Morgunblaðið - 31.03.2005, Síða 12

12 FIMMTUDAGUR 31. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÚR VERINU
ÍSLANDSBANKI hefur gengið frá
lánssamningi til AquaChile-fyrir-
tækisins í Chile í samvinnu við þar-
lendan banka. Um er að ræða fjár-
mögnun á veltufjármunum fyrir-
tækisins. Heildarupphæð lánsins er
1,5 milljarðar króna og lánar Ís-
landsbanki meirihluta þeirrar upp-
hæðar, 60% eða um 900 milljónir
króna.
Annað stærsta
laxeldisfyrirtæki í heimi
AquaChile er annað stærsta lax-
eldisfyrirtæki í heimi og það stærsta
í Chile. Fyrirtækið er einnig þekkt
fyrir góðan rekstur og hafa stjórn-
endur félagsins lengi verið í fram-
varðasveit laxeldissamtaka Chilem-
anna. Velta AquaChile árið 2004 var
250 milljónir dollara og áætluð velta
árið 2005 er 270 milljónir dollara.
Markaðshlutdeild fyrirtækisins í
framleiðslu á laxfiski í Chile er um
13% enda hefur það fjárfest veru-
lega, bæði í innri og ytri vexti á síð-
ustu árum, nú síðast með því að
kaupa fyrirtækið Aguas Claras á síð-
asta ári.
Hlutdeild Chile að aukast
í laxeldi í heiminum
Chile hefur verið að auka hlut-
deild sína í laxeldi í heiminum og
sækir á Noreg, sem hefur verið leið-
andi á þeim markaði. Reiknað er
með því að árið 2005 verði fram-
leiðsla í fyrsta skipti meiri í Chile.
Ástæðan fyrir því að Chile eykur
stöðugt hlut sinn í fiskeldi er lágur
framleiðslukostnaður, stöðugt
rekstrar- og lagalegt umhverfi og
kjöraðstæður frá náttúrunnar hendi.
Fyrirtæki í Chile hafa ráðandi mark-
aðshlutdeild í Bandaríkjunum sök-
um landfræðilegrar stöðu sinnar og í
Japan þar sem kyrrahafslax er ráð-
andi á markaði, en hann er ekki alinn
í Noregi. Chilemenn hafa þar að auki
lagt meiri áherslu á fullunnar afurðir
en Norðmenn. Sala Chile á frystum
vörum til Evrópu jókst mikið á síð-
asta ári og fer nú 8% af heildarsölu
Chile á laxfiskum til ríkja Evrópu-
sambandsins.
Íslandsbanki hefur lagt aukna
áherslu á að byggja upp viðskipti við
sjávarútveginn í Chile á undanförn-
um árum. Í fyrra lánaði bankinn til
Invertec, sem er leiðandi framleið-
andi í frystum laxabitum til Banda-
ríkjanna og Evrópu.
Ánægjulegt samstarf
„Mikil ánægja er hjá Íslands-
banka með samstarfið við Aqua-
Chile, sem er eitt af leiðandi fyrir-
tækjum í laxeldi í heiminum og það
fyrirtæki sem aðrir framleiðendur
bera sig saman við í Chile. Láns-
samningurinn gefur vísbendingu um
að við séum á réttri leið í uppbygg-
ingarstarfi okkar í Chile, sem styrkir
stöðu bankans í ráðgjöf, fjármögnun
og þjónustu við alþjóðlegan sjávar-
útveg,“ segir Jón Garðar Guðmunds-
son, viðskiptastjóri í Alþjóðlegu
sjávarútvegsteymi Íslandsbanka.
Hann segir að mikill munur sé að
stunda viðskipti í Chile og í öðrum
löndum í þessum heimshluta. Stöð-
ugleiki sé í efnahagsumhverfinu og
heiðarleiki ríki í viðskiptum. Hann
segir Íslandsbanka horfa til aukinna
viðskipta í fiskeldi og sjávarútvegi.
Vöxtur í fiskeldinu sé mikill og nýjar
tegundir að koma inn eins og lýs-
ingur, sem er sá fiskur sem Spán-
verjar hafa mestar mætur á. Flest
bendi til áframhaldandi vaxtar þrátt
fyrir tilraunir Evrópusambandsins
til að setja á viðskiptahindranir með
eldislax. „Við hjá Íslandsbanka erum
spenntir að fá að taka þátt í þessari
þróun.
Íslandsbanki lánar
laxeldisfyrirtæki í Chile
AquaChile er annað stærsta fyrirtæki heims í greininni
SVEINN Guðmundsson, yfirlæknir
Blóðbankans, hefur sent Morgun-
blaðinu greinargerð vegna umræðna
um stjórnunarmál Landspítala – há-
skólasjúkrahúss.
