Eintak - 15.09.1994, Side 8

Grímur Vilhelmsson, var sakaður um kynferðisafbrot
og hefur síðan misst hverja vinnuna á fætur annarri
„Slend uppi
heimilislaus,
allslaus og ærulau
„Mér finnst að almenningur eigi
rétt á að fá að vita sannleikann og
staðreyndir málsins," segir þrítugur
karlmaður, Grímur Vilhelmsson,
en í síðustu viku var hann fyrir-
varalaust settur í veikindafrí frá
starfí sínu sem leiðbeinandi við
Grunnskólann á Sauðárkróki. 1 frá-
sögn DV af málinu síðastliðinn
mánudag er slegið upp frétt og í
fyrirsögn segir eftirfarandi: „Meint-
um kynferðisafbrotamanni sagt
upp sem grunnskólaleiðbeinanda:
Prófgögn mannsins líka dregin í efa
- maðurinn segist saldaus og hér sé
um persónulegar ofsóknir að
ræða.“
„Þetta eru þungar sakir sem
byggjast á rógburði og ég vil
hreinsa mannorð mitt,“ segir
Grímur um fréttaflutning blaðsins.
Grímur segist hafa komið til
Sauðárkróks seint í ágúst til að
undirbúa sig fyrir kennslu við
grunnskólann þar í vetur. „Ég átti
að hefja kennslu þriðjudaginn 6.
september," segir hann. „Ég var
viðstaddur skólasetninguna daginn
áður og var nett kvíðinn því að
hefja störf því ég er bara leiðbein-
andi en ekki kennari og hafði feng-
ið undanþágu til að kenna. Kvöldið
fyrir fyrsta kennsludag veiti ég því
athygli að margir horfa einkenni-
lega á mig og ég skildi ekki af hverju
allir virtust vera í svona fúlu skapi.
Ég fór út í sjoppu og mér var gefið
auga þar og fólk var að pískra sín á
milli. Ég fer síðan heim og þá kem-
ur manneskja til mín og segir að
þetta sé agalegt. Allur bærinn sé að
tala um að ég sé glæpamaður og ég
missi sennilega vinnuna. Ég hringdi
þá í Björn Sigurbjörnsson skóla-
stjóra grunnskólans, og hann kallar
mig á sinn fund.
Eg fer upp í skóla og þar situr
formaður skólanefndar og mér er
tilkynnt að það séu komnar upp al-
varlegar ásakanir í rninn garð og
þau óski ekki eftir kröftum mínum
og ég sé settur í veikindafrí á meðan
þau bíði eftir umsögn ráðuneytis-
ins. Ég segi náttúrlega að þetta sé
tóm þvæla. Ég sé með mín gögn og
geti lagt sannanir fyrir að þau séu
rétt og ég geti einnig sannað að ég
sé ekki dæmdur glæpamaður neins
staðar í heiminum. Það var ekkert
hlustað á mig. Næsta dag hringdi ég
til Bandaríkjanna og bað um að
mín prófgögn yrðu send til Sigurð-
ar Helgasonar, starfsmannstjóra í
menntamálaráðuneytinu. Síðan
talaði ég við lögfræðing minn í
Reykjavík og sagði honum að ég
hefði ekkert að gera á Sauðárkróki
og hann samþykkti að ég kæmi í
bæinn.“
Grímur segir að Björn hafi boðið
sér að segja upp stöðunni við
grunnskólann en það hafi ekki
komið til greina af sinni hálfu. „Ég
ætla að fá uppreisn æru í þessu
máli. I lokin kemur sannleikurinn
alltaf í ljós en ég verð bara að lifa
við þetta í dag. Eg spurði formann
skólanefndar hvað þeir hygðust
