Morgunblaðið - 21.04.2005, Blaðsíða 13

fjárfesta sem hafa oft það sem skiptir
mestu máli fyrir sprotafyrirtækin þ.e.
rekstrarþekkingu, sérfræðiþekkingu á
sínu sviði, markaðs- og viðskiptavina-
tengsl auk fjármagns. Slíkir aðilar eru
því oft mun dýrmætari fjárfestar fyrir
sprotafyrirtækin en þeir sem koma ein-
göngu með fjármagn; þetta eru aðilar
sem hafa reynslu, þekkingu og hæfi-
leika og hafa oftar en ekki sjálfir byggt
upp fyrirtæki, staðið í rekstri og efnast
á því.“
Mikilvægt að vanda valið
Jón Helgi segir að því miður séu dæmi
þess að sprotafyrirtækin sitji uppi með
fjárfesta sem vinna fyrirtækjunum
meira ógagn en gagn og því einnig mik-
ilvægt að sprotafyrirtækin vandi valið á
því hverjum þau hleypa inn sem fjár-
festum. „Að sama skapi þurfa sprota-
fyrirtækin að átta sig á sínum ann-
mörkum og geta ekki boðið fjárfestum
upp á annað en fagleg og vönduð vinnu-
brögð.“
Jón Helgi bendir á að í skýrslum
World Economic Forum síðustu þrjú
árin komi fram að Íslandi falli í flokk
þeirra landa sem þurfa að sækja fram-
tíðarhagvöxt sinn til nýsköpunar. Jón
Helgi bendir á að í úttekt á fjár-
málavanda nýrra fyrirtækja á Íslandi,
sem unnin var við Háskólann í Reykja-
vík árið 2003, hafi komið fram að
áhættufjármagnsmarkaður hafi hrunið
árið 2002.
Á Sprotaþingi í febrúar kom fram að
menn töldu mikið skorta á að hið op-
inbera legði fram nægjanlegt fé til ný-
sköpunar og sprotafyrirtækja, framlög
hins opinbera til rannsókna og þróunar
í heild næmu þannig um tíu milljörðum
á ári en af þeirri upphæð fengju sprota-
fyrirtækin aðeins 100 milljónir. Fram
kom að fyrirtækin þyrftu einmitt mest
á stuðningi að halda þegar rannsóknir
þeirra eru á þróunarstigi og að hið op-
inbera þyrfti að þrefalda styrki til fyr-
irtækja meðan á því stæði og endur-
skoða þurfi stuðningsumhverfið
almennt.
Jón Helgi tekur undir þessi sjón-
armið en leggur jafnframt áherslu á að
ekki megi einblína of mikið á þátt hins
opinbera þótt hann sé vissulega mik-
ilvægur. Hann leggur áherslu á aðilar
átti sig á í hverju þeirra virði liggur við
að hámarka árangur í nýsköpun og
virðissköpun. Hið opinbera getur
tryggt umgjörðina sem stuðlar að ný-
sköpun og stuðlað að því að meira fjár-
magn renni í nýsköpun og stuðlað að
meiri gæðum en það er ekki sjálfgefið
að hið opinbera sé best fallið til að
framkvæma eða útfæra slíkt. Raunar
telur Jón Helgi að hið opinbera þurfi að
passa upp á að hindra ekki eða draga
úr líkum þess að einkaframtakið fái
blómstrað á þessu sviði þar sem það á
við. Frumkvæðið, þekking og reynsla
tengt sprotafyrirtækjum er augljóslega
hjá fyrirtækjunum sjálfum, þau verði
sjálf að ríða á vaðið enda brenni eld-
urinn heitast á þeim. Þau þurfi þó
vissulega á beinum og óbeinum stuðn-
ingi stjórnvalda að halda, ekki síst þeg-
ar þau séu að taka fyrstu skrefin. En
síðan eigi fjársterkir einstaklingar og
fjárfestar með reynslu, sérfræðiþekk-
ingu, sambönd og annan virðisauka að
taka við og þar komi samtök eins og
Seed Forum einmitt inn í myndina
enda sé hugsunin að stuðningur við
sprotafyrirtæki eigi að ráðast af vænt-
ingum fjárfesta um arðsemi viðskipta-
hugmyndar fyrst og síðast.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. APRÍL 2005 B 13

<
%
Sprotafyrirtæki …
… eru venjulega sprottin upp úr
rannsókna- eða þróunarverkefnum,
bæði einstaklinga, háskóla, rann-
sóknastofnana eða fyrirtækja
… byggjast einatt á sérhæfðri
þekkingu, tækni eða nýnæmi.
Mikil áhætta
en mikil tækifæri
talið er að um 80% sprotafyrir-
tækjanna deyi en 20% þeirra lifi.
Eiginleikar
sprotafyrirtækja
… verja að jafnaði yfir 10% af árs-
veltu í þróunarkostnað.
… hætta að teljast sprotafyr-
irtæki þegar þau hafa verið skráð í
kauphöll eða náð eins milljarðs
króna veltu.
Þekkingin lifir
Þróunarferill sprotafyrirtækjanna
er oft mjög langur en þekking sem
skapast lifir og flyst til nýrra fyr-
irtækja.
Hrun í fjármögnun
Áhættufjármagnsmarkaðurinn
hrundi árið 2002 og enn ríkir mark-
aðsbrestur í áhættufjármögnun
Framtíð hagvaxtar
Ísland er eitt þeirra landa sem þarf
að sækja framtíðarhagvöxt til ný-
sköpunar.
og
ir
nu
ns
a
n
að-
k í
arnorg@mbl.is og hema@mbl.is
*'(
*#!
IE?

J
H
   E

  


* !

   *

2
0   
345   
5    
@< 
6
 
K 

( IE J
/0'!( 0 &-'(!