„Stjórnunarvandi Landspítala –
háskólasjúkrahúss er staðreynd sem
yfirstjórn LSH fær ekki lengur litið
framhjá. Umræða síðustu daga í
fjölmiðlum ítrekar alvöru málsins.
Undirritaður er í hópi tólf yfirlækna
sem sendu heilbrigðisráðherra er-
indi um stjórnunarvanda, ólögmæti
ráðningar og starfslýsinga sviðs-
stjóra ásamt áhyggjum okkar vegna
rangra áherslna í rekstri og for-
gangsröðun. Undanfari þess bréfs
var erindi Læknaráðs LSH til heil-
brigðisráðherra um alvarlega sam-
starfsörðugleika við yfirstjórn LSH.
Vilji okkar er að heilbrigðisyfir-
völd beiti sér fyrir breytingum á
starfi, áherslum og forgangsröðun
sjúkrahússins. Markmið okkar er að
fá úrskurð og úrbætur ráðuneytis
heilbrigðismála. Undirtektir ráðu-
neytisins í þessu ferli gefa okkur
vissulega góðar vonir um einlægan
vilja ráðherra í þessu efni. Lykillinn
að betra og skilvirkara sjúkrahúsi í
þágu sjúklinga er einfaldara, opnara
og gegnsærra stjórnkerfi.
Árangur starfsfólks og röng
forgangsröðun yfirstjórnar
Á síðustu árum hefur öflugt starf
fagfólks skilað mikilvægum og góð-
um árangri í þágu sjúklinga. Á hinn
bóginn tel ég, og margir aðrir, að yf-
irstjórn LSH hafi í fjölmörgum at-
riðum haft rangar áherslur og for-
gangsröðun.
Á síðustu árum hefur sjúkrahúsið
þurft að takast á við erfiðan og
krefjandi niðurskurð í takt við kröf-
ur löggjafans um aukna skilvirkni.
Krafa um lægri útgjöld kemur á
sama tíma og sinna þarf sífellt fleiri
sjúklingum og innleiða nýja og dýra
meðferðarmöguleika. Krafa almenn-
ings er auðvitað sú að gæði þjónust-
unnar séu eins og best þekkist.
Á slíkum tímum sparnaðar og nýj-
unga er mjög brýnt að forgangsröð-
un yfirstjórnar miðist að því að
halda hlífiskildi yfir þeim þáttum
sem snúa beint að þjónustu við sjúk-
linga, þannig að þeirra hagur sé sem
best tryggður.
Stuðningsyfirlýsing hjúkrunar-
ráðs við bréf okkar yfirlæknanna
dregur fram mikilvæga þætti, sem
starfsmenn LSH ræða daglega.
Skoðun fjölmargra starfsmanna er
samhljóða því áliti hjúkrunarráðs að
stjórnkerfi LSH sé alltof þungt í
vöfum. Starfsmenn vilja minnka yf-
irbyggingu spítalans og auka
áherslu á faglegt
starf sjúkrahúss-
ins. Starf sjúkra-
hússins mun ekki
skila tilætluðum
árangri á kom-
andi árum nema
heilbrigðisyfir-
völd taki þessa
gagnrýni starfs-
manna alvarlega.
Þetta er ekki ein-
ungis rödd 12 yfirlækna, heldur
rödd fjölmargra starfsmanna úr öll-
um starfsstéttum LSH, sem láta sér
annt um hag sjúklinga.
Mikil yfirvinna stoð-
og stjórnunardeilda
Á þeim einingum sjúkrahússins,
sem eiga að veita stoðþjónustu
(skrifstofu fjármála og upplýsinga,
skrifstofu tækni og eigna) og stýra
starfi og forgangsröðun (yfirstjórn)
kemur fram að árið 2003 voru
greiddir rúmlega 280.000 yfirvinnu-
tímar. Skv. sömu stjórnunarupplýs-
ingum voru u.þ.b. 700 starfsmenn
starfandi á þessum deildum. Þetta
jafngildir að meðaltali u.þ.b. 400 yf-
irvinnutímum á ári fyrir hvern þess-
ara starfsmanna! Þetta jafngildir því
að meðaltal greiddrar yfirvinnu hjá
sérhverjum starfsmanni sé 30–35
klukkustundir í hverjum mánuði. Ég
vek sérstaklega athygli lesenda á
því að þessar deildir sinna ekki
starfi á sjúkradeildum. Þetta eru
stoðdeildir og stjórnunarbákn
sjúkrahússins og hafa hæst hlutfall
yfirvinnu allra á sjúkrahúsinu!
