Morgunblaðið - 18.10.2004, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 18. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fljót, fljót, pillurnar mínar, nei, nei, ekki Magnylið, þær bláu, manneskja.
Hvað geta Íslend-ingar lært af ný-sköpun í ferða-
þjónustu í Lofoten í
Noregi eða í hátækniiðn-
aði í Austurbotni í Finn-
landi? Þessar spurningar
verða ásamt fleirum til
umræðu á samnorrænni
ráðstefnu sem haldin
verður á Akureyri á föstu-
dag, en hún er á vegum
Rannsóknastofnunar Há-
skólans á Akureyri,
Byggðarannsóknastofn-
unar Íslands og Impru,
nýsköpunarmiðstöðvar.
Þar verða kynntar niður-
stöður rannsókna á at-
vinnuþróun og nýsköpunarstarfi í
landsbyggðarhéruðum á Norður-
löndum og sagðar reynslusögur af
þróunarverkefnum og stefnumót-
un á þessu sviði. Rannsóknastofn-
un Háskólans á Akureyri stýrir
norrænu verkefni sem snýst um
upplýsingaöflun og greiningu á
nýsköpunarumhverfi ákveðinna
atvinnugreina á landsbyggðar-
svæðum á Norðurlöndum, „Ný-
sköpunarkerfi á landsbyggðar-
svæðum“ nefnist það og er
stærsta verkefni á þessu sviði sem
starfsmenn stofnunarinnar hafa
unnið að á árinu. Ráðstefnan er
haldin í tengslum við það verkefni.
Nýsköpun, ekki síst í tengslum
við umræðu um stöðu lands-
byggðarhéraða, hefur fengið
nokkra athygli undanfarin misseri
og hefur ekki hvað síst birst í efl-
ingu og endurskipulagningu í
þjónustu við frumkvöðla og at-
vinnulíf. Nú þykir mönnum eðli-
legt að skoða hvað gert hefur ver-
ið í löndunum í kringum okkur,
draga lærdóm af reynslu ná-
grannalandanna. Á ráðstefnunni
gefst fólki nú tækifæri til að heyra
um hvað gert hefur verið til að efla
atvinnulíf í landsbyggðarhéruðum
granna okkar á Norðurlöndum.
„Við höfum kynnst því í gegn-
um samstarfsaðila okkar á öðrum
Norðurlöndum að þegar horft er
til byggða- og atvinnuþróunar
standa þau frammi fyrir svipuðum
vandamálum og við,“ sagði Björn
Gíslason, verkefnastjóri hjá
Impru, nýsköpunarmiðstöð. „Far-
ið hefur verið í mismunandi að-
gerðir á Norðurlöndunum til að
sporna við þróun síðustu ára og ég
tel það mjög áhugavert fyrir okk-
ur að kynnast reynslu hinna land-
anna og bera saman við okkar eig-
in. Niðurstöður rannsókna á
nýsköpun á landsbyggðarsvæðum
þar er að mínu mati kærkomið
innlegg í umræðuna hér.“
Elín Aradóttir, sérfræðingur
hjá Rannsóknastofnun Háskólans
á Akureyri, tekur í sama streng,
segir nágrannalöndin standa
frammi fyrir áþekkum úrlausnar-
efnum og við þegar litið sé til
byggða- og atvinnuþróunar. Þar
hafi ekki síður en hér á landi orðið
fækkun íbúa í landbúnaðarhéruð-
um. Störfum hafi fækkað í land-
búnaði og sjávarútvegi og vaxandi
hluti vinnuafls starfi í ýmsum
þjónustugreinum.
Stuðlað að fjölbreyttari bú-
setu og öflugra atvinnulífi
„Atvinnulíf á þeim svæðum sem
hafa verið hvað háðust frum-
vinnslugreinunum hefur því tekið
miklum breytingum. Nágrannar
okkar hafa líkt og við leitað leiða
til að takast á við þessar breyt-
ingar, m.a. með aðgerðum sem
ætlað er að efla nýsköpun í at-
vinnulífi á landsbyggðinni,“ sagði
Elín. Því væri forvitnilegt að
kynna sér hugmyndafræði og
reynslu þeirra sem starfa að þess-
um málum ytra með það að mark-
miði að afla þekkingar sem nýst
getur í þróunarstarfi hér heima.
Björn nefndi að á liðnum árum
hafi menn gjarnan tengt byggða-
þróun og nýsköpun sterkt saman.
„Með því að ýta undir nýsköpun á
landsbyggðinni er verið að stuðla
að fjölbreyttari búsetu og öflugra
atvinnulífi á landsbyggðinni en
öflugt atvinnulíf er ein af megin-
forsendum búsetu,“ sagði hann.
Unnið hefur verið að ýmsum
verkefnum á undanförnum árum
hér á landi til að ýta undir nýsköp-
un á landsbyggðinni og hefur
Impra rekið fjölmörg stuðnings-
verkefni fyrir frumkvöðla og fyr-
irtæki á landsbyggðinni með það
að markmiði að auka nýsköpun og
bæta rekstur fyrirtækja. Sem
dæmi um útkomuna nefndi hann
að stofnað hefði verið til nýrra fyr-
irtækja, nýjar vörur komið fram í
kjölfar vöruþróunar, rekstur end-
urskipulagður og þá hafi verið
teknar upp nýjar eða breyttar
framleiðsluaðferðir.
„Fjölmörg fyrirtæki á lands-
byggðinni eru virk í nýsköpunar-
starfi, bæði stór og smá og í öllum
atvinnugreinum,“ sagði Elín. Hún
nefndi eflingu kornræktar í land-
búnaði sem dæmi, nýtingu beina-
garða og afskurðar til þróunar á
nýjum vörum í fiskiðnaði sem og
þróun í ferðaþjónustu bæði hvað
varðar afþreyingu og menningar-
tengda ferðaþjónustu. Þetta væru
dæmi um svið sem fyrirtæki á
landsbyggðinni hefðu beint sjón-
um að hvað nýsköpun varðar.
Elín nefndi að samkvæmt nýrri
könnun RHA á tveimur völdum
landsbyggðarsvæðum hefði eitt af
fjórum fyrirtækjum á svæðunum
tekið þátt í nýsköpunarstarfi á
undanförnum tveimur árum.
Margt benti þó til að fá þyrfti
fleiri, einkum smærri fyrirtæki til
aukinnar þátttöku í slíku starfi.
Fréttaskýring | Nýsköpun á
landsbyggðarsvæðum
Svipaður vandi
á Norðurlöndum
Fjölmörg fyrirtæki á landsbyggðinni
eru virk í nýsköpunarstarfi
Kornskurður á Þorvaldseyri í Rangárþingi.
Virkja þarf fleiri smærri
fyrirtæki til þátttöku
 Aukin kornrækt í landbúnaði,
nýting beinagarða og annars af-
skurðar til að þróa nýjar vörur í
fiskiðnaði, sem og þróun ýmiss
konar afþreyingar- og menning-
artengdrar ferðaþjónustu eru
dæmi um nýsköpun í hefð-
bundnum atvinnugreinum á
landsbyggðinni sem vel hefur
tekist til með. Fjöldi fyrirtækja á
landsbyggðinni tekur þátt í ný-
sköpunarstarfi, en helst þyrfti að
virkja smærri fyrirtæki til þátt-
töku.
maggath@mbl.is