Eintak - 28.07.1994, Síða 16

t
Seu
vönduð föt rétt hengd
upp fara krumpur úr þeim sem
og raki og lykt, sem kann að
setjast í þau í erli dagsins. Ef
hugsað er um fötin með réttum
hætti á ekki að þurfa að fara
með fötin í hreinsun nema tvisv-
ar, þrisvar á misseri. Fatahreins-
un er nauðsynleg — ekki síst áð-
ur en fötin eru hengd upp yfir
þann árstíma, sem þau eiga ekki
við — en fötin slitna verulega við
margendurtekna hreinsun.
Skyrtur eru nær
hluti jakkafata. Fles
nægja hvítar skyrtur
sem er, en það eru
kostirí stöðunni. Fllþt
ast svolítið eftir,
Fínastar eru
ermastúkur, sem eru tvöfaldar og
þarfað hneþþa með sérstðkum
ermahnöþþum. Flestir láta sér þó
nægja hefðbundnar ermastúkur,
en aftur af þeim á að ganga
hneppt klauf upp í ermina.
Skór og belti
Menn þurfa að veija skó við jakkaföt af kost-
gæfni. Menn skyldu alltaf taka reimaða skó
fram yfir mokkasínur þó ekki væri nema til þess
að sýna að menn kunni að reima. Saumurinn
má gjarnan vera greinilegur og skór með
stungnu leðri eru ávallt augnayndi. Aðalreglan
er sú að svartir skór eiga við évört föt og blá,
en brúnir við brún, grá og mislit föt. Skór og
belti eiga undantekningalaust að fara saman.
Noti menn axlabönd — sem óneitanlega er
svolítið tilgerðarlegt — eiga þau að fara saman
við bindið.
LUTAR
Vasaktútar eru skyldir bind-
unum að þvíteyti að þeir
eru notaðir til skrauts. Sum
bindi eru seld með viðeig-
andi vasaklútum, en yfirleitt
skyldi miðað við að klútur-
inn rími við skyrtuna fremur
en bindið. Vasaklúta þarf að
strauja, jafnvei þó svo þeir
séu hafðir fiakandi, eins og
nú er algengast.
<3 Hengið fötin alltaf upp eftir notkun og notið
gott herðatré til þess — ekki stólbak.
0 Notið mjúkan fatabursta á fötin þegar farið
er úr þeim. Rykið og óhreinindin, sem safn-
ast í þau yfir daginn, kunna að vera tiltölu-
lega lítil, en safnast þegar saman kemur og
efnið slitnar miklu fyrr fyrir vikið.
© Hreinsið alltaf bletti úr fötunum jafnóðum.
0 Hengið fötin upp í fatapokum til þess að
koma í veg fyrir að ar komist að þeim.
Vesti
Vesti eru aftur að verða vinsæl, en þau
duttu úr tísku um leið og
miðstöðvarkynding varð almenn á
Vesturlöndum. Nú eru þau hins vegar
merki um að eigandinn leggi mikið upp úr
klæðaburði sínum. Þau eru líka nauðsynieg
til þess að bera vasaúr.
Bindi
Vegna þess hvað jakkaföt eru íhaldssöm í eðli sínu hættir
þeim til að vera einsleit og jafnvel óspennandi. Þess
vegna nota karlmenn bindi til þess að Ijá sér lit og gefa
til kynna hvernig þeir eru stemmdir. Litina þurfa menn
vitaskuld að velja saman við föt og skyrtur, en yfirleitt
komast menn upp með nær hvað sem er íþeim efn-
um. Menn skyldu þó gæta þess að smágerð mynstur,
sem kunna að virðast afskaplega falleg, geta horfið
gjörsamlega i fjarlægð. Dökkir litir geta
sömuleiðis einfaldlega horfið ífjarlægð.
