Morgunblaðið - 31.12.2005, Síða 40

40 LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Hróður Íslenska dans-flokksins hefur farið örtvaxandi á undanförnumárum, bæði hér heima og
erlendis. Verkefni hans hafa verið
viðamikil og mörg, og á árinu sem
senn er að líða hefur hann gert víð-
reist; sótt heim Frakkland, Líbanon,
Slóveníu, Austurríki, Skotland,
Tékkland, Pólland, Þýskaland, Hol-
land, Belgíu, Ítalíu, Danmörku og
Finnland, auk sýninga og viðburða
sem hann hefur staðið fyrir hér
heima á Íslandi.
Að baki flokknum stendur Katrín
Hall sem hefur verið listrænn
stjórnandi hans síðan árið 1996.
Sjálf segir hún reyndar að teym-
isvinna sé það sem einkenni störf
hans, varla sé tekin ákvörðun um
starfsemi hans án þess að fundað sé
um málið, og segist hún telja að það
sé einmitt lykilatriði í velgengni
flokksins.
Engu að síður er það skýr sýn
sem mótar alla stefnu Íslenska
dansflokksins, og er markmiðið
fyrst og fremst að byggja upp flokk
sem getur staðist alþjóðlegan sam-
anburð. „Velgengni eins og sú sem
við höfum átt að fagna gerist ekki
yfir nótt. Hún er afrakstur mikillar
vinnu og þeirrar stefnu sem við höf-
um reynt að móta á undanförnum
árum,“ segir Katrín í samtali við
blaðamann.
Ekki sjálfgefið að
komast inn í hringiðuna
Það er óhætt að segja að Íslenski
dansflokkurinn sé einn víðförlasti
sviðslistahópur landsins um þessar
mundir, sem kemur reglulega fram
á metnaðarfullum danshátíðum víða
um heim eins og dæmin sanna. Að
sögn Katrínar var það eitt af lang-
tímamarkmiðunum sem hún setti
sér þegar hún tók við stjórn hans að
færa út kvíarnar, ekki síst vegna
þess að hér heima er markaðurinn
smár. „Gæði dansara felast í fjölda
verkefna og fjölbreytileika – í því að
fá að sýna sem mest. Hér heima er
markaðurinn mettur eftir tíu sýn-
ingar, en umframafkastageta flokks-
ins er miklu meiri. Hana erum við
hreint og beint að nýta á ferðalög-
um,“ segir hún. „Fyrir nú utan það
að vera jafnframt að nýta fjárfest-
inguna sem felst í hverju dansverki
fyrir sig með fleiri sýningum.“
Ákveðinn fórnarkostnaður varð af
þessari stefnu Katrínar í upphafi,
því þá þurfti flokkurinn oft að greiða
með sér á ferðalögum sínum. Nú
hefur dæmið hins vegar snúist við.
„Ferðalögin eru ein af tekjulindum
flokksins nú. Þetta er ákveðin stefna
sem ég tók og hefur skilað sér og
það hefur komið mér skemmtilega á
óvart hversu hratt þetta gekk fyrir
sig – hve mikill árangur hefur náðst
á skömmum tíma,“ segir hún.
En hverju þakkar Katrín það hve
velkominn flokkurinn hefur verið
víða um heim? „Að nokkru leyti er
um keðjuverkun að ræða – því meira
sem við sýnum erlendis því meira
fær fólk að sjá af okkur, og orð-
sporið verður sterkara. Þetta vindur
upp á sig. Það að sýna á virtum og
mikilvægum danshátíðum sem við
höfum gert að undanförnu, eins og
til dæmis Impuls tanz í Vín,
Tanztage í Berlín og danshátíðinni í
Groeningen svo ég nefni bara örfáa
af þeim fjölmörgu stöðum sem við
höfum komið fram á, hefur mikið að
segja. Dansheimurinn er nefnilega
lítill, en samt er alls ekki sjálfgefið
að komast inn í þessa hringiðu. Það
er því afrakstur mikillar vinnu og
þess sem við höfum reynt að byggja
upp, sem er að skila sér.“
Heppin með dansara
Um þessar mundir eru þrettán
dansarar í Íslenska dansflokknum,
þar af nokkrir verkefnaráðnir, en
það hefur verið stefna Katrínar til
að gefa fleiri dönsurum tækifæri til
að starfa í afmarkaðan tíma með
flokknum. „Þannig fær maður viss-
an ferskleika, og margir sem ekki
eru fastráðnir eiga þó svo sann-
arlega erindi,“ segir hún.
