24 stundir - 03.07.2008, Blaðsíða 26

Eftir Einar Jónsson
einarj@24stundir.is
Úrval af fersku íslensku grænmeti
eykst til muna á þessum árstíma.
Þó að blaðamenn kvíði gúrkutíð-
inni taka aðrir henni fagnandi enda
grænmetið ekki aðeins bragðgott
heldur einnig bráðhollt.
Þrátt fyrir ótvíræða hollustu
grænmetisins hefur reynst þrautin
þyngri að koma því ofan í börn og
ungmenni þessa lands. Ávaxta- og
grænmetisneysla þeirra er langt
undir æskilegum viðmiðunum og
með því lægsta í Evrópu. 24 stundir
fengu Ólu Kallý Magnúsdóttur
næringarfræðing til að gefa góð ráð
um hvernig koma megi börnum á
bragðið.
Óla Kallý segir mikilvægt að for-
eldrar séu börnum góðar fyrir-
myndir. „Ef foreldrarnir borða
meira af grænmeti er líklegra að
börnin geri það líka,“ segir Óla
Kallý og bendir á að það sem for-
eldrar geri hafi oft meiri áhrif en
það sem þeir segi.
Fjölbreytni að leiðarljósi
Þá skiptir einnig miklu máli að
nóg sé af grænmeti á heimilinu og
ólíkar tegundir. „Börn eins og full-
orðnir fá leið á sömu tegundunum
dag eftir dag,“ segir hún.
Fólk ætti einnig að hafa fjöl-
breytni að leiðarljósi við mat-
reiðslu og framleiðslu grænmetis-
ins.„Það skiptir miklu máli fyrir
börn að grænmetið sé skorið fal-
lega niður og gert svolítið girnilegt
og skemmtilegt. Það er jafnvel hægt
að gera andlit eða fígúrur úr græn-
metinu á disknum,“ segir Óla
Kallý.
„Það er hægt að bjóða upp á
hrátt niðurskorið grænmeti, nota
það sem álegg ofan á brauð, saxa
ofan í rétti þannig að þau komist
ekki hjá því að borða það,“ segir
Óla Kallý og bendir á að einnig hafi
það áhrif að leyfa börnum að velja
sjálf grænmetið eða taka jafnvel
þátt í matreiðslunni.
Stútfullt af vítamínum
Heilsufarslegur ávinningur auk-
innar grænmetisneyslu er ótvíræð-
ur. „Grænmeti er náttúrlega stút-
fullt af vítamínum, steinefnum og
trefjum og með tiltölulega fáar
hitaeiningar miðað við hvað það er
næringarríkt. Neysla grænmetis
minnkar líkurnar á ýmsum krón-
ískum sjúkdómum eins og krabba-
meini, sykursýki 2 og offitu. Þetta
eru kannski ekki sjúkdómar sem
hrjá börn mikið en fæðuvenjur til
lífstíðar mótast á fyrstu árunum,“
segir Óla Kallý að lokum.
Fjölbreytt og girnilegt Til að
grænmeti höfði til ungviðisins
er mikilvægt að það sé fjöl-
breytt og girnilegt.
Ráð til að auka grænmetisneyslu barna og ungmenna
Fæðuvenjurnar
mótast snemma
Fjölbreytt framreiðsla og
matreiðsla á grænmeti
skiptir máli ef fólk vill
koma börnum sínum á
bragðið. Þá er einnig
mikilvægt að foreldrar
sýni gott fordæmi.
➤ Níu og 15 ára börn hér á landineyta að meðaltali 45-55 g af
grænmeti á dag samkvæmt
könnun á mataræði frá árinu
2003.
➤ Ráðlagður dagskammtur afgrænmeti er hins vegar a.m.k.
200 g. Það er mun minna en í
flestum öðrum löndum Evr-
ópu.
GRÆNMETISNEYSLA
26 FIMMTUDAGUR 3. JÚLÍ 2008 24stundir
Það getur verið sniðugt að sam-
eina ferðalög og heilsueflingu í
sumarfríinu. Þar með gefst kær-
komið tækifæri til að halda sér við
um leið og maður kynnist landinu.
Margir skella til dæmis golfsettinu í
skottið á bílnum áður en haldið er
út á þjóðveginn og nota tækifærið
til að slá kúluna hvítu á ýmsum
stöðum á landinu. Sumir hafa reið-
hjól meðferðis eða skella jafnvel
kajak á þak bílsins. Aðrir láta sér
nægja að troða sundfötum ofan í
tösku, bolta eða badmintonspaða.