Þess vegna er ráðlegt að máta öll
bindi og skoða sjálfan sig íspegli
yfir þvert herbergi. Bindi eiga að
nema við beltisstað og eiga
ekki að vera úr neinu
öðru en silki. Gætið þess sér-
staklega að bindin séu tandur-
hrein. Fitublettur getur farið
fram hjá eigandanum þegar
hann lítur niður bringuna á
sér, en aðrir taka undir eins
eftir slíku og þá er betur
bindislaust afstað farið. En
það er ekki alltaf skilyrði að
ganga með bindi. Stundum
eru þau fullformleg, á
meðan jakkafötin ganga
flest tækifæri. Það er
til dæmis hægt að
ganga i rúllukraga-
peysu við flest
jakkaföt og vera
þannig bæði frjáls-
legur og elegant i einu.
FIMMTUDAGUR 28. JULI 1994
Leðurjakki, baðmullarbolur og Levi’s kunna að vera kaiimannlegasti klæðaburðurinn, en samt sem áður eru það gömlu góðu jakkafötin, sem enginn karlmað-
ur getur án verið. En það er ekki sama hvernig jakkafötum menn klæðast og hvernig menn klæðast þeim. Tískuffömuðurinn Andrés Magnússon leggur hér
línumar um þennan hápunkt vestrænnar siðmenningar.
Jakki, vesti, brók
skór
Tískan hefur á undanförnum ár-
um færst mjög í frjálslyndisátt; um-
burðarlyndi er meira en fyrr og það
er af, sem áður var, að ein tísku-
stefna eigi hug alls fjöldans. Það er
þó eðli karlmannatísku að vera tals-
vert íhaldssamari en gerist meðal
kvenna, hugsanlega vegna þess að
þeim er meira umhugað um að
halda á lofti alvarleika sínum. Auð-
vitað hefur í hátísku borið á alls kyns
tiktúrum, en þegar allt kemur til alls
hafa karlar haldið ótrúlegri tryggð
við jakkafötin og um þessar mundir
fara vinsældir þeirra enn vaxandi.
Þetta er ekki sú jakkafatatíska, sem
uppakynslóðin bar ábyrgð á. íhaid-
ssemin er meiri nú en þá - hugsan-
lega vegna þrengri efnahags - og
menn leggja meira upp úr vönduð-
um fötum en áberandi.
Aftur á móti eru menn óhræddari
við að impróvísara nú en áður.
Menn þurfa ekki endilega að vera í
skyrtu og bindi við jakkaföt. Það er
hægt að vera í bindislausri skyrtu,
bæði upphnepptri, sem fráflakandi.
Sumir hafa flutt leðurreimar og
hálsskart inn frá Texas og notað við
Armani-föt með góðum árangri.
Það er líka hægt að vera í skyrtu og
bindi í vinnunni, en skipta svo yfir í
fínofna rúllukragapeysu eða póló-
skyrtu effir vinnu.
Hér á landi eiga flestir karlmenn
að minnsta kosti ein jakkaföt, sem
eru nothæf við jarðarfarir og fimm-
tugsafmæli þó ekki sé rneira. Yfirleitt
eiga menn þó eins og tvenn föt, ein
til jarðarfara og önnur, sem eru ögn
sumarlegri og jafnvel nothæf í
vinnu. Þeir, sem ganga vart í öðru en
jakkafötum, þurfa hins vegar fleiri
flíkur. Yfirleitt duga þeirn um sex
jakkaföt, sem eru þá með misalvar-
legu yfirbragði og jafnframt háðari
árstíðum en ella.
Hvernig eiga menn að velja sér
jakkaföt? Auðvitað hafa menn mis-
jafnan smekk á efnum, mynstrum
og litum, en það er margt fleira, sem
þarf að gæta að. Yfirleitt er óhætt að
segja sem svo að menn eigi að kaupa
dýrustu föt, sem þeir hafa efni á, en
það er kannski full einfalt að slá
slíku fram. Það er hins vegar óhætt
að minna menn á að það er hægt að
fá klæðskerasaumuð föt hér á landi
og þau eru yfirleitt álíka dýr og
vönduð tilbúin jakkaföt. Á móti
kemur að þau eru margfalt vand-
aðri, menn geta haít alla sína henti-
semi með þau og þau eru nákvæm-
lega saumuð til þess að þau dragi
fram það besta í eigandanum. Þann-
ig geta menn til dæmis látið sauma
eins marga vasa inn á jakka sína og
þörf krefur og gera buxnavasana
nógu djúpa til þess að hægt sé að
setjast upp í bíl án þess að týna öllu
klinkinu. Þau geta líka betur falið
bumbur og innfallna brjóstkassa,
meðan herðar eru ýktar og mitti
undirstrikuð.