gera þegar þeir væru búnir að fá
sannleikann í málinu og hvort þeir
ætluðu þá bara að biðjast fyrirgefn-
ingar. Björn viðurkenndi að erfitt
væri fyrir mig að lifa við þetta á
Sauðárkróki en mér er alveg sama
um það. Ef fólk vill smjatta á ein-
hverri lygi þá er mér alveg sama. Ég
sætti mig hins vegar ekki við það að
mínir vinnuveitendur séu fylltir af
einhverri lygaþvælu eina ferðina
enn og ég þurfi að flytja enn einu
sinni vegna hluta sem ég er sakaður
um en hef ekki gert.“
Vildu kaupa bömin
Að sögn Gríms nær forsaga þessa
máls allt aftur til ársins 1984 þegar
han kynntist fyrrum eiginkonu
sinni, Birgittu Huld Birgisdóttur,
á balli í skemmtistaðnum Skiphóli í
Hafnarfirði. Þau gengu í hjónaband
í Noregi 17. júní árið eftir, en for-
eldrar brúðarinnar voru búsettir
þar. Fjölskylda hennar eru aðvent-
istar og segir Grímur að til að að-
ventistaprestur gæti gefið þau sam-
an hafi hann orðið að gerast að-
ventisti. Hann hafi því gengið til
liðs við söfnuðinn daginn fyrir at-
höfnina en sagt sig úr honurn hálfu
ári síðar.
Fjölskyldu Birgittu segir hann
fljótlega hafa farið að sýna sér and-
úð vegna þess að hann reykti og
drakk. Þau hafi einnig kennt sér um
að hafa komið dóttur sinni upp á
áfengi og tóbak. Þetta sé hins vegar
ekki rétt.
„Konan mín reykti og drakk þeg-
ar við kynntumst og ég vissi ekki
betur en það væri í lagi,“ segir
hann. „Ég var ekkert að leiðrétta
þetta því mér fannst það ekki koma
fjölskyldu hennar við hvað hún
gerði utan heimilis þeirra."
Gríntur og Birgitta bjuggu í Nor-
egi fyrstu mánuðina eftir að þau
giftu sig og eignuðust sitt fyrsta
barn í nóvember sama ár. Skömmu
síðar fluttust þau til Bretlands þar
sem Grímur nam ensku og í fram-
haldi af því fóru þau til Bandaríkj-
anna þar sem hann gekk í
Andrews-háskóla í Michigan-fylki.
Grímur nam sálfræði og guðfræði
við skólann sem rekinn er af 7. dags
aðventistum og útskrifaðist hann
þaðan með BS-gráðu 5. júní árið
1988. Þau hjónin eignuðust síðan
annað barn sitt árið 1986. Sumarið
á eftir var Birgitta vanfær á ný og
tóku þau hjónin þá ákvörðun að
hún skyldi fæða barnið í Noregi
vegna kostnaðarins sem væri því
samfara í Bandaríkjunum. Grímur
segir stöðugar deilur hafi verið á
milli þeirra hjóna og foreldra Birg-
ittu vegna þess að Birgir Guð-
steinsson, faðir Birgittu, og kona
hans hafí viljað taka börnin og
halda þeim eftir í Noregi og jafnvel
ættleiða þau. „Þetta buðu þau okk-
ur og þá mundu þau hjálpa okkur
fjárhagslega,“ segir Grímur. „Ég
svaraði þeim að börnin væru ekki
til sölu en Birgir sendi okkur síðan
reikning fyrir tímann sem við
bjuggum á heimili hans í Lille-
hammer."
Að sögn Gríms tóku hann og
Birgitta þá ákvörðun að senda elsta
son sinn í fóstur til foreldra hans í
Hafnarfirði á meðan Birgitta var að
fæða barnið.