Meðaltal yfirvinnutíma hjá klín-
ískum deildum sjúkrahússins er
miklu lægra líkt og lesa má úr sömu
stjórnunarupplýsingum, í mörgum
tilvikum einungis u.þ.b. 10–12 yfir-
vinnutímar á hvern starfsmann, þó
að á sérstökum deildum sem hafa
erfiða klíníska vinnu á sínu sviði séu
allt að 20–25 yfirvinnutímar fyrir
hvern starfsmann á mánuði. Niður-
stöðutölur ársins 2004 eru sömuleið-
is á vefnum, og segja svipaða sögu.
Fjöldamargir starfsmenn LSH
hafa lýst furðu sinni á þessari miklu
yfirvinnu tiltekinna stjórnunarein-
inga og starfsstétta hjá yfirstjórn
LSH. Hins vegar hefur yfirstjórn
verið ófús að skýra þessar tölur og
það kallar á opinbera umræðu til að
varpa ljósi á það.
Er þarna um að ræða yfirvinnu
sem er unnin? Eða getur verið um
að ræða óunna yfirvinnu? Hverjar
eru forsendur yfirstjórnar fyrir
þessari forgangsröðun í launa-
greiðslum? Ef hér er um unna yf-
irvinnu að ræða þá má geta þess að
lauslega áætlað mætti ráða u.þ.b.
140 starfsmenn til stjórnunar og
stýringar í dagvinnu hjá þessum
stjórnunareiningum sem lúta beinni
stjórn forstjóra og framkvæmda-
stjóranna. Er virkilega þörf á þess-
um 140 viðbótarstarfsmönnum til
stjórnunar og stýringar? Eða getum
við aukið þjónustu við sjúklinga sem
þessu nemur?
Starfsmenn á sjúkradeildum LSH
furða sig á þessum tölum, og hafa
ítrekað óskað skýringa á þeim.
Aukin yfirbygging
Sívaxandi yfirbygging á LSH er
staðreynd sem er flestum ljós og
húsnæði yfirstjórnar hefur stækkað
verulega. Þegar Eiríksstaðir voru
teknir til leigu af einkaaðilum fylgdi
sú skýring og skilyrði að fyrrum
húsnæði yfirstjórnar við Rauðarár-
stíg yrði selt, enda væri ekki þörf
fyrir það lengur. Sú varð ekki raun-
in. Auk þess átti að nýta hluta af
húsnæði Eiríksstaða fyrir eiginlega
sjúkrahússtarfsemi s.s. göngudeilda,
blóðskilunar eða Blóðbankans. Sú
varð hins vegar ekki raunin. Í dag
virðist sem Eiríksstaðir hafi orðið
hrein viðbót við stjórnunarbákn
LSH! Skilar þessi aukning sér með
aukinni skilvirkni í þágu sjúklinga?
Að mínu viti er svo ekki, en hefur
þvert á móti byggt upp „múr“ milli-
stjórnenda á LSH sem ekki hafa
nægilega innsýn í starfsemi sjúkra-
hússins í þágu sjúklinga, heldur lifa
einskonar „eigin lífi“ í þágu stjórn-
kerfis, sem virðist hafa misst sjónar
á mikilvægum þáttum í ábyrgð sinni
og skyldum. Þetta eru alvarlegar
fullyrðingar sem ég treysti mér þó
til að standa við og veit að fjöldi
starfsmanna LSH samsinnir.
Ég mun í þessari grein ekki rekja
einstaka þætti sem lúta að þeirri
deild sem ég ber ábyrgð á, Blóð-
bankanum. Þar starfar frábær og
samhentur hópur duglegra starfs-
manna, sem vilja hag blóðgjafa og
sjúklinga sem bestan. Skilningsleysi
yfirstjórnar LSH hefur oft staðið í
vegi fyrir eðlilegri og brýnni fram-
tíðarþróun starfseminnar. Nú hillir
hins vegar undir lausn á málefnum
Blóðbankans í góðri samvinnu við
ráðherra, ráðuneytisstjóra og annað
starfsfólk heilbrigðisráðuneytisins í
kjölfar nýrrar Evróputilskipunar
um blóðbankaþjónustu. Við höfum
ríkar ástæður til að hlakka til sam-
starfs og uppbyggingar í samvinnu
við heilbrigðisyfirvöld og löggjafar-
valdið. Því sé ég ekki ástæðu til sér-
tækrar umræðu um þau málefni á
þessu stigi málsins, nema að yfir-
stjórn LSH óski þess sérstaklega.“
Alvarlegur stjórnunar-
vandi staðreynd á LSH
Sveinn
Guðmundsson
Bílar á
föstudegi
á morgun
 Úttekt á 2005 árgerð
Ford Mustang GT V8 
Annar hver bíll í Evrópu
með dísilvél