Slíkar heilsueflingarferðir þurfa
að sjálfsögðu ekki að einskorðast
við ferðalög innanlands. Þeir sem
eru á leið til útlanda ættu einnig að
kynna sér hvaða möguleikar til
íþrótta og hreyfingar eru í boði á
áfangastaðnum.
Ferðalög og heilsuefling sameinuð
Hreyfingin með í fríið
Þeir sem eru á leið í sumarfrí á
suðlægar slóðir ættu að huga vel
að sólarvörn áður en lagt er í
hann. Sérstaklega er mikilvægt að
verja börn gegn geislum sólar
enda húð þeirra viðkvæmari en
þeirra sem eldri eru.
Fólk ætti að ganga hægt um gleð-
innar dyr og forðast sólina yfir
hádaginn þegar geislar hennar
eru hvað sterkastir. Ef verið er á
ferð um miðjan dag er gott að
klæðast víðum, léttum og ljósum
fötum þannig að sólin nái ekki að
skína á bert holdið.
Áburður og sólgleraugu
Mikilvægt er að hafa sól-
aráburð með í för og bera hann á
húðina nokkrum mínútum áður
en farið er út í sólina. Þá eru góð
sólgleraugu nauðsynleg til að
verja augun gegn geislum sólar
og derhúfur og skyggni gera
einnig sitt gagn.
Það eru ekki aðeins þeir sem
eru á leið á suðlægar slóðir sem
þurfa að huga að sólarvörnum í
sumar enda er auðveldara en
margir halda að sólbrenna í ís-
lensku sumarsólinni.
Sólarvörn í sumarfríinu
Holland hefur bæst í hóp þeirra
landa þar sem reykingar á veit-
ingastöðum eru bannaðar. Skipt-
ar skoðanir eru um ágæti banns-
ins þar eins og annars staðar og
óttast veitingamenn að viðskiptin
muni hrynja á meðan aðrir telja
að þau glæðist. Sérstaka athygli
vekur að enn verður leyfilegt að
reykja maríjúana innandyra á
sérstökum kaffihúsum svo fremi
sem það er ekki tóbaksblandað.
Maríjúana leyft
en ekki tóbak
Þó að munntóbak sé ekki eins
hættulegt og sígarettur eykur það
líkur á að fólk fái krabbamein í
munni um 80%. Þetta eru nið-
urstöður samanburðarrann-
sóknar krabbameinssviðs Al-
þjóðaheilbrigðisstofnunarinnar. Í
henni voru bornar saman nið-
urstöður 11 rannsókna hvaðan-
æva úr heiminum.
Hættara við
krabba í munni
Ný bresk könnun bendir til að
meira en 400.000 manns hafi
hætt að reykja í kjölfar þess að
reykingar voru bannaðar á veit-
ingastöðum í landinu fyrir ári.
Upphaflega var banninu ætlað að
vernda fólk gegn óbeinum reyk-
ingum. Vísindamenn telja að
þetta kunni hugsanlega að bjarga
allt að 40.000 mannslífum á
næsta áratug.
32.000 manns tóku þátt í könn-
uninni. 5,5% hættu að reykja á
fyrstu níu mánuðunum sem
bannið var í gildi.
Hætta að reykja
í kjölfar banns
Jóhanna Þormar, garðyrkjufræð-
ingur og hómópati, fjallar um
lækningajurtir
og notkun
þeirra í Grasa-
garðinum í
Laugardal
sunnudaginn
6. júlí kl. 11.
Þar er ákveðið
svæði tileinkað
slíkum jurtum.
Jurtir hafa verið notaðar til að
bæta heilsu og lækna mein frá
örófi alda og eru enn notaðar í
lyfjaiðnaði. Stór hluti mannkyns
þarf að reiða sig á náttúrulyf og
eru þau hluti af menningu þeirra.
Mæting er við Laugatungu.
Fræðslan er ókeypis og allir vel-
komnir. Boðið er upp á pip-
armyntute að lokinni fræðslu.
Fræðsla um
lækningajurtir
LÍFSSTÍLL
lifsstill@24stundir.is a
Ef foreldrarnir borða meira af
grænmeti er líklegra að börnin
geri það líka.
heilsa
Opnunartími – Mán.-fös. 11-18, lau. 11-14
Hamraborg 7 Kópavogur Sími 544 4088 www.ynja.is
Verð 5.590
Útsölustaðir: Nana Hólagarði, Esar Húsavík, Smart Vestmannaeyjum,
Pex Reyðarfirði, Efnalaug Vopnafjarðar, Heimahornið Stykkishólmi
Mittisstykkin
komin aftur
Frábært
aðhald