Fyrst og fremst eiga þó fötin að
vera þægileg. Það á að vera auðvelt
að ganga í þeim og ekki síður á að
vera þægilegt að sitja í þeim, jafnt
við skrifborð sem í hægindastól. Þá
skyldi maður aldrei kaupa jakkaföt
án þess að prófa að fara í frakka ut-
anyfir þau með mikilli sveiflu, því
viðkvæmasti hluti jakkans eru yfir-
leitt ermar og axlir.0
Snið
Sniðið á jakkafötum eryfirleitt tengt laginu á manninum, sem ber þau. Vel
vaxnir karlmenn geta yfirleitt gengið í hverju sem er, en þegar menn eru
teknirað gildna þurfa þeirað gæta sín. Nær allir karlmenn geta notað tví-
hneppt jakkaföt með sex hnöppum, þar sem aðeins neðsta hnappinum er
hneppt. Flestir geta þó einnig notað tvíhneppt föt með sex hnöppum þar
sem neðstu tveimur hnöppunum er hneppt. Einhnepptir jakkar eru aðeins
nýtískulegri, en gildvöxnum mönnum hættir til að líta út eins og velklæddar
tunnur íþeim ef þeim er hneppt of hátt (neðsta hnappinum er aldrei hneppt
á einhnepptum jökkum). Gætið sérstaklega að því að jakkinn hvfli vel á öxl-
unum og pokist ekki undir flibbanum að aftan.
Klaufar
Karlmannsjakkinn á ættir að rekja til þess tíma sem menn ferðuðust um á
hestum, en fyrir vikið voru klaufar aftan á jökkunum. Klaufin hefur varðveist
misvel. Miðklaufin er vinsælust vestanhafs á meðan meginiandsbúar Evr-
ópu láta hana alveg eiga sig. Bretar kjósa aftur fremur tvöfalda klauf.
vera nógu langar til þess
að skyrtan gægist tæpan
sentimetra fram úr þeim.
Góð jakkaföt eiga að endast og endast sé vel um þau hugsað.
Flestir komast af með ein smókingföt um ævina (yfirleitt með smá-
breytingum þó) og það er engin ástæða til þess að jakkaföt geti
ekki enst árum saman, þó þau séu meira notuð.
Buxur
Yfirleitt láta menn jakkann ráða þegar þeir kaupa sér jakkaföt og buxurnar
fylgja með, svona allt að því í kaupbæti. Það er samt full ástæða til þess að
gefa þeim gaum. Þær eiga að ná upp á mitti án þess að þrengja að klofinu,
vera teknar saman að framan sem aftan og hafa uppbrot. Uppbrotin eiga
að nema við skóna, þannig að ekki sjáist ísokka þegar menn standa. At-
hugið að velja sokka við fötin. Svartir sokkar ganga við flest jakkaföt, en
mynstraðir sokkar ganga svo framarlega sem þeir eru ekki i of skærum lit.
Það er líka nauðsyntegt að vera í nógu háum sokkum, svo ekki glitti í bert
holdið þegar menn krossleggja fætur.
Ermar
Fjöldi hnappanna á erm-
unum skiptir máli og yfir-
leitt er hægt að meta gæði
fata á fjölda hnappanna.
Þau fínustu hafa fjóra
hnappa. Ermarnar eiaa að
Vasar
Vasar með hlíf
eru algengastir
á hefðbundnum
jakkafötum, en
hlífðarlausir
vasar eru fín-
legri og þannig
eru til dæmis
smókingjakk-
arnir. Utan-
áliggjandi vasar
voru upphaf-
lega aðeins á
sportjökkum,
Cl I 11 lcl l IU lll ll Id
á mörgum
óformlegum
jökkum.