Morgunblaðið - 10.10.2005, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 10.10.2005, Blaðsíða 18
18 MÁNUDAGUR 10. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ DAGLEGT LÍF Hagyrðingurinn ÓskarBjörnsson í Neskaupstaðhefur marga fjöruna sop-ið á þeim áttatíu árum sem hann hefur lifað. Þrisvar hefur hann verið við dauðans dyr en æv- inlega tekist að snúa sig úr heljar- greipum mannsins með ljáinn. „Ég hef stundum velt því fyrir mér hvers vegna ég hef verið svona gæfu- samur og kannski er það vegna þess að ég fæddist í sigurkufli. Einhvers staðar stendur að börn sem fæðast í órofnum líknarbelg búi við mikið lán í lífinu,“ segir Óskar og bætir við að hann sé líka fæddur með þeim ósköp- um að kunna að setja saman vísur. „Brageyrað hef ég frá móður minni sem var ættuð úr Skagafirði og gerði vísur. Ég velti því stundum fyrir mér hvers vegna svona fáir fæðist með brageyra nú orðið. Mér finnst ekki síður gaman að setja saman vísur á erlendum tungumálum, því það er svo ágæt æfing fyrir mig í tungu- málavafstrinu.“ Vildi ekki deyja Óskar hefur átt fjölbreytta ævi. Hann er einn af ellefu systkinum og hefur siglt um heimsins höf, enda var hann sjómaður til margra ára. „Ég bjó í nokkra vetur hjá systur minni í Færeyjum og var þar til sjós á vertíð- um. Á einni slíkri árið 1947 þegar ég var rétt rúmlega tvítugur, féll ég út- byrðis og það mátti ekki miklu muna að ég drukknaði. Ég var ósyndur, sjórinn ískaldur og mikill straumur. Ég sökk og það dró smám saman af mér og allt í einu fannst mér eins og ég sæti í kvikmyndahúsi. Ég sá löngu liðin atvik fyrir framan mig eins og á tjaldi. Þá flaug í gegnum kollinn á mér: Nei, andskotinn, hér skal ég ekki bera beinin! Og það varð mér til lífs að spotti var bundinn utan um einn skipsfélaga minn og hann skellti sér í sjóinn og náði að lokum taki á mér. Þeim tókst að koma mér um borð, en þá var ég orðinn meðvitund- arlaus.“ Svar við flöskuskeyti Þegar Óskar sigldi fyrsta sinn til Færeyja árið 1943 með skútu frá Eskifirði, þá tók það 82 klukkustund- ir. „Ég skrifaði að gamni mínu flösku- skeyti á þessari löngu siglingu og hafði það bæði á dönsku og ensku. Þar sagði ég hvar við værum staddir og gaf upp heimilisfangið mitt. Flösk- unni fleygði ég síðan fyrir borð. Eftir að stríðinu lauk og póstsamgöngur komust aftur í rétt horf, barst mér bréf frá sjómanni í Noregi, sem sagð- ist hafa fundið flöskuskeytið mitt við Noregsstrendur þremur mánuðum eftir að ég lét það í hafið. Ég geymi þetta bréf eins og hvert annað gull.“ Biblíur fyrir mánaðarlaunin Óskar talar og skrifar nokkur tungumál sem hann er sjálfmennt- aður í. „Frá því ég var unglingur hef ég skrifast á við fólk um allan heim til að æfa mig í tungumálum,“ segir Óskar sem fjárfesti um miðja síðustu öld í 112 biblíum á jafnmörgum tungumálum. Ein þeirra er frá Tíbet, önnur er skrifuð á swahili og enn önn- ur á afrikaans, svo eitthvað sé nefnt. „Ein þeirra er meira að segja á rúss- nesku, sem er dálítið merkilegt, því á þessum árum var biblían bönnuð í Rússlandi, því trú var talin ógna stjórnarveldinu þar.“ Vinir hans hjá Bókabúð Snæbjarn- ar pöntuðu biblíurnar fyrir hann frá enska Biblíufélaginu í London. „Mér fannst þetta alveg tilvalin aðferð til þess að kynna mér framandi tungu- mál. Ég var með 2.000 krónur í laun á mánuði en biblíurnar kostuðu 1.500 krónur. Og til að borga þessi ósköp sló ég minn fyrsta víxil hjá Spari- sjóðsstjóranum Tómasi Zoega. Hann var svo hrifinn af þessu uppátæki mínu að hann veitti mér lánið eins og skot. Í gamla daga fór fólk í banka til að fá lán en nú virðast mér menn labba inn í banka til að kaupa banka.