24 stundir - 26.02.2008, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 26. FEBRÚAR 2008 24stundir
Eftir Svanhvíti Ljósbjörgu
svanhvit@24stundir.is
Eftir að byrjað var að nota hol-
sjárhylkisrannsókn á mjógirni
hefur orðið bylting í greiningu
sjúkdóma í mjógirni. Ásgeir
Theodórs, yfirlæknir á meltingar-
sjúkdómadeild St. Jósefsspítala,
segir holsjárhylkið fyrst og fremst
vera notað til að skoða mjógirnið
sem er þarmurinn á milli maga og
ristils. „Áður gátum við gert
magaspeglanir og séð efsta hluta
mjógirnisins og síðan gátum við
ristilspeglað að neðan, en mjó-
girnið sjálft var í algjöru
myrkri. Í holsjárhylkisrannsókn-
inni gleypir sjúklingurinn hylki
sem er 2,6 x 1,1 sentímetri að
stærð og hylkið berst niður í
maga, niður í skeifugörn og niður
allt mjógirnið fyrir tilstilli hrynj-
andi hreyfinga mjógirnisins.
Hylkið inniheldur örsmáa mynd-
bandsvél sem tekur tvær myndir á
sekúndu eða alls um 55 þúsund
myndir. Hylkið sjálft er einnota og
skilast út með hægðum.“
Mynd er virði þúsund orða
Aðspurður hvernig hylkið skilar
frá sér myndunum segir Ásgeir að
upptökutækið sé tengt tölvubún-
aði. „Myndirnar sem hylkið tekur
eru sendar með ákveðnum boðum
í nema sem er límdur utan á kvið-
vegg sjúklingsins. Það eru nokkrir
nemar límdir á kviðvegginn og sá
nemi sem er næstur myndavélinni
á hverjum tíma nemur skýrustu
myndina og raðar henni í sérstakt
box sem sjúklingurinn er með í
beltisstað. Þessar myndir raðast
síðan upp í ákveðnu forriti sem
við erum með og til verður nokk-
urs konar myndband. Við getum
því skoðað þessar myndir í tölvu,
stækkað þær, farið aftur á bak og
áfram, stoppað á ákveðnum stað,
prentað út ákveðnar myndir og
svo framvegis. Það er sagt að ein
mynd sé virði þúsund orða og það
er sérstaklega áberandi með svona
tækni, hvað ein mynd segir gríð-
arlega mikið,“ segir Ásgeir og
bætir við að kostir þessarar að-
ferðar séu margir. „Þetta er óþæg-
indalaus aðferð og sjúklingurinn
finnur ekkert fyrir myndavélinni
þegar henni er kyngt. Þá er líka
hægt að nota þetta á börn en þá
notum við gjarnan minni hylki.
Annar kostur er sá að þessi aðgerð
er oftast framkvæmd án þess að
það þurfi að leggja sjúklinginn inn
á sjúkrahús en eftir að hafa gleypt
myndavélina fær sjúklingurinn að
fara heim. Hann kemur síðan aft-
ur eftir 6-8 klukkustundir.“
Skiptir sköpum
St. Jósefsspítalinn í Hafnarfirði
var fyrstur til að nýta sér þessa
tækni árið 2004 en í kjölfarið fékk
Landspítalinn sama tæki. „Áður
en við fengum þennan tækjabún-
að gerðum við ráð fyrir að við
þyrftum að gera 40-50 rannsóknir
á ári og það hefur staðist. Eitt
svona lítið hylki, sem sjúkling-
urinn gleypir, kostar á bilinu 45-
50 þúsund krónur en rannsóknir
hafa gefið til kynna að þessi grein-
ingaraðferð geti leitt til minni fyr-
irhafnar og verulegs sparnaðar
með því að fækka og forða end-
urteknum rannsóknaraðferðum
sem oft er beitt til að greina blæð-
ingarstað eða aðra sjúkdóma í
meltingarvegi. Myndahylkið gerir
þannig kleift að rannsaka þann
hluta meltingarvegarins þar sem
hefðbundnar röntgen- og holsjár-
rannsóknir eru ekki nægilega ná-
kvæmar eða ekki mögulegt að
koma þeim við,“ segir Ásgeir og
bætir við að þessi rannsókn skipti
sköpum enda margir sjúkdómar
sem geti leynst í mjógirni. „Til að
mynda sárasjúkdómar, æxli, or-
sakir blæðinga og margt fleira en
þessi rannsókn sýnir okkur vand-
ann myndrænt, eins og hver önn-
ur speglun.“
Holsjárhylki er örsmá myndavél sem sjúklingurinn gleypir
Bylting í greiningu
sjúkdóma í mjógirni
➤ Ásgeir Theodórs lauk emb-ættisprófi í læknisfræði frá
Háskóla Íslands árið 1973 og
hlaut almennt lækningaleyfi
árið 1974.
➤ Ásgeir stundaði sérnám í lyf-læknisfræði og melting-
arsjúkdómum með áherslu á
krabbamein í Bandaríkj-
unum.
➤ Á árunum 1993 og 1994 starf-aði Ásgeir á meltingar-
sjúkdómadeild Cleveland Cli-
nic Foundation í
Bandaríkjunum.
MAÐURINNÞað er ekki kvíðvænlegt
eða flókið að láta mynda
mjógirnið nú til dags.
Sjúklingurinn gleypir
örsmáa myndavél sem
tekur alls 55 þúsund
myndir, tvær myndir á
sekúndu, en skilar sér
síðan út með hægðum.
Ásgeir Theodórs: „Það er
sagt að ein mynd sé virði
þúsund orða og það er sér-
staklega áberandi með
svona tækni, hvað ein mynd
segir gríðarlega mikið.“
Holsjárhylki Örsmá
myndavél sem tekur
tvær myndir á sekúndu.
Árvakur/Kristinn
Árvakur/Kristinn Ingvarsson
Mjög sykraður matur hefur ekki
sérlega góð áhrif á blóðsykurinn
með því að láta hann rjúka upp í
hæstu hæðir og falla síðan aftur.
Þess vegna er betra að reyna að
snarla á einhverju öðru yfir daginn
t.d. ólífum og hafrakexi með ein-
hverju gómsætu ofan á eins og
góðu chutney, reyktum laxi og
kotasælu, léttosti eða túnfisksalati.
Þurrkaðir ávextir og hnetur eru
líka gott nasl.
Hafrakex með
góðu áleggi
Hefst
mánudaginn
10. mars
www.meccaspa.is
og Fjóla í síma 899-2445