Morgunblaðið - 14.12.2004, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 2004 29
UMRÆÐAN
ÉG ER eitthvað svo undrandi en
samt ekki. Ég furða mig samt á þeim
viðhorfum sem ég mæti hér og þar í
garð þess starfs sem ég vinn. Sem
reyndar birtist ekki í því að það sé
sagt við mig persónulega hversu
vafasamur kennari ég hljóti nú að
vera. En það hljóta að vera skilaboðin
sem mér eru send þegar talað er um
að vinnustaðurinn minn
sé umdeildur og sum-
um finnst hann jafnvel
viðsjárverður og meira
að segja skrípalegur!
Slík viðhorf eru reynd-
ar mjög oft birt með
þessum hætti – þekki
það annars staðar frá
svo ég er svo sem alveg
í æfingu í að takast á
við slíkt og einmitt þess
vegna ákveð ég að
segja frá með þessum
hætti. Ég kýs að trúa
því að það græði alltaf
einhverjir á upplýstri umræðu.
Ég velti sem sagt fyrir mér hvern-
ig svo megi vera að almennt telji
skólafólk kynjablöndun vera kynj-
unum svo eiginlega að aldrei komi til
tals að kynin geti hugsanlega haft af-
drifarík áhrif á birtingarform líðanar
hvors kynsins um sig innan um hitt. Í
allri umræðunni um einstaklings-
miðað nám virðist engum detta það
einu sinni í hug að t.d. áhrif stelpna á
stráka eða stráka á stelpur geti spilað
einhvern þátt í því hvernig stelpum
og strákum farnast á skólagöngunni
sinni. Engum eða afar fáum virðist
koma það til hugar að hér geti verið
um afar þýðingarmikinn áhrifavald á
námsframvindu barna yfirleitt að
ræða. Þ.e. hvort þau fái notið sín á
eigin forsendum án nokkurs áreitis
sem t.d. annað kynið getur skapað
hinu. Afar merkilegt finnst mér, að
svo skuli vera, þegar öllum virðist
ljóst að þegar stelpur og strákar
verða konur og karlar virðast kynin
sífellt eiga í átökum sín á milli sem
oftar en ekki virðist vera afar erfitt
að leysa svo vel megi vera. Einfaldar
birtingarmyndir þessu til útskýr-
ingar; ekki veit ég hvað boðið er upp
á mörg mismunandi námskeið og fyr-
irlestra ætlaða full-
orðnum um það hvernig
hvort kynið um sig
megi efla sjálft sig
gagnvart hinu kyninu.
Eins er það almennt
viðurkennt að karlar
taki sér meira pláss á
vinnumarkaðinum en
konur. Karlar hafa
völdin í sínum höndum
á vinnumarkaðinum,
það eru karlar sem eru
þessir „aðal“ sama
hvert litið er. Hvort
sem við lítum til áhrifa-
mikilla starfa eins og að stjórna land-
inu eða til þess mikilvæga starfs að
stjórna grunnskóla. Læra börn ekki
það sem fyrir þeim er haft? Ekki ger-
ist það á einni nóttu að konur eigi
undir högg að sækja í samfélaginu.
Hvers vegna má viðurkenna stórleg-
an mun á eðli kynjanna þegar stelpur
eru orðnar konur og strákar orðnir
karlmenn en ekki þegar stelpur eru
stelpur og strákar strákar og mik-
ilvægasta mótunarskeiðið í fé-
lagslegri færni fer fram? Þegar allur
grunnundirbúningur fyrir lífið á sér
stað er það algjört tabú að ræða um
kynjamun sem hefur jafnvel það í för
með sér að gert er úti um jöfn tæki-
færi þeirra til árangurs í námi.
Mér er að verða þetta fullkomlega
óskiljanlegt hvernig margir ráða-
menn menntamála og annað skóla-
fólk virðist af fullri alvöru óttast það
að hugsanlega megi ná einhverjum
áþreifanlegum árangri í almennu
jafnrétti kynjanna með alvöru að-
gerðum. Að hugsanlega geti að-
stæður þar sem hvoru kyninu um sig
er sinnt eftir þörfum hvers ein-
staklings þannig að árangur í ein-
staklingsmiðuðu námi geti jafnvel
mælst afgerandi, hvernig slíkar að-
stæður eru hreinlega hunsaðar og
flokkaðar sem eitthvert fyrirbæri
sem best er að forðast sem heitan eld.
Getur verið að þekkingarleysi á slík-
um aðstæðum orsaki þennan ótta
fyrst og fremst? Er ekki orðið tíma-
bært að framafólk í menntamálum
geri svolítið átak og kynni sér betur
það sem er að gerast í menntun
barna, kynnist svolítið því starfi sem
unnið er utan þess hefðbundna
ramma sem flestir eru að horfast í
augu við að virkar ekki sem skyldi?
Og öðlist þannig frekari sýn á hvern-
ig mismunandi aðgerðir skila sér í já-
kvæðni, metnaði, vellíðan og ekki síst
frábærum árangri nemenda. En það
hlýtur að vera markmiðið þegar allt
kemur til alls. Það verður enginn
hengdur fyrir að viðurkenna þekk-
ingarleysi sitt en hugsanlega gætu
stelpur og strákar út um borg og bý –
ungviði þessa lands – stórgrætt á
slíku átaki.
Undrandi en samt ekki
Sara Dögg Jónsdóttir
fjallar um kynjamun ’Ég kýs að trúa því að það græði alltaf
einhverjir á upplýstri
umræðu. ‘
Sara Dögg Jónsdóttir
Höfundur er drengjakennari við
Barnaskóla Hjallastefnunnar.