Morgunblaðið - 14.12.2004, Page 6

SEX af hundraði Íslendinga á aldr-
inum 45 til 54 ára voru tannlaus
skv. könnun frá árinu 2000 og þýð-
ir það um tvö þúsund einstaklinga í
þessum aldurshópi. Árið 1990 voru
26,3% á þessum aldri tannlaus í
báðum gómum. Meðalfjöldi tanna
hjá 45 til 54 ára Íslendingum var
15 árið 1990, 18,9 árið 1995 og árið
2000 var þessi aldurshópur með
23,3 tennur að meðaltali.
Þetta er meðal niðurstaðna
könnunar Guðjóns Axelssonar
tannlæknis og Sigrúnar Helgadótt-
ur tölfræðings og gefin var út ný-
lega af Tannlækningastofnun Há-
skóla Íslands. Er þetta fjórði
áfangi könnunar á tannheilsu Ís-
lendinga árin 1985 til 2000. Mark-
mið könnunarinnar var að afla
upplýsinga um fjölda eigin tanna, á
hvaða aldri fólk varð tannlaust,
þrif, aldur og notkunarvenjur heil-
góma, tannhirðu, tannlæknaþjón-
ustu og notkun flúortannkrems svo
nokkuð sé nefnt. Kannaðar voru
breytingar á tannheilsu Íslendinga
frá könnun Dunbars og samstarfs-
manna sem fram fór árið 1962.
Spurningalisti var sendur til 800
manna slembiúrtaks 45 til 54 ára
Íslendinga og var svarhlutfall
50,4% sem er minna í könnunum
árin 1990 og 1995 þegar það var
75,5% og 66,8%.
Tannlausum fer fækkandi
Um 70% kvenna á aldrinum 45
til 54 ára árið 1962 höfðu misst all-
ar tennur að því er fram kom í áð-
urnefndri könnun Dunbars og fé-
laga og hlutfall tannlausra karla
var þá rúm 30%. Árið 1990 voru
26,3% Íslendinga tannlaus í báðum
gómum, árið 1995 var hlutfall tann-
lausra 14% og eins og fyrr segir
6% árið 2000. Hefur því tannlaus-
um fækkað um 20,3 prósentustig
frá 1990 til 2000 og er sá munur
marktækur. Alþjóða heilbrigðis-
málastofnunin telur að unnt sé að
fylgjast með breytingum á tann-
heilsu þjóða með því að kanna hlut-
fall tannlausra í slembiúrtaki.
Samkvæmt því hefur tannheilsa Ís-
lendinga batnað umtalsvert frá
árinu 1962.
Hlutfall Íslendinga sem voru
með allar fullorðinstennur, 28 eða
fleiri, hækkaði einnig marktækt
milli áranna 1990 og 2000. Voru yf-
ir 30% Íslendinga með allar full-
orðinstennur sínar árið 2000 en
14,5% árið 1990. Fram kemur í
könnuninni að einungis 7,3% þátt-
takenda höfðu farið til tannlæknis
áður en þeir urðu sex ára.
„Þetta sýnir að foreldrar þeirra
hafa gert lítið af því að fara með
börn sín til tannlæknis til að láta
fylgjast með og gera við barna-
tennur,“ segir í samantekt Guðjóns
um könnunina. „Hlutfall þeirra
sem fóru fyrst til tannlæknis 6–10
ára eða eftir að fullorðinstennur
byrjuðu að koma var 59,6% og
hækkaði um 5,2 prósentustig frá
könnuninni 1995. Skilningur for-
eldra á nauðsyn þess að fara með
börn sín til tannlæknis til eftirlits
og meðferðar hefur því farið vax-
andi.“
2% fara aldrei til tannlæknis
Spurningunni hvað ferð þú oft til
tannlæknis svöruðu 70,25 þannig
að þeir kváðust fara árlega eða oft-
ar, 27,8% sögðust fara sjaldan og
2% sögðust aldrei fara til tann-
læknis. „Sú ánægjulega þróun átti
sér stað frá 1995 að hltufall þeirra
sem fóru til tannlæknis árlega eða
oftar hækkaði úr 53,9% í 70,2%.
Munurinn var marktækur. Á sama
tíma varð marktæk lækkun á hlut-
falli þeirra sem fóru sjaldan, af og
til eða þegar þörf krefur til tann-
læknis. Ekki varð breyting á hlut-
falli þeirra sem sögðust aldrei fara
til tannlæknis.“
Þá kemur fram í samantektinni
að skiptar skoðanir hafi verið um
hvort fólk fari sjaldan eða aldrei til
tannlæknis vegna þess að það sé
tannlaust eða hvort það sé tann-
laust vegna þess að það fór sjaldan
eða aldrei til tannlæknis. „Þegar
einungis svör þeirra sem voru
tenntir við spurningunni „hvað
ferð þú oft til tannlæknis“ voru
flokkuð eftir fjölda tanna kom í
ljós að þeir sem fóru árlega eða
oftar til tannlæknis voru með fleiri
tennur en þeir sem fóru sjaldan
eða aldrei. Þetta styður síðari til-
gátuna og sýnir mikilvægi þes að
fara árlega eða oftar til tannlækn-
is.“
Sex af hundraði 45–54 ára
Íslendinga eru tannlausir




















