Morgunblaðið - 09.08.2004, Blaðsíða 15

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. ÁGÚST 2004 15
Plúsfer›ir • Hlí›asmára 15 • Sími 535 2100
Krít
48.330 kr.
Sama sólin - sama fríi›
-en á ver›i fyrir flig!
á mann miðað við að 2 fullorðnir og 2 börn, 2ja-11ára, ferðist saman.
59.120 kr. á mann ef 2 ferðast saman.
Innifalið er flug, gisting í 7 nætur á Skala og ferðir til og frá flugvelli
erlendis.
Netverð
20. og 27. september
GUÐMUNDUR Hallvarðsson
skrifaði grein í Morgunblaðið 17.7. í
sambandi við takmörkun leigubíla á
milli svæða; Suðurnesin, höfuðborg-
arsvæðið og Kjalarnesið. Hann vill
sameina öll svæðin í
eitt.
Bifreiðastjórafélagið
Átak lagði það til á sín-
um tíma er lögum og
reglum um fólksflutn-
inga var breytt 21.12.
’01 að þetta yrði eitt
gjaldsvæði. Er lögin
tóku gildi 15.3. ’02, fékk
málstaður Átaks ekki
hljómgrunn í sam-
göngunefnd. Guð-
mundur var formaður
samgöngunefndar þá.
Hvað hefur breyst?
Það er ágreiningur um þessi mál hjá
öllum aðilum í leigubílaakstri og þær
skoðanir eru jafn margar og leigubíl-
stjórarnir eru margir. Það var
ágreiningur líka þegar Hafn-
arfjörður og Mosfellsbær voru sam-
einaðir Reykjavík á sínum tíma, en
það er löngu dautt og grafið.
Kristján Jóhannesson svarar
grein Guðmundar í Mbl. 25.7. ’04.
Hann fer stórum orðum um þessi
mál. Ég ætla ekki að dæma hann, en
greinin skýrir sig sjálf. Kristján veit
vel að það er mismunur á fargjöldum
til og frá Leifsstöð sem erfitt er að
útskýra fyrir okkar viðskiptavinum.
Kristján talar niður til sinnar eigin
stéttar með því að tala um að Guð-
mundur eigi ekki tala við leigubíl-
stjóra í Reykjavík, heldur í Keflavík.
Það er eins og skoðanir leigubílstjóra
í Reykjavík séu ekki nógu góðar fyrir
leigubílstjóra í Keflavík.
Ég er sammála Kristjáni um að
leigubílagjaldið myndi lækka eitt-
hvað en ekki eins mikið og Guð-
mundur leggur fram í grein sinni.
Hann á við að utanbæjargjaldið sé
ekki réttlætanlegt miðað við að vegir
landsins eru að mestu malbikaðir í
dag og það er í raun betra að aka bíl
úti á landi en í þéttbýli. Bifreiða-
stjórafélagið Átak telur að það megi
nýta leigubílana mun betur og sam-
ræma gjaldskrá til og frá Keflavík
meira en nú er gert. Það er erfitt að
útskýra fyrir viðskiptavinum mis-
muninn á leigubílagjaldi til og frá
þessum stöðum eins og fyrr segir.
Við bílstjórar sjáum
meira hagræði fyrir
alla hagsmunaaðila á
þessum stöðum ef nýt-
ing bíla væri betri en nú
er. Leigubílstjórar í
Keflavík telja að allir
bílstjórar í Keflavík
myndu koma til
Reykjavíkur um helgar
þannig að það væri eng-
inn leigubifreið til að
sinna hvorki Leifsstöð
né Keflavík, eða hver
ætti að hafa stjórn á
því?
Ég er viss um að með þessum
breytingum verða leigubílar sam-
keppnishæfari og ódýrari en sérleyf-
ishafar, þar sem neytandinn þarf
ekki að greiða milligjald fyrir leigubíl
á rútustöð og síðan til Leifsstöðvar.
Þar af leiðandi borgar neytandinn
lægra fargjald. Þetta á við um 4 sæta
bíl. Ef farþegar væru allt að 8 í bíl
væri kostnaður mun lægri á hvern
einstakling, þannig að leigubílar er
betri kostur en sérleyfishafar.
Það sem skiptir leigubílstjóra
mestu máli bæði í Keflavík og
Reykjavík eru samkeppnisaðilarnir
sem við þurfum að takast á við. Sam-
keppnisaðilarnir eru undir vernd-
arvæng stjórnsýslunnar, það eru sér-
leyfisbílar Keflavíkur og
Kynnisferðir sem aka á þessum leið-
um á niðurfellingu frá ríkinu og alltof
háum fargjöldum.
