NT - 13.12.1985, Blaðsíða 5

r (17 Föstudagur 13. desember 1985 5
L 1 Frettir
Uppstokkun bankakerfisins:
Bönkum f ækkað og
kerfið einfaldað
Starfshópur um hagræðingu í bankakerf inu bendir á tvær leiðir
■ Kjarninn í niöurstöðu starfs-
hóps um hagræðingu og einföldun í
bankakerfinu, sem viðskiptaráð-
herra skipaði í fyrrasumar, er að
annarsvegar komi til greina að
sameina Útvegsbankann og Bún-
aðarbankann, en hinsvegar að
stofna hlutafélagsbanka sent Út-
vegsbanki, íðnaðarbanki og Versl-
unarbanki stæðu að ásamt fleiri
bönkum og sparisjóðum. Samtímis
því þarf svo að efla tengsl Lands-
bankans og Búnaðarbankans.
Þannig yrðu tvær sterkar banka-
stofnanir starfandi í landinu.
Það var24. ágúst 1984 að Matthí-
as Á. Mathiesen , þáverandi við-
skiptaráðherra, fól þeim Gylfa Þ.
Gíslasyni, Birni Líndal og Sigur-
geir Jónssyni að kanna möguleika á
bættu skipulagi og rekstri við-
skiptabanka með fækkun þeirra og
sameiningu, ásamt færslu viðskipta
og útibúa milli banka.
í byrjun þessarar viku fékk
Matthías Bjarnason, núverandi
viðskiptaráðherra, álitsgerð þessa
starfshóps, og upplýsti hann þing-
heim um niðurstöður hans í Haf-
skipsumræðunni sl. þriðjudag.
Fækkun banka
„Við teljum mjög æskilegt, að
skipulag og rekstur viðskiptabanka
í landinu sé bætt með fækkun
þeirra og sameiningu, ásamt því að
viðskipti og útibú séu færð milli
banka,“ segir orðrétt í álitsgerð-
inni.
Þá er bent á að þó allir séu sam-
mála um að rétt sé að fækka
bönkunum, þá sé vitað að mjög
skiptar skoðanir séu innan stjórn-
málaflokkanna um hvernig að því
skuli staðið, því hafi hópurinn
ákveðið að velta upp fleiri en ein-
um möguleika, síðan sé það stjórn-
valda að taka afstöðu til þeirra.
Einn er sá hluti bankakerfisins,
sem hópurinn sér ekki ástæðu til að
hrófla við, en það er bankakerfi
Samvinnufélaganna, Samvinnu-
bankinn og innlánsdeildir kaupfé-
laganna.
Staða Útvegsbankans
Útvegsbankinn hefur lengi átt í
vök að verjast þó sjaldan einsog nú
í kjölfar gjaldþrots Hafskips. Er
talið að bankinn muni tapa unt 400
milljónum króna á viðskiptum sín-
um við Hafskip, sumir telja þessa
upphæð þó vægt reiknaða. Eigin-
fjárstaða bankans var í ágúst sl. á
sjötta hundrað milljónir. Telur
hópurinn að til einhverra ráðstaf-
ana verði að grípa strax vegna
þessa.
Segja þeir að það sé ljóst að
staða Útvegsbankans hljóti að
breytast nema til komi verulegt
framlag úr ríkissjóði. Verði ekki af
slíku framlagi telja þeir nauðsyn-
legt, að ríkið gangist fyrir því að
sameina Útvegsbankann öðrum
banka til að tryggja hag við-
skiptamanna bankans.
Sameining Útvegsbankans og
annarra banka getur orðið með
tvennuni hætti og telur hópurinn
að framtíðarskipan bankakerfis-
ins muni ráðast af því hvor kostur-
inn verði tekinn.
Búnaðarbanki
plús Útvegsbanki
Annar möguleikinn er að sam-
eina Búnaðarbankann og Útvegs-
bankann og að Landsbankinn
starfi áfram með óbreyttum hætti.
Með þeim hætti er hægt að sameina
ýmsa afgreiðslustaði bankanna,
t.d. aðalbankana í Austurstræti og
jafnframt verður hægt að fækka
starfsfólki verulega. Þá má sant-
eina stoðdeildir og jafna dreifingu
útlána.
