Tíminn - 28.05.1970, Síða 6
18
TÍMINN
FIMMTUDAGUR 28. maí 197«.
„Kvikmyndavagninn
notaður til að aka torfi“
- segir Óskar Gíslason, sem starfað hefur að
kvikmyndagerð í fjörutíu og fimm ár
— Taka íslenzkra kvik-
mynda var brennandi
áhugamál mitt, sem hugur
inn beindist allur að, sagði
Óskar Gíslason í viðtali við
Tímann fyrir skömmu. —
Þegar ég var að taka spenn
andi atriði úti á víðavangi
kom það oft fyrir að fólk
safnaðist umhverfis, en ég
var svo niðursokkinn að ég
tók varla eftir því og svar-
aði alveg út í hött, væri ég
spurður einhvers. Kvik-
myndagerð var nýtt og
spennandi viðfangsefni, en
nú er ógerlegt fyrir ein-
staklinga að starfa einir að
henni, eins og ég gerði á
sínum tíma. Nú er kvik-
myndagerð geysilega dýr.
Þegar ég tók flestar mínar
myndir voru aðstæður
betri, gengi íslenzku krón-
unnar hagstæðara og auð-
veldara að útvega lánsfé.
Óslkar Gíslason var fyrsti/ ís-
lendingurinn, sem gerði inn-
lenda kvikmynd, og hann tók
aðra leiknu kvikmyndina, sem
framleidd var hér á landi. Það
er litmyndin „Síðasti bærinn í
dalnum", sem enn er sýnd hér
við og við og hlýtur alltaf góða
aðsófcn. Fyrstu íslenzku, leiknu
kvikmyndina, Milli fjalls og
fjöru, tók Loftur heitinn Guð-
mundsson ljósmyndari, og var
hún frumsýnd sama ár og mynd
Óskars.
kom sér vel að geta framkall-
að jafnharðan. Upptaka fór
oftast fram á kvöldin og um
helgar, ég framkallaði síðan
filmuxnar á nóttunni, og gat
sýnt leikurunum atriðin, sem
telkin hiöfðu verið, bvöldið á
eftir. Sendi maður filmur út
til framköllunar, leið hins veg-
ar mánuður áður en hær komu
aftur.
10 langar myndir og
margar styttri
— Fyrst var kvikmynda-
takan áhugamál og tómstunda
starf, en náði æ meiri töfcum á
mér. Ég fór að gera frétta- og
fræðslumyndir og hafði vinnu-
stofu í kjallaranum í húsi
föður míns við Bergstaða-
stræti. Um stuttan tíma sýndi
Tjarnarbíó vikulega innlendar
fréttamyndir eftir mig, en hær
gáfu lítið í aðra hönd, því kvik-
myndahúsin fengu erlendar
fréttamyndir svo að segja
ókeypis. Þetta voru mest mýnd
ir af atburðum sem áttu sér
stað í Reykjavík. Ég tók einnig
aðrar frétta- og fræðslumynd-
ir. Þetta var um 1940 og var
ég þá hættur að starfa sem
ljósmyndari. Ég gerði kvik-
mynd um Lýðveldishátíðina
1944. Hana tók ég á daginn
og fór heim á kvöldin og fram-
kallaði á næturnar, en fór síðan
til Þingvalla aftur að morgni.
Frumsýningin var síðan í
Gamla bíói tveim dögum eftir
að hátíðinni lauk, miðvifcudags
kvöldið 21. júní. Hún er fyrsta
íslenzka kvikmyndin, sem hef-
ur verið sýnd svo fljótt.
— Hefur þessi mynd ekki
verið sýnd síðar?
— Hluti hennar var sýndur
í sjónvarpinu fyrir tveim ár-
um.
Óskar Gíslason, Ijósmyndari og kvik-
myndagerðarmaSur.
í vetur var Óskar gerður heið
ursfélagi í Félagi íslenzkra
kvikmyndagerðarmanna, og
mun hann vera aldursforseti i
þeim hópi. Hann starfar nú
hjá sjónvarpinu.
— Ég er ljósmyndari að
mennt, sagði Óskar, — lærði
hjá Ólafi Magnússyni og síðan
fór ég út til Hafnar og tók
próf þar. Að þvi loknu vann
ég þar í tæp tvö ár hjá Elfeldt
en kom svo heim og setti upp
stofu með Þorleifi Þorleifs-
syni ljósmyndara.
— Fyrstu Ijósmyndavélina
eignaðist ég 1925, það var 9*/2
millímetra vél, frönsfc, Pathe
Baby. Ég fór strax að fram-
kalla filmurnar sjálfur og hef
síðan framkallað allar mínar
filmur, nema litfilmurnar að
Síðasta bænum í dalnum, þær
þurfti ég að senda út. Fyrsta
framköllunartækið smíðaði ég
tneira að segja sjáltfur, @r ég
var að taka leifcnar myndir,
SÓLM-HJÓLBARÐA-
VIÐGERÐIR
Atriði úr myndinni Reykjavíkurævintýri Bakkabræ’öra.
Úr „Ágirnd", islenzku glæpamyndjnni, sem var bönnuS eftir fáar
sýningar.
—Var efcki erfitt fjárhags-
lega að starfa eingöngu að
kvikmyndagerð og það sjálf-
stætt? 1
—Það gekk furðanlega. Ég
sló lán, sem greidd voru þegar
hverri mynd var lokið. Einnig
gáfust verkefni að taka mynd-
ir fyrir ýmsa aðila, átthagafé-
lög, Slysavarnafélagið og aðra.
— Myndina „Björgunaraf-
rekið við Látrabjarg“, tók ég
fyrir Slysavarnafélag íslands,
og er hún sú minna mynda, sem
sýnd hefur verið lang víðast.
Húp greinir frá hinu fræki-
lega björgunarafreki Barð-
strendinga, er brezki togarinn
Dhoon strandaði við Látra-
bjarg 12. desember 1947. Mynd
in var tekin 1948, og þá gerðist
það, að annar togari, Sargon,
strandaði á sömu slóðum, svo
myndirnar af sjálfri björgun-
inni urðu að raunverulegum
atburðum. Þórður Jónsson á
Látrum, formaður Björgunar-'
félagsins Bræðrabandið, var
lerkstjóri og veitti mér mikla
aðstoð við töku myndarhmar.
— Og svo datt þér í hug að
taka leiknar rnyndir?
—■ Já, ég fór til sfcrafs og
ráðagerða við Ævar Kvaran, og
það varð úr að við báðum Loft
Guðmundsson, blaðamann, að
semja fyrir okkur sögu, sem 1
minnti á íslenzfc ævintýri og :
gjarna byggðist á innlendum '
munnmælasögum. Hann gerði.,
það og Þorleifur Þorleifsson
yngri, ljósmyndari bjó til kvik-
myndahandritið. Það er elzta
kvikmyndahandrit, sem hér er
til, sagði Ósfcar og sýndi mér
handrit með ítarlegum leið-
beiningum og athugasemdum.
— Við Ævar völdum síðan í
sameiningu leikara og ég
samdi við þá að þurfa ekki að
borga þeim fyrr en eftir frum-
sýningu. í júní, júlí og ágiúst
# Sólum flestar stærðir
hjótbarða á fólks- og
vörubíla.
# Kaupum notaða sólníng-
arhæfa Nylon hjólbarða.
# önnumst allar viðgerðir
hjólbarða með fullkomnum
tækjum.
# Góð þjónusta. Vanir menn.
BARÐINN H.F.
Ármúla 7, Reykjavik, sími 30501