðherra hefur rétt fyrir sér, treystir
honum fullkomlega til þess að berja þá menn til
hlýðni. Atkvæðagreiðslur á Fiskiþingi og á aðal-
fundi Landsambands íslenskra útvegsmanna
marka mikil tímamót í sögu þjóðarinnar þótt
mönnum sé það kannski ekki ljóst nú og auðvitað
er niðurstaðan stjórnmálasigur fyrir Halldór Ás-
grímsson, sjávarútvegsráðherra. Pví verða þing-
menn sjálfstæðismanna einfaldlega að kyngja nú
þegar þeir fá frumvarp um fiskveiðistefnu til
umfjöllunar.
Hér er einnig vakin athygli á stórmerku framtaki
sjávarútvegsráðherra hvað varðar málefni fisk-
vinnslufólks. Tíu grunnnámskeið fyrir verkafólk í
fiskiðnaði hafa nú verið haldin og á þriðja hundrað
manns hafa sótt þau. í ljós hefur komið, að mikil
þörf var á því, að halda slík námskeið og gott
samstarf hefur tekist við aðila vinnumarkaðarins
vegna þeirra. Strax í janúar á næsta ári verður
þessum starfsfræðslunámskeiðum haldið áfram.
Halldór Ásgrímsson, sjávarútvegsráðherra,
hefur marglýst því yfir, að mikla nauðsyn beri til
þess að bæta kjör fiskvinnslufólks. Raunar er það
forsenda fyrir því, að fólk fáist til starfa í þessum
undirstöðuiðnaði þjóðarinnar. Með námskeiðun-
um hefur ráðherra haft forgöngu um eitt skref í
áttina að því marki.
Hólmfríður
Hólmfríður Karlsdóttir, ung stúlka úrGarða-
bænum, leggur nú heiminn að fótum sér. Með
látlausri og glæsilegri framkomu hefur hún unnið
titilinn „Fegursta kona heims“ og það vissulega
verðskuldað. Hólmfríði bíða nú mikil verkefni og
vinna um allan heim og svo sannarlega verður
ísland með í hennar farteski. Hér því haldið fram,
að sigur hennar muni vekja meiri athygli á landi
og þjóð en allir auglýsingapeningarFerðamálaráðs
og Flugleiða næstu árin til samans og skal þó á
engan hátt gert lítið úr þeirra framtaki.
Nóvembergarri á íslandi verður þolanlegur við
svona tíðindi.
■ Félagsmálaráðuneytið hef-
ur nýlega sent frá sér fjölritað-
an bækling sem ber heitið At-
vinnumál fatlaðra og hefur að
geyma framsöguerindi, sem
flutt voru á ráðstefnu um þetta
málefni, sem haldin var í
Reykjavík 6. og 7. febr. sl.
Auk þess er þar að finna
niðurstöður í umræðuhópum á
ráðstefnunni. Framsöguerind-
in eru yfir 20 talsins, þar sem
fjallað er um umræðuefnið frá
ýmsum sjónarhornum, enda
mikinn fróðleik að finna í rit-
inu í heild og einstökum
ræðum. Ekki dettur mér í hug
mál fatlaðra, þá felst í því sá
vandi sem það er að fatlaðir
einstaklingar fái vinnu við sitt
hæfi, vinnu sem þeir ráða við
af því að þeir kunna verkið og
af því að þeir hafa þrek til að
inna það af hendi. Það þarf
ekki mikla skarpskyggni til að
sjá að það getur orðið þröngt
um störfin, sem fatlaðir hafa
aðgang að, því ekki er við því
að búast að auðvelt verði að
leysa dæmi sem sett eru saman
af alls konar ójöfnum og lítt
samrýmanlegum skilyrðum,
eins og hér er um að ræða.
Því má ljóst vera að mikill
„Þegar talað er um atvinnumál fatlaðra,
þá felst í því sá vandi sem það er að
fatlaðir einstakiingar fái vinnu við sitt
hæfi, vinnu sem þeir ráða við af því að þeir
kunna verkið og af því að þeir hafa þrek til
að inna það af hendi.“
hvernig því verður sinnt svo að
hægt sé að ná utan um það með
árangursríkum hætti. Hér á ég
fyrst og fremst við atvinnumál
fatlaðra, það verkefni að út-
vega fötluðu fólki vinnu.
Lög um málefni
fatlaðra
Gildandi lög um málefni
fatlaðra nr. 41/1983 er hin
merkasta löggjöf og fullkom-
lega í takt við sinn tíma. Lögin
eru reist á reynslugrunni okkar
íslendinga á málefnum fatl-
aðra síðustu áratugi og stefna
höndum undir yfirstjórn nú-
verandi félagsmálaráðherra,
Alexanders Stefánssonar, sem
vann auk þess mikið að setn-
ingu þessara laga sem trúnað-
armaður Framsóknarflokksins
í þessum málum.