Þó ekki sé hægt að leggja tölu-
legt mat á eiginfjárstöðu slíks
banka vegna óvissu um stöðu Út-
vegsbankans, telur hópurinn þó
líklegt, að hann fullnægði kröfum
nýju bankalaganna, sem taka gildi
upp úr áramótum, um hlutfall eig-
infjár af niðurstöðutölum efna-
hagsreiknings.
Þá <;r bent á að lausafjárstöðuna
gætu bankarnir bætt með því að
selja hluta af eigum sínum eftir
sameininguna, t.d. þá afgreiðslu-
staði sem lagðir yrðu niður.
Nýr hlutafélagsbanki
Seinni möguleikinn er að stofna
nýjan hlutafélagsbanka með sam-
einingu Útvegsbankans, Iðnaðar-
bankans og Verslunarbankans,
auk sparisjóða og annarra smærri
banka, stórra fyrirstækja og ein-
staklinga.
Samtímis því yrðu svo tengsl
Búnaðarbanka og Landsbanka
efld.
Með stofnun hlutafélagsbank-
ans mætti fækka afgreiðslustöðum
og auk þess sköpuðust ýmis skil-
yrði til aukinnar hagræðingar án
þess að þjónusta minnkaði. Telur
hópurinn að hlutafé bankans þyrfti
að vera um 800 milljónir króna.
Ýmsir kostir við stofnun slíks
banka eru tíndir til í álitsgerðinni.
t.d. að bankarnir og sparisjóðirnir
standi frammi fyrir dýrri uppbygg-
ingu gjaldeyrisþjónustu og tölvu-
væðingu. Er mun ódýrara að vinna
að þessu í sameiningu en að liver sé
að gera þetta fyrir sig. Þá er hægt
að færa höfuðstöðvar bankanna
þriggja sem allar eru í miðbænum í
Reykjavík undir eitt þak og taka
hin húsin til annarra nota. Spari-
sjóðirnir munu græða þjónustu á
þessu og mörg útibú verður hægt
að sameina.
Telur hópurinn að ríkisvaldið
ætti að efna til könnunar á hvort
eigendur einkabankanna séu til-
búnir til slíkrar sameiningar.
Búnaðarlandsbankinn
Með því að auka samvinnu Bún-
aðarbankans og Landsbankans er
hægt að koma við hagræðingu. Sér-
fræði- og stoðdeildir bankanna
hafa þanist út að undanförnu og
ekki er séð fyrir þá útþenslu. Mjög
óhagkvæmt er að halda uppi tveim
fullkomnum kerfum á þessu sviði
og mætti sameina þau í einu full-
komnu kerfi.
Hægt verður að sameina af-
greiðslur bankanna í miðbænum í
afgreiðslu Landsbankans og hús-
næði Búnaðarbankans mætti taka
undir gjaldeyrisviðskipti. Þá er
hægt að fækka útibúum og í fram-
haldi af þessu starfsfólki og losa
húsnæði.
Eitt bankaráð sæi unt sameigin-
lega stjórn bankanna. en hvor
banki héldi þó áfram eigin starf-
semi. Yrði staða bankanna mjög
■ Ólafur Ragnar Grímsson flutti
mikla ræðu um Hafskipsmálið á Al-
þingi í gær 10. des. og hafa fjölmiðl-
ar gert rækilega grein fyrir henni.
Ólafur Ragnar talaði um Hafskips-
málið sern mikið hneyksli og ekki
ætla ég að tjá mig um það. Það situr
hins vegar ekki á mönnum að tala
um hneyksli sent gerast sekir um
jafnmikið siðleysi og Ólafur Ragnar
í ræðu sinni.
Hvaða innlegg var það í umræðu
um Hafskipsmálið að nafngreina til-
tekin fyrirtæki á íslandi og fullyrða
að þau riði til falls? Hvaða réttlæt-
ingu getur Ólafur Ragnar haft fyrir
því að nota þinghelgi sína til að veit-
ast þannig, algerlega órökstutt, að
þessum fyrirtækjum með rógburð
sem aðrir en þingmenn yrðu látnir
svara til sakar fyrir?