“ Týndi úrinu oft á fylliríum Óskar á marga merkilega hluti í fórum sínum og þar á meðal er for- láta mandólín sem hann fékk í ferm- ingargjöf árið 1938. „Barnsmóðir bróður míns var þerna á Lagarfossi og hún keypti þetta mandólín handa mér í Englandi á eitt pund. Á þessum tíma var mandólín sjaldséð hljóðfæri á Íslandi og mér þótti eðlilega mikið til þessarar fermingargjafar koma. Ég glamraði á það eftir eyranu en lagði því síðan í mörg ár. Svo tók ég það fram fyrir nokkrum árum og gerði við sprungur sem voru komnar í það og skreytti það með allavega steinum, því ég er svo glysgjarn eins og hrafninn,“ segir Óskar sem þó skreytir sig ekki með armbandsúri því hann gengur með sitt armbands- úr í vasanum. Ólin er löngu slitin, enda gripurinn kominn til ára sinna. „Ég keypti þetta úr á Akureyri árið 1944, en þá var ég þar á síld. Úrsmið- urinn í versluninni sagði að ef ég ætti fyrir úrinu skyldi hann ábyrgjast það í tíu ár. Ég tók hann á orðinu og það gengur enn, sextíu árum síðar. Þetta úr hefur þjónað mér vel og ég er bú- inn að týna því ótal sinnum, sér- staklega hér áður þegar ég var á fyll- iríi og hef meira að segja misst það í sjóinn,“ segir Óskar sem hætti að drekka fyrir þrjátíu árum. Óskar segist hafa verið haldinn söfnunarþörf alveg frá því hann var lítill drengur og hann á um það bil níu þúsund tegundir af erlendri mynt. „Myntin hjá mér fyllir ellefu albúm og hvert albúm er fimm kíló. Upphaf- ið að myntsöfnun minni má rekja til þess að eitt sinn kom hingað skip frá Kúbu og ég fór um borð með íslensk frímerki til að skipta á þeim og smá- peningum. Ég fékk hvorki meira né minna en hundrað peninga frá þeim, því þeir voru svo hrifnir af frímerkj- unum.“ Einn er sá peningur í safni Óskars sem er öðrum merkilegri, en hann er frá Bíafra og var gefinn út á meðan að stríðið stóð þar. „Svona peningur verður aldrei gefinn út aft- ur,“ segir Óskar sem á líka um þrjá- tíu orðabækur, nokkur þúsund frí- merki frá öllum heimshornum, tuttugu stafagerðarbækur og um 2.000 miða af eldspýtustokkum alls staðar að úr heiminum. „Ég á líka tuttugu bækur um töfrabrögð, en ég hef alltaf verið heillaður af þeim og byrjaði að læra töfrabrögð þegar ég var unglingur. Í gamla daga gerði ég heilmikið af því að koma fram á skemmtunum og sýna töfrabrögð.“ Hundar gelt að einhverju huldu Óskar er næmur maður, hann finn- ur á sér óorðna hluti og hann er ber- dreyminn. „Fátt kemur mér á óvart, því ég fæ oft hugboð um að eitthvað sé að og mig dreymir stundum fyrir atburðum. Mig dreymdi eitt sinn að tveir selir væru að synda í lítilli laug sem er hér á sjúkrahúsinu. Tveimur vikum seinna drukknuðu tveir bræð- ur sem voru á bát héðan,“ segir Ósk- ar sem sjálfur var nálægt því að drukkna fyrir mörgum áratugum eins og fyrr segir. En í tvö önnur skipti á ævinni hefur Óskar lent í lífs- háska. „Einu sinni kviknaði í bát sem ég var á úti á ballarhafi og tilviljun ein réð því að við gátum slökkt eldinn. Öðru sinn brann röntgentæki yfir sem ég var fastur í. Þetta var gamla gerðin, þar sem maður var klemmdur milli tveggja plata og þegar lækn- irinn losaði mig úr tækinu sagði hann að litlu hefði munað að þetta hefði drepið mig.“ Óskar segist ekki vita hvers vegna hann hafi ævinlega sloppið svona vel en kannski á hún einhvern hlut að máli veran sem er í för með honum. „Þegar ég var ungur maður kom til mín sjö ára gamall strákur og sagði mér að einhver vera fylgdi mér. Hann kom hér fyrir örfá- um árum og sagði mér að sama veran fylgdi mér ennþá. Ég er ekki frá því að þetta sé rétt, alla vega gelta þeir allkröftuglega að mér sumir hund- arnir þegar ég geng um bæinn, sér- staklega einn þeirra. Hundar eru jú sagðir sjá ýmislegt sem okkur mönn- unum er hulið.“  SAFNARI | Óskar Björnsson á hundrað biblíur og tvö þúsund eldspýtnabréf Ég er glysgjarn eins og hrafninn Óskar Björnsson er hagmæltur, draum- spakur og ódrepandi. Í þrígang hefur dauðinn reynt að læsa í hann klónum en hann hefur ævinlega sloppið naum- lega. Kristín Heiða Kristinsdóttir spjallaði við Óskar sem er mikill tungumálamaður og haldinn ólæknandi söfn- unaráráttu. khk@mbl.is Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteins Óskar grípur í mandólínið góða sem hann fékk í fermingargjöf. Hér má sjá brot af biblíunum 112 sem Óskar á. Bréfið sem Óskari barst frá Noregi sem svar við flöskuskeytinu sem hann sendi. Armbandsúrið sem Óskar keypti árið 1944 hefur týnst margsinnis en ævinlega fundist aftur. Fréttir á SMS

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.