Katrín segist hafa verið afar
heppin með dansara gegnum tíðina
þó að hreyfingar á fólki séu örar.
„Karldansarana höfum við til dæmis
að mestu þurft að sækja erlendis
frá, og það er alltaf spurning hversu
lengi fólk er tilbúið að búa hér. Það
er kannski það erfiðasta við að vera
staðsettur hér uppi á Fróni – maður
er dálítið einangraður og framboðið
af fólki ekki eins mikið og í hinu al-
þjóðlega dansumhverfi,“ segir hún.
Kvendansararnir í flokknum eru
hins vegar allir íslenskir, enda segist
Katrín leggja metnað í að hafa sem
flesta íslenska dansara í flokknum.
„Það segir sig sjálft. En ég hef líka
verið heppin, sem sýnir sig kannski
best í því að margar fyrrverandi
dansarar í flokknum starfa núna er-
lendis og hafa flestallir náð langt.
Manni finnst auðvitað sárt að sjá á
eftir góðu fólki, en þau koma líka til
baka reynslunni ríkari og miðla af
henni. Þetta er líka nauðsynlegt fyr-
ir danslífið hérlendis.“
Hún segir það einnig mikilvægt
fyrir íslenska dansara að finna að
grasið sé ekki endi-
lega alltaf grænna
hinum megin. „Hér í
dansflokknum ríkir
sannarlega góður
starfsandi og gagn-
kvæm virðing, þar
sem hver ein-
staklingur fær notið
sín. Ég tel að það sé
eftirsóknarvert
starfsumhverfi fyrir
dansara. Þannig fá
þeir tækifæri til að
vaxa og þroskast til-
tölulega hratt og
verða betri listamenn,
enda gjarnan að vinna
með bestu danshöf-
undum Evrópu.“
Hvað varðar stöðu dansmennt-
unar hér á landi, sem tekið hefur
nokkrum breytingum að undanförnu
með breytingum í starfsemi List-
dansskóla Íslands og stofnun dans-
brautar við Listaháskóla Íslands í
haust, segist Katrín svolítið ugg-
andi. „Sjálf er ég ekkert hrifin af
einkavæðingu út af fyrir sig í þess-
um geira, þó að hún sé hluti almennt
af skipulagsbreytingum hjá ríkinu,“
segir hún. „Dansnám er mjög við-
kvæmt nám, og mikilvægt að vel sé
að því staðið. Menntamálaráðherra
hefur gefið út yfirlýsingar þess efnis
að hún muni tryggja fjármagn og að
gæðin haldist í þessu námi þrátt fyr-
ir breytingarnar, og það er auðvitað
það mikilvægasta frá mínum bæj-
ardyrum séð – verandi í forsvari fyr-
ir flokk þar sem gæði dansara eru
forsenda þess að hann haldi
ákveðnum standard. Við þurfum að
mennta dansara með gæðin að
markmiði, og sú menntun þarf að
hefjast mjög snemma.“
Þrjár danssmiðjur í vor
Íslenski dansflokkurinn fæst við
ýmis hliðarverkefni sem tengjast
starfsemi hans. Dæmi um það ára-
langt samstarf flokksins við List-
dansskóla Íslands sem og samstarf
við dansbraut Listaháskóla Íslands,
og dansleikhússamkeppnin í sam-
starfi við Leikfélag Reykjavíkur,
sem haldin hefur verið í
lok leikársins í Borgar-
leikhúsinu undanfarin
ár. Þá má nefna stráka-
verkefni, tilraunaverk-
efni sem farið var af
stað með í fyrsta skipti
síðastliðinn vetur þar
sem karlkyns nem-
endum úr grunnskóla er
boðið að æfa upp og
semja eigin dansa í sam-
starfi við karldansara
flokksins, og síðast en
ekki síst Danssmiðjuna;
tilraunamiðstöð þar sem
ungum og upprennandi
danshöfundum gefst
kostur á að skapa verk
og þróa í samstarfi við
dansara flokksins sem og utanað-
komandi dansara.
„Í vor verðum við með þrjár dans-
smiðjur; að öllum líkindum með
Höllu Ólafsdóttur, Gunnlaugi Egils-
syni og Aðalheiði Halldórsdóttur
sem danshöfundum. Halla sigraði í
Dansleikhússamkeppninni síðast, og
Gunnlaugur starfar í Svíþjóð en ekki
hefur mikið sést til hans hér heima.