Finnst öðrumþingmönnumekk-
ert athugavert við það að á Alþingi
sé því slegið fram algerlega út í blá-
inn að ákveðin nafngreind fyrirtæki
séu að verða gjaldþrota? Gera menn
sér enga grein fyrir þeim afleiðing-
um sem þetta getur haft fyrir við-
komandi fyrirtæki? Olís er eitt
þeirra fyrirtækja sem Ólafur Ragnar
vildi þannig koma feigð yfir hvað
arðar króna ntiðað við árslok 1984
og gæti slík stofnun notið mikils
trausts erlendis að niati hópsins.
Þá er bent á að slík stofnun gæti
veitt erlendum bönkum öfluga
samkeppni í gjaldeyrisviðskiptum
hér á landi, en viðbúiö er að slík
samkeppni aukist mjög á næstu
árum.
svo sem honunt hefur gengið til með
því.
Ég ætla ekki að tilfæra tölur en
bendi á að OLÍS er eitt af sterkari
fyrirtækjum þessa lands og á sann-
anlega eignir langt untfram skuldir.
Og það þótt aðeins væri tiltekið það
sem félagið á f olíu og vörubirgðum
og útistandandi kröfum. Vissulega
hefur það valdið erfiðleikum hve
erfitt hefur verið að innheimta úti-
standandi kröfur og á það fyrst og
fremst við um útgerð og fiskvinnslu.
Og það beinir huganum að því sem
verðugra væri að alþingismenn
ræddu af alvöru og ábyrgð en að
rægja ákveðin fyrirtæki að tilefnis-
lausu og órökstutt.
Tók einhver eftir örstuttri frétt í
sjónvarpinu á eftir öllu Hafskips-
umstanginu um að fiskvinnslan og
frystingin er nú rekin með stórkost-
legu tapi. Ef menn eru ekki búnir að
gleyma því að við lifum á útgerð og
fiskvinnslu í þessu landi þá held ég
að þar sé um að ræða fyrirtæki sem
alþingismenn og aðrir eigi að hafa
áhyggjur af og ræða hvernig bæta
megi rekstrargrundvöll þeirra þann-
ig að þau geti skilað hagnaði og
greitt skuldir sínar. Það væri a.m.k.
að byrja á réttum enda.
sterk. Eigið fé þeirra yrði 1,8 millj-
■ Mun einföldun bankakcrfisins verða til þess að í framtíðinni þurfi ein-
staklingurinn ekki að eyða jafn stórum hluta ævinnar við að bcrjast í
bönkum? NT-mynd: Sverrir
Siðlaust tal á Alþingi
Athugasemd frá Þórði Ásgeirssyni, forstjóra OLÍS
allt
í einu
númeri
21400
gefur samband við allar deildir kl. 9 — 18
Flokkur mannsins:
Stofnuðu
flokk á írlandi
■ Tveir írar eru nú staddir hcr á
landi á vegum Flokks mannsins til
að kynna sér flokksstarfsemina, en
fyrir tilstuðlan nokkurra félaga úr
Flokki mannsins var stofnaður
Manngildisflokkur - Humanist
Party á írlandi um miðjan síðasta
mánuð, með 135 stofnfélögum í
verkalýðshöllinni, Liberty Hall í
Dublin
„Patrick Caroll og Philip Kelly
eins og írarnir heita liafa kynnt sér
tlokksstarfsemina hjá okkur síðan
þeir kornu sl. fimmtudag og líkar
vcl.“ sagði Áshildur Jónsdóttir,
formaður almenningstengsla hjá
Flokki mannsins. „Þeir fóru t.d.
með okkur til Vestmannaeyja og
ræddu við fólkið þar héldu t’undi
og námskeið um flokkinn þar og
munu einnig gera það í Reykjavík,
Einnig hcldu þeir fyrirlestur í Há-
skólanum undir yfirskriftinni:
„Cctur manngiklisstefnan brúað
bilið á milli kaþólskra og mótmæl-
enda á Irlandi?." sagði Áshildur
að lokum.
appelsínu
marmelaói
á brauðið
BIBLIAN
stærri og minni útgáfa,
vandaö, fjölbreytt
band,
— skinn og balacron —
— f jórir litir —
Sálmabókin
i vönduðu, svörtu
skinnbandi og ódýru
balacron-bandi.
Fást i bókaverslunum og
hjá knstilegu félogunum.
HIÐÍSL. BIBLIcFÉLAG
tfMiöbranöSstofu
Hallgrimskirkja Reykjavik
simi 17805 opið3-5e.h. )