Lagaframkvæmd
og lagatúlkun
Þótt lögin um málefni fatl-
aðra séu merk lög, þá eru þau
varla annmarkalaus, síst af öllu
þegar til þess kemur að túlka
þau í ýmsum greinum eða
framkvæma þau í heild eða í
„Það er auk þess óumdeildur réttur hvers
manns á hendur samfélaginu að hann fái
starf við sitt hæfi. Þess vegna ber löggjafa
og framkvæmdavaldi að haga þannig
lögum og lagaframkvæmd að slíkur réttur
komi fram í verki.“
að þetta rit svari öllum spurn-
ingum sem varða þetta mikil-
vægafélagslegamálefni. Mætti
jafnvel fremur segja að þessar
umræður veki nýj.ar spurning-
ar um leið og öðrum er svarað.
Mikiivægt
réttlætismál
Þegar talað er um atvinnu-
vandi er þeim á höndum, sem
taka að sér að ráða fram úr
atvinnumálum fatlaðra. Hitt
er jafn ljóst að þeir, sem að
slíkum störfum vinna, gegna
mikilvægu félagslegu og mann-
úðarlegu hlutverki. Þetta verk-
efni er þegar svo stórt og
umfangsmikið að það er af
þeirri ástæðu einni saman
nauðsynlegt að átta sig á
auk þess hærra en áður var í
lögum og sjá lengra fram í
tímann. Þessari löggjöf var
fagnað þegar hún tók gildi.
Hún er ávöxtur góðs samstarfs
um þetta málefni í ríkisstjórn
Gunnars Thoroddsens undir
forystu þáverandi félagsmála-
ráðherra Svavars Gestssonar.
Ég er einnig viss um að fram-
kvæmd laganna er í góðum
einstökum atriðum, enda er
lagaframkvæmdin ekki vanda-
minna verk en að semja og
setja lög.
Mér virðist m. a. að lögin séu
með þeim annmarka að skýr-
greining á viðfangsefni laganna
sé engan veginn augljós eins
og sést af þessu orðalagi í 2.
gr.: „Órðið fatlaður í lögum
þessum merkir þá, sem eru
Hvaða sérstöðu hefur Alþingi sem
stofnun og vinnustaður?
■ Mörgunr mun hafa brugðið
í brún þegar þeir heyrðu af
niðurstöðu skoðanakönnunar
sern gerð var nýlega af óháðu
fyrirtæki um álit fólks á stjórn-
málamönnum, þ.e. alþingis-
mönnum og ráðherrum.
Niðurstaðan sýndi að stjórn-
inálamenn eru ekki í miklu
áliti hjá þjóðinni og þeim fund-
ið margt til foráttu. Þessi
niðurstaða er út af fyrir sig
skýr og engin ástæða til að
vefengja hana. Hins vegar er
ekki jafn Ijóst hvers vegna fólk
hefur myndað sér slíka
skoðun, eða hvað það er sem
hefur mótað það almenningsálit
sem birtist í skoðanakönnun-
inni. Slíkt eralvarlegt umliugs-
unarefni fyrir stjórnmálamenn
og aðra þá, sem bera lýðræðis-
lega stjórnarhætti fyrir brjósti.
Hver er ástæöan?
Þessi niðurstaða skoðana-
könnunar Hagvangs er þess
virði að fram fari fræðileg
könnun á orsökum slíks al-
menningsálits. Þar er að finna
gagnlegt viðfangsefni fyrir fé-
lagsfræðinga eða stjórnmála-
fræðinga. Athuganirþeirraeru
líklegar til að leiða ýmislegt í
ljós, sem stjórnmálamenn
gætu lært af og fært sér í nyt.
Raunar verður hver stjórn-
málamaður að gera sína eigin
úttekt á stöðu sinni og sinni
„stétt“, ef nota má það orð. Ef
til vill finna þeir lausnina með
því einu að líta í sinn eigin
barm. Sjálfsgagnrýni sakar
engan mann.
Mótun almennings-
álits
En hvernig verður almenn-
ingsálit til? Fréttamenn eru
mikilvægir tengiliðir milli
starfsvettvangs stjórnmála-
manna og almennings. Að
verulegu leyti eru það fjölmiðl-
arnir sem gefa almenningi hug-
myndir um störf Alþingis og
ríkisstjórnar. Hlutur fjölmiðla
í mótun almenningsálits á
þessu sviði sem ýmsum öðrum
sviðum þjóðlífsins hlýtur því
að vera mikill. Og þá má
spyrja: Er víst að fréttamenn
séu alltaf - eða yfirleitt -
réttsýnir dómarar og sann-
gjarnir fræðarar almennings
um störf stjórnmálamanna eða
vinnubrögð Alþingis og ríkis-
stjórnar? Hér verður ekkert
einhlítt svar gefið við þeirri
spurningu, hvorki til né frá. Á
það eitt skal minnt að blöð og
annar opinn umræðuvettvang-
ur er jafn óaðskiljanlegur hluti
lýðræðis eins og sjálfar höfuð-
stofnanir lýðræðisþjóðfélags-
ins, þjóðþingið og ríkisstjórn-
in. Það hvílir því ekki lítil
lýðræðisleg ábyrgð á fjölmiðl-
um, sú ábyrgð að þeir séu
einnig sannorðir og sanngjarn-
ir þegar þeir fjalla um pólitísk