„Þá tryllist allt því foreldrar mín-
ir eru bara þjóðkirkjufólk og haga
sér í samræmi við það. Þau neyta
áfengis, reykja og vinna á laugar-
dögum eins og venjulegt fólk, en
það er algjört bann meðal aðvent-
ista en mér fannst ekkert athuga-
vert við það.“
Ásakanir um ofbeldi
Grímur segir son sinn ekki hafa
verið búinn að vera nema í viku hjá
ömmu sinni og afa í Hafnarfirði
þegar tvíburasystir Birgittu, Alfa
Lind Birgisdóttir, lagði fram kæru
til Félagsmálastofnunar Hafnar-
fjarðar. Grímur staðfestir mál sitt
með greinargerð sem hann hefur
undir höndum með fyrirsögninni:
Greinargerð lögð fyrir Barnavernd-
arnefnd Hafnarfjarðar 20.07 1989
vegna flutnings málsins til Barna-
verndar Egilsstaða.
Þar kemur fram að kæra Ölfu er
tvíþætt. Annars vegar að Grímur
beiti elsta son sinn andlegu og lík-
amlegu ofbeldi og hins vegar að
báðir foreldrar vanræktu börnin.
Grímur segir Ölfu aldrei hafa kom-
ið inn á heimili þeirra Birgittu en í
skýrslunni kemur fram að hún
byggir framburð sinn á upplýsing-
um frá systur sinni, ættingjum sem
búsettir eru í Bandaríkjunum, og
konu sem bjó í nágrenni við þau
hjón í Bretlandi. Hún segir þar
einnig að drengurinn komi sér fyrir
sjónir sem yfirþyrmandi af róíeg-
heitum og að honum sé meinilla
við snertingu.
„í framhaldi af kærunni kallaði
Félagsmálastofnun Hafnarfjarðar
foreldra mína til viðtals en lét síðan
leggja son minn inn á Barnaspítala
Hringsins til rannsóknar," segir
Grímur. I áðurnefndri greinargerð
kemur fram að niðurstaða rann-
sóknarinnar var eftirfarandi:
1. Almenn líkamleg skoðun, sem
ekki leiddi neitt í ljós nema á hægra
handarbaki sá móta fýrir gömlu
öri. Um það bil 1 1/2 sm á stærð.
Salvör, amma drengsins, sagði það
gamalt brunasár. Að öðru leyti
taldist drengurinn eðlilega þrosk-
aður líkamlega miðað við aldur og
samsvara sér vel. Einnig kom hann
eðlilega fyrir, engin áverkamerki
sáust á líkama hans og eina lýtið var
fyrrgreint ör.
2. Athugun geðlæknis sem fylgd-
ist með honum á leikstofu ásamt
fóstru og auk þess inni á deild. Nið-
urstaða var sú að drengurinn virk-
aði opinn fyrir flestu nýju sem
hann sér. Virtist hann átta sig á
eðlilegan máta á líðan og sérkenn-
um annarra. Greind virtist í góðu
lagi og ekkert óeðlilegt kom fram
nema vissir málaörðugleikar sem
gætu skýrst af flutningi á milli
landa.
3. Sálfræðiathugun byggðist á
Leiter prófi og Dipab þroskamati.
Niðurstaða var að drengurinn hefði
greindarþroska yfir meðallagi og
þroska að öðru leyti í samræmi við
aldur að svo miklu leyti sem hægt
var að prófa við þessa athugun.
Ekki reyndist unnt að gera ná-
kvæma málþroskaathugun vegna
samvinnutregðu drengsins í því
efni.
4. Heildarniðurstaða. Drengur-
inn virtist „algjörlega" eðlilegur í
andlegum og líkamlegum þroska
miðað við aldur og hefði komið
eðlilega fyrir þann tíma sem hann
dvaldist á deildinni.
„Þetta er niðurstaðan en samt
sem áður er málinu haldið áfram
vegna þrýstings frá skyldfólki fyrr-
um eiginkonu minnar,“ segir
Grímur.
Ofsóttur af aðventistum
„Það væri rangt að segja að að-
ventistasöfnuðurinn sé á effir mér
en allt þetta fólk er aðventistar,“
segir hann.