Miðað við það gjald sem Kynn-
isferðir eru að fá til baka frá ríkinu í
formi niðurfellingar á opinberum
gjöldum er það athyglisvert hvernig
skattpeningum er bruðlað í einka-
aðila, en samkvæmt lögum á ekki að
niðurgreiða leiðir sem eru í sam-
keppni við aðra aðila. Einnig er það
athyglisvert að ríkið nánast mokar
peningum í þessi fyrirtæki, enda eru
þeir búnir að endurnýja nánast allan
sinn bílaflota á 2–3 árum án nokk-
urrar fyrirhafnar. Auk þess eru þess-
ir aðilar í einokunaraðstöðu hjá
Flugleiðum sem lætur bíla aka á milli
allra hótela og gistihúsa á hálftíma
fresti. Kynnisferðir segjast aka þetta
frítt. Hvað kostar þetta? Hver borg-
ar? Er það Ferðamálaráð, sem er öfl-
ugur styrktaraðili Flugleiða?
Það nýjasta er að flugstöðinni í
Keflavík er slegið í hópinn með því að
auglýsa fríar ferðir til Leifsstöðvar á
morgnana. Hver skyldi nú aka þess-
um farþegum? Jú, Kynnisferðir á
kostnað hvers skattborgara fyrir ut-
an það, hvað skyldi flugstöðin borga
Kynnisferðum fyrir þessar ferðir?
Eða er þetta ein af auglýsingabrell-
um Flugleiða og Kynnisferða?
Guðmundur Hallvarðsson, hvar er
viðskiptasiðferði þessarar stjórnar?
Hvað ætlið þið að ganga langt til að
þóknast þessum aðilum? Er skatt-
peningum ríkisins ekki betur varið
en þetta hjá þessari ríkisstjórn?
Það leynir sér ekki að þessir aðilar
eru undir verndarvæng ríkisins, því
ef sett er niður við þessi fyrirtæki
eru lög og reglur lagaðar að þeirra
starfsemi. Hvað á þetta að ganga
langt? Hvar eru eftirlitsstofnanir
sem eiga að fylgjast með þessum
hlutum eins og Samkeppnistofnun,
skattayfirvöld og Ríkisbókhald?
Það er ekki auðvelt fyrir leigubíl-
stjóra og aðra að keppa við svona
kompaní sem er saman saumað af
siðblindu og stjórnleysi.
Úrelt fyrirkomulag
í leigubílaakstri
Jón Stefánsson svarar
Guðmundi Hallvarðssyni ’Það er ekki auðveltfyrir leigubílstjóra og
aðra að keppa við svona
kompaní sem er saman
saumað af siðblindu og
stjórnleysi.‘
Jón Stefánsson
Höfundur er leigubifreiðarstjóri
og stjórnarmaður í stjórnmála-
flokknum Nýju afli.
UM miðjan júlímánuð hélt grasrót-
arhreyfing ungs fólks á norð-
anverðum Vestfjörðum ráðstefnu
sem bar yfirskriftina
„Með höfuðið hátt“ og
var ætlað að leita sókn-
arfæra fyrir svæðið
með bjartsýnina að
leiðarljósi. Fjölmargt
athyglisvert bar á góma
og ráðstefnunni var
sýndur sá heiður að all-
ir fyrirlestrar voru fjöl-
setnir, frá fimmtudags-
kvöldi fram á
laugardag. Þá mættu
langflestir þingmenn
Norðvesturkjördæmis,
iðnaðar- og við-
skiptaráðherra setti ráðstefnuna og
forseti Íslands ávarpaði hana í tví-
gang. Einnig sýndu fjölmiðlar fram-
takinu mikinn áhuga og gerðu því
góð skil.
Það mál sem stendur upp úr, þegar
rykið er sest, er stofnun háskóla á
Vestfjörðum. Út frá þeim sjóndeild-
arhring sem menn búa við í dag er
það sú aðgerð sem er hvað tækust til
að virkja kraftinn í samfélaginu á
Vestfjörðum. Nú þegar eru á annað
hundrað manns í fjórðungnum við
fjarnám á háskólastigi og má telja
víst að uppbygging háskólasamfélags
með rannsóknum og kennslu myndi
hafa afgerandi áhrif. Ótvírætt er að
aukin menntun og rannsókn-
arstarfsemi eflir þjóðarhag og því
getur háskóli á Vestfjörðum varla tal-
ist kjördæmapot eða landsbyggð-
ardekur – háskóli á Vestfjörðum
myndi efla hag allrar þjóðarinnar.
Þess má geta að m.a.
kom fram á ráðstefn-
unni að miðað við höfða-
tölu væru álíka margir
skóla á Íslandi og í
Bandaríkjunum en
flestir Íslendingar geta
sammælst um að sam-
keppni og fjölbreytileiki
er mun æskilegri en fá-
keppni og einsleitni.