  







  

Mikil breyting
til batnaðar
GUÐJÓN Axelsson, tannlæknir og
fyrrverandi prófessor við tann-
læknadeild Háskóla Íslands, segir að
mikil breyting til batnaðar hafi orðið
á tannheilsu Íslendinga á síðustu 10
til 15 árum og ekki síst frá árinu
1962.
Hann segir fjölda tanna gefa gott
yfirlit um tannheilsu manna. Þá seg-
ir hann ljóst af könnuninni að tíðni
heimsókna manna til tannlækna
skipti miklu máli um það að halda
tönnunum. Þeir sem fari reglulega
til tannlæknis haldi tönnum sínum
mun betur en þeir sem sjaldan fari.
6 ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
„VEL HEPPNUÐ
HROLLVEKJA“
M
Á
T
T
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN
„... MÆL[I] MEÐ ÞVÍ AÐ SEM FLESTIR HVOLFI
SÉR YFIR BÓKINA Í SKAMMDEGINU, EFTIR
AÐ HAFA NEGLT AFTUR SKÁPANA ...“
– Úlfhildur Dagsdóttir, bokmenntir.is
„SKYLDUEIGN HROLLVEKJUAÐDÁANDANS“
– Þorsteinn Mar, kistan.is
„(BÓKIN HEFUR) ÖLL ELEMENT SEM
GÓÐ HRYLLINGSSAGA ÞARF AÐ
HAFA TIL AÐ BERA.
ÓGEÐIÐ, SPENNUNA
OG MEININGUNA.“
– Melkorka Óskarsdóttir, Fréttablaðið
TVEIR starfsmenn Vélsmiðju Sig-
urðar Jónssonar í Garðabæ áttu fót-
um fjör að launa í fyrrinótt þegar
eldur blossaði upp í vélsmiðjunni og
olli miklum skemmdum.
Eldurinn kom upp á fjórða tím-
anum um nóttina og var Páll Ró-
bertsson ásamt starfsfélaga sínum
við vinnu í smiðjunni þegar eldsins
varð vart. „Við reyndum að slökkva
eldinn með handslökkvitæki en það
varð ekki við neitt ráðið og húsið
varð alelda á nokkrum sekúndum,“
sagði Páll. Þeir voru þá að sjóða og
slípa en ekki er ljóst hvort eldur hafi
kviknað í tengslum við áhöld þeirra.
Innandyra var hins vegar gríð-
armikill eldsmatur, málning og
þynnir sem fuðraði upp í miklu eld-
hafi. „Við forðuðum okkur út og
þetta lítur mjög illa út núna,“ sagði
Páll.
„Það brann allt sem brunnið gat,
hurðir og klæðningar. Það er ekki
búið að kanna ástand tækja en hér
var talsvert af tölvustýrðum og við-
kvæmum tækjum. Nú er verið að
taka til og loka húsinu til að fyr-
irbyggja slys.“
Páll sagði björgun þeirra félaga
ekki hafa staðið tæpt þótt eldurinn
hefði breiðst út á miklum hraða.
Góðar útgönguleiðir séu á húsinu.
Þá sakaði ekki.
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
sendi mannskap á vettvang og tók
um klukkustund að ráða niðurlögum
eldsins. Þegar að var komið logaði
eldur út um tvo glugga á húsinu.
Tilkynning um eldinn barst
slökkviliði um klukkan 3.40.
Lögreglan í Hafnarfirði rann-
sakar eldsupptök en orsakir lágu
ekki fyrir í gær.
Tveir starfsmenn vélsmiðju í Garðabæ áttu fótum fjör að launa í eldsvoða í fyrrinótt
Húsið alelda
á nokkrum
sekúndum
Morgunblaðið/Júlíus
Slökkviliðsmenn á vettvangi í Garðabæ, en allt brann sem brunnið gat í vélsmiðjunni.
Dregur úr tannleysi meðal fólks á miðjum aldri samkvæmt nýlegri könnun
Associated Press
Flugmenn og flugvél-
stjórar semja við Atlanta
Lágmark 80
á íslenskum
samningum
FLUGMENN og flugvélstjórar í
Frjálsa flugmannafélaginu sam-
þykktu um helgina nýjan kjara-
samning við flugfélagið Atlanta, og
gildir samningurinn frá næstu ára-
mótum til loka árs 2007.
Guðni Haraldsson, framkvæmda-
stjóri Frjálsa flugmannafélagsins –
sem í eru 63 flugmenn og flugvél-
stjórar – segir að launahækkanir séu
svipaðar og í samningum ASÍ, á
bilinu 16–18% á samningstímanum.
Einnig náðist samkomulag um lág-
marksfjölda flugmanna hjá Atlanta
sem starfa á íslenskum kjarasamn-
ingum, og verða því aldrei færri en
80. Einnig náðist samkomulag um að
Atlanta greiði 21% í lífeyrissjóð á
móti starfsmönnunum við lok samn-
ings.
„Menn eru mjög ánægðir með það
líka að ná þessum samningi áður en
sá gamli rann út, hann rennur ekki
út fyrr en núna í lok desember,“ seg-
ir Guðni. Hann segir samningalot-
una hafa staðið frá byrjun október
þar til samningur var undirritaður 3.
desember.