„Ég er ekki aðventisti og hef ekki
hug á því. Ég er fæddur í Þjóðkirkj-
unni, skírður þar og ég ætía að láta
jarðsyngja mig þar. Fyrrum kona
mín er aðventisti og afar hennar og
ömmur í móður- og föðurætt eru
aðventistar en þau eru með fyrstu
aðventistum á íslandi. Aðventista-
söfnuðurinn í heild sinni byggist að
miklu leyti á skyldmennum henn-
ar. Foreldrar Birgittu eru aðventist-
ar og hafa unnið mikið starf á
þeirra vegum á Islandi. Trú þeirra
er sterk. Eg reyki og fæ mér í glas og
bölva eins og aðrir en þar með líta
þau á mig sem skrattann. Það var
bænahópur í gangi hér á íslandi til
að biðja fyrir íjölskyldunni og að
hún losnaði undan þessum álögum
djöfulsins, sem ætti þá að vera ég.“
í greinargerðinni kemur einnig
fram að Grímur hafi hringt til
Barnaverndarnefndar Hafnarfjarð-
ar af fyrra bragði 19. ágúst. Þar seg-
ir: Hafði hann haft samband við
foreldra sína daginn áður og frétt af
stöðu málsins. Sagði hann þau
Birgittu afar slegin yfir þessu og
spurði þráfaldlega hver hefði lagt
inn kæru. Starfsmaður gerði Grími
grein fýrir stöðu málsins og ósk
kæranda um nafnleynd. Sagði
Grímur þau hjónin aðallega gruna
Birgi, föður Birgittu. Aðspurður
um hverjar ástæður Birgis ættu að
vera taldi hann þær margvíslegar,
bæði persónulegar og trúarlegar.
„Þetta sagði ég strax í upphafi,"
segir Grímur.
„Ég móðgaði Birgi verulega nteð
því að taka foreldra mína fram yfir
hann og því grunaði ég hann strax
um að hafa kært til barnaverndar-
nefndar.
Þannig byrjaði þetta. Það er ein-
ugis fólk Birgittu sem stendur í
kærum. Það er ekkert gert úr því
sem er haft eftir mínu fólki.“ Grím-
ur segist hafa sótt son sinn skömmu
síðar til íslands og farið með hann
út. „Stuttu seinna kemur kæra frá
Barnaverndaryfirvöldum í Hafnar-
firði til barnaverndaryfirvalda í
Bandaríkjunum að ég sé hættuleg-
ur og það sé jafnveí möguleiki á
kynferðislegu ofbeldi gagnvart
börnunum.
Þeir segjast vera með niðurstöðu
þess efnis að eitthvað sé að. Mary
Lou Frank heitir konan sem rann-
sakaði þetta og heimsótti heimilið
ítrekað. Þetta er eina banaverndar-
nefndin sem hefur haft afskipti af
málinu sem hefur beðið okkur
formlega afsökunar. En hún iauk
málinu með þeirri niðurstöðu að
þctta væri fjölskylduágreiningur.
Bréf þessa efnis var sent til barna-
verndaryfirvalda í Hafnarfirði."
Grímur segir að fjölskyldan hafi
síðan komið til Islands 9. júní 1989
en þá hafi hann verið búinn að fá
starf við Menntaskólann á Egils-
stöðum. „Það leið ekki á löngu fýrr
en Marta Bergmann, félagsmála-
stjóri í Hafnarfirði og Einar Ingi
Magnússon, aðstoðarfélagsmála-
stjóri í Hafnarfirði, mættu á hurð-
ina hjá okkur ásamt Guðgeiri Ing-
vasyni, félagsmálastjóra Egilsstaða.
23. maí 1990 sendir Guðgeir síð-
an Mörtu Bergmann bréf, en mér
og fleirum er óskiljanlegur áhugi
hennar á málinu því við vorum
ekki búsett í hennar heimahéraði."
Trúnaðarmái hvað?