Leiðarahöfundur
Morgunblaðsins var
fljótur að sjá mögu-
leikana og gerði þá að
umtalsefni sunnudag-
inn 18. júlí sl. Háskóli á Vestfjörðum
er svo sannarlega kominn á dagskrá.
Aðstandendur ráðstefnunnar, sem er
þverpólitískur hópur, hafa lýst því yf-
ir að þeir óttist ekki úrtölumenn og
gagnrýni, slíkt sé líklegt til að skerpa
á hugmyndum Vestfirðinga og brýna
þá í málflutningnum, hitt er meira
áhyggjuefni að reynt verði að þegja
málið í hel eða kaffæra í kvabbi vand-
lætingarkóra.
Hugmyndir íbúa landsbyggð-
arinnar um eigin framtíð njóta alls
ekki alltaf skilnings. Margir vissu
betur þegar Austfirðingum bauðst ál-
ver og virkjun á hálendinu og voru
fjölmargir einstaklingar og samtök
með endalausar góðar hugmyndir um
hvað þeir gætu gert í staðinn. Vest-
firðingar hafa hugmyndir, sem eru
góðar, bæði raunhæfar og umhverf-
isvænar. Sú sem brennur helst nú er
háskóli á Vestfjörðum. Það er vænleg
framtíð fyrir vestfirska æsku að
virkja umhverfi sitt og menningu í
þekkingarsamfélagi. Vonandi þurfa
Vestfirðingar ekki að taka Horn-
strandir í gíslingu og hóta að byggja
t.d. olíuhreinsunarstöð í Hornvík til
að aðrir landsmenn taki mark á til-
lögum þeirra.
Líklega eru örlög málsins þó að
mestu komin undir Vestfirðingum
sjálfum, sjálfstrausti þeirra, mál-
flutningi fulltrúa þeirra og fyrst og
fremst samstöðu Vestfirðinga. Við
skorum því hér með á Vestfirðinga að
sameinast um Vestfirði og háskóla á
Vestfjörðum, bera höfuðið hátt, stolt
yfir arfi okkar, og líkt og sagði í leið-
ara Morgunblaðsins, skorum við á
þingmenn þessa landshluta að „taka
við því merki, sem vestfirzkt æsku-
fólk hefur hafið á loft og bera það
fram til sigurs“.
Þarf að taka Horn-
strandir í gíslingu?
Kristinn Hermannsson fjallar
um háskóla á Vestfjörðum ’Vestfirðingar hafahugmyndir sem eru
góðar, bæði raunhæfar
og umhverfisvænar.‘
Kristinn Hermannsson
Höfundur er viðskiptafræðingur og
skrifar f.h. Með höfuðið hátt hópsins.
RÁÐAMENN þjóðarinnar eru
mest uppteknir við eitt helsta gælu-
og uppáhaldsverkefni sitt sem er að
ráða fólk til vinnu í samræmi við póli-
tískar skoðanir, sbr. grein Jóns Orms
Halldórssonar í Fréttablaðinu 30.
júní sl. Að maður tali nú ekki um að
koma þeim úr vinnu
eða reka þá sem eru
þeim ekki hliðhollir
samanber nýlegt mál
landvarðarins sem
reisti fána á mold-
arþúfu austur á landi.
Ráðherra gekk í málið
og kom manninum af
launaskrá ríkisins. Jón
Ormur Halldórsson
rakti í pistli sínum
„Þvingandi andrúms-
loft“ að það mundi
flokkast undir víta-
verða pólitíska spill-
ingu í þroskuðum lýð-
ræðisríkjum ef
ráðherra reyndi að
skipta sér af ráðningu
embættismanna.
Allt í einu kemur upp
nýtt mál, nýtt verkefni
sem er ólíkt helstu uppáhalds- og
gæluverkefnum ráðamanna sem er
að ráða og reka fólk, en nýja málið er
kallað fjölmiðlafrumvarpið. Allt hið
nýja mál hefur verið rekið með en-
demum enda er starfsreynsla ráða-
manna á allt öðru sviði eða að ráða og
reka fólk eftir skoðunum, duttlingum
og atferli einstaklinganna. Að glíma
við eitthvert fjölmiðlafrumvarp virð-
ist því vera þeim algerlega ofviða og
virðist allt vera komið í algeran hnút
hugmynda- og þekkingarleysis og er
allt málið auk þess í fullkomnu tíma-
hraki.
Tímahrakið við fjölmiðla-
frumvarpið má ef til vill að einhverju
leyti skýra með því að menn höfðu
þegar ráðstafað tíma sínum í annað
þegar hið tímafreka fjölmiðlamál
gaus upp. En hvað er það sem tekur
allan tíma ráðamanna? Ekki eru þeir
á alþingi því ef sjónvarpað er frá þing-
fundum þá eru þeir ekki þar. Ekki
eru þeir í ráðuneytunum því þeir sem
ætla að finna þá þar fá ekki tíma hjá
þeim samanber mikla kvörtun fyrr-
verandi starfsmanns FSA sem var
hent úr starfi eftir langa þjónustu en
gat síðan ekki fengið að tala við ráð-
herra. Hvað eru ráðamennirnir að
gera, hvar eru þeir og hvers vegna
eru þeir ekki að vinna þau verkefni
sem þeir tóku að sér þegar þeir buðu
sig fram til að verða alþingismenn og
ráðherrar?