Grínrur leggur fram afrit af bréf-
inu máli sínu til staðfestingar en
þar stendur meðal annars:
Tvö eldri börnin voru tekin inn á
leikskóla síðastliðið haust og yngsta
barnið um áramót og reynt að
fýlgjast með þeim þar. Einnig var
haft samráð við ungbarnaeftirlitið
hér og þau fóru í skoðun þangað.
Haft var samráð við skólameistara
Menntaskólans vegna starfs Gríms
þar og auðvitað farið með málið
sem trúnaðarmál.
„Á hvaða forsendum það var haft
samband við skólameistarann veit
ég ekki og að tala um að farið væri
með það sem trúnaðarmál er út í
hött,“ segir Grímur. „Skólameistar-
inn átti í erfiðleikum vegna áfengis-
neyslu og talaði um alla hluti við
vini sína og kunningja þannig að
það hefði alveg eins verið hægt að
hengja þetta upp á ljósastaur. Svo
mikið trúnaðarmál var það.“
Þá segir í bréfinu:
„Ekkert óeðlilegt kom fram í
skoðun hjá ungbarnaeftirlitinu og
ekkert sérstakt kom fram á leikskól-
um eða við heimsóknir á heimilið
sem hægt væri að festa hönd á að
benti til líkamlegs ofbeldis. Félags-
málaráð og undirritaður telja þó
fulla ástæðu til að fýlgjast vel með
fjölskyldunni áfram m.a. vegna sér-
kennilegrar hegðunar Gríms og
þess hve oft er erfitt að sannreyna
hvernig líkamlegu og andlegu of-
beldi er beitt.“
„Á hvaða forsendum, er óskiljan-
legt,“ segir Grímur. „Það finnst
ekkert athugavert en samt skal
haldið áfram.
Við flytjum frá Egilstöðum vegna
þess að bærinn var byrjaður að tala
um að ekki væri allt með felldu. Ég
vann þar í eitt skólaár en ég fékk
ekki framlengingu.
Síðan var búið að lofa mér starfi
hjá Félagsmálastofnun Reykjavíkur
samkvæmt samtali við Gunnar
Sandholt en þegar til kom sagðist
hann hafa fengið upphringingar
um að ég væri með fölsk próf plús
það að ég væri í rosamálum hjá Fé-
íagsmálastofnun."
Þá segir Grímur að fjölskyldan
hafi flutt til Mosfellsbæjar og hann
hafi ekki komist að því fýrr en
löngu síðar að Barnaverndarnefnd
hafi fylgst með fjölskyldunni þar og
enn að ósk Mörtu Bergmann.
Þaðan lá leiðin til Reykjavíkur og
Grímur leitaði til Félagsmálastofn-
unar eftir fjárhagsaðstoð vegna
greiðsluerfiðleika og atvinnuleysis.
„Þá fluttum við til Selfoss en Ól-
afur Þ. Þórðarson, skólastjóri í
Gagnfræðaskólanum á Selfossi og
fyrrrverandi dómsmálaráðherra,
var búinn að lofa mér starfi þar,“
segir Grímur. „Þegar við komum til
Selfoss er< hann búinn að fá sím-
hringingar þess efnis að ég sé
glæpamaður og hann segist ekki
hafa áhuga á að fá mig í starf. Á Sel-
fossi kom Birgir tengdafaðir niinn í
heimsókn en ég var ekki heima.
Þetta er í eina skiptið sem hann
kom inn á heimili okkar. Við erurn
þar stuttan tíma, flytjum svo til
Eyrarbakka, kaupum þar iítið hús
og ætlum að reyna að koma okkur
fyrir þar. Ég fékk vinnu senr al-
mennur starfsmaður á Kópavogs-
hæli og vann þar í stuttan tíma. Það
var eyðilagt fyrir mér því það var
hringt í yfirsálfræðinginn þar og
óbeint óskað eftir að ég færi.“
Grímur segir að í nóvember 1992
liafi fjölskyldan ákveðið að flytja til
Noregs til að reyna að hefja nýtt líf
og gleyma því sem á undan var
gengið.
8
FIMMTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1994