En það eru ekki bara verkefni við
að ráða og reka fólkið. Í stað þeirra
sem eru reknir eru hinir virðulegu
ráðamenn uppteknir við að ráða „ráð-
gjafa“ sem eru að fá greitt líklega 10
til 20 sinnum hærri upphæðir fyrir
hin ýmsu verk miðað við hinn lág-
launaða ríkisstarfsmann. Í nýlegri
skýrslu Ríkisendurskoðunar um kaup
á ráðgjafarþjónustu kom ýmislegt
fróðlegt fram um þessi mál og var ein
helsta niðurstaðan að milljörðum af
peningum ríkisins væri ausið í alls
konar ráðgjafa með óskilgreind verk-
efni sem gætu mjólkað ríkissjóð á
óskilgreindan hátt nær ómælt. Eru
ráðamenn þjóðarinnar ekki að passa
uppá þessa hluti eða eru þeir í því
hlutverki að koma verkefnum til ráð-
gjafanna þannig að þeir geti mjólkað
ríkissjóð? Ef svo er hvar er eiðsvar-
inn trúnaður þeirra við okkur? Væri
ekki nær fyrir ráðherra að átta sig á
vandamálum ríkisins en að elta land-
verði á moldarþúfum?
Eru peningar okkar sem
meðal annars nást inn í
ríkissjóð með því að
sauma að öryrkjum og
gamalmennum ekki
meira virði en það að alls
konar „ráðgjafar“ og
verktakar geta verið
nánast með sjálftöku á
peningum úr ríkissjóði?
Verkfræðingastéttin í
landinu hefur fyrir
löngu lært það að án
þess að eiga góðan
stjórnmálamann þá er
nær ógerlegt eiga og
reka verkfræðistofu á
Íslandi. Til að eiga
stjórnmálamann þá
þurfa þessir verkfræð-
ingar að eyða kvöldum
og helgum í að sækja
fundi hjá stjórnmálaflokkum til að
komast sem næst einhverjum ráð-
herranum. Því valdameiri ráðherra
því meiri líkur á góðum verkefnum.
Sumir verkfræðingar og eigendur
verkfræðistofa hafa setið í nefndum
og alls kyns trúnaðarstöfum fyrir
stjórnmálaflokka í áratugi og upp-
skorið rífleg laun í formi verkefna.
Sem dyggur flokksmaður verður við-
komandi verkfræðingur einn af mátt-
arstólpum flokksins og þar með einn
aðalákvörðunaraðili um hvernig
flokkurinn stjórnar sínum ráðherr-
um. Völdin koma jú innanúr stjórn-
málaflokkunum sem velja ráð-
herrana. Ráðherra sem er valinn af
valdakjarna í flokknum getur ekki
látið sinn „yfirmann“ sitja hjá þegar á
að velja verkfræðinga í góð verkefni
fyrir ríkið.
Í aðdraganda virkjana er keypt
ómæld vinna ráðgjafa fyrir milljarða
og þegar kemur að virkjuninni sjálfri
þá þarf enn fleiri ráðgjafa og hönnuði
fyrir enn fleiri milljarða. Hinn aukni
áhugi hins opinbera á virkjunum er ef
til vill kominn til vegna aukins áhuga
og aukinnar þátttöku alls kyns sér-
fræðinga í starfi stjórnmálafokkanna
sem hafa sjálfir beinan hag af fram-
kvæmdunum, til dæmis allskonar
ráðgjöf og verktöku.
Allt þetta baktjaldabasl ráðherra
og ráðamanna með að ráða og reka
fólk og að gera alls konar áætlanir
bakatil um hvernig megi haga hlutum
þannig að hinir og þessir ráðgjafar,
flokksmenn eða fyrirtæki tengd
flokksmönnum fái sporsluna hefur
tekið svo mikið þrek og blóð úr þessu
fólki að þegar kemur að einhverjum
verkefnum sem snúa að landsstjórn-
inni þá er ekkert úthald eftir. Geta
menn ekki séð fótum sínum forráð
með yfirveguðum og vönduðum
vinnubrögðum um málefni fólksins í
landinu?
Verkefni ráðherra?
Sigurður Sigurðsson fjallar um
„baktjaldabasl“ ráðherra
Sigurður Sigurðsson
’Í aðdragandavirkjana er
keypt ómæld
vinna ráðgjafa. ‘
Höfundur er verkfræðingur.