Hann mun semja verk fyrir dans-
nemana í nýstofnaðri dansbraut inn-
an LHÍ, en þetta er einmitt liður í
náminu og í samstarfi við okkur í Ís-
lenska dansflokknum. Það verður
mjög spennandi að sjá útkomuna úr
öllum þessum danssmiðjum,“ segir
Katrín.
Marlene aftur til Íslands
Það er kannski til marks um hið
alþjóðlega umhverfi sem Íslenski
dansflokkurinn starfar í, að síðasta
starfsári hans var hleypt af stokk-
unum í Danmörku, nánar tiltekið í
Baltoppen þar sem sýnd voru þrjú
verk, Critic’s Choice? eftir Peter
Anderson, Wonderland eftir Jóhann
Frey Björgvinsson og Pocket Ocean
eftir Rui Horta. Tvö fyrstnefndu
verkin voru frumflutt ytra, en Dans-
flokkurinn hefur hins vegar áður
sýnt verk Horta. Sömu verk voru
síðan sýnd á haustsýningu flokksins
hérlendis í nóvember.
Næst á döfinni hjá Íslenska dans-
flokknum er söngleikurinn Carmen
eftir Bizet, sem er samstarfsverk-
efni hans og Leikfélags Reykjavíkur
og verður frumsýnt 14. janúar. Að
henni lokinni vindur flokkurinn sér í
að æfa fyrir febrúarsýningu sína,
þar sem sýnd verða tvö ný frum-
samin verk eftir þekkta erlenda
danshöfunda, Didy Veldman og Rui
Horta. „Rui Horta hefur verið hér
áður, og það er gaman að geta byggt
upp samband við danshöfunda,
þannig að þeir komi hingað með
reglulegu millibili til að starfa með
flokknum, því með því skapast sam-
hengi í vinnunni með flokknum.
Þetta er eitt af markmiðum okkar,“
segir Katrín og bætir við að það sé
ómetanlegt að fá erlenda danshöf-
unda til að semja sérstaklega fyrir
flokkinn og dansarana sem hann
skipa.
Íslenski dansflokkurinn hefur á
þessu ári ennfremur sýnt og ferðast
með verk Ernu Ómarsdóttur og
Emil Hrvatin, We are all Marlene
Dietrich FOR. Á næsta ári er fyr-
irhugað að ferðast enn með þá sýn-
ingu, að þessu sinni til Frakklands,
Skotlands og Svíþjóðar, en einnig
taka hana til endursýninga hér
heima; í samstarfi við Listahátíð í
Reykjavík í maí. „Við ætlum að gefa
þeim sem ekki sáu hana hér á landi á
sínum tíma tækifæri til að sjá hana,“
segir Katrín, en biðlistar voru eftir
miðum á þessa vel heppnuðu sýn-
ingu þegar hún var frumsýnd hér í
febrúar síðastliðnum.
Katrín segir verkefni Íslenska
dansflokksins sem framundan eru á
næstunni afar spennandi. „Við
hlökkum til að sýna Carmen núna í
janúar og vonumst til að ná til enn
breiðari hóps áhorfenda þar. Við
vorum með íslenskan fókus í haust,
og nú á vormánuðum fáum við þessa
mikilsvirtu erlendu höfunda til að
starfa með okkur.“
Jafnvægi milli aðgengileika
og listræns metnaðar
Frá árinu 1997 hefur Íslenski
dansflokkurinn sýnt um 45 dansverk
hér á landi, og þar af er um helm-
ingur íslensk verk. Auk þess hefur
hann staðið fyrir ýmsum öðrum
verkefnum á sviði danslistarinnar,
eins og þegar hefur verið nefnt. Af
þessum tölum má ráða að danslistin
á ekki undir högg að sækja hér á
landi, í það minnsta þegar kemur að
framboði.
En hvað skyldi listrænum stjórn-
anda Íslenska dansflokksins finnast
um áhuga á dansi – hefur hann auk-
ist á Íslandi í takt við aukin umsvif
flokksins? „Ég held að við getum
bara verið sátt. Auðvitað er það eitt
af okkar langtímamarkmiðum að
stækka áhorfendahópinn enn frekar,
en það tekur tíma og kannski nær
maður aldrei þeim árangri sem mað-
ur helst vildi. Ég held samt að dans-
listin hafi fengið svolítið meira oln-
bogarými í íslensku samfélagi núna
en oft áður. Áhuginn er að aukast og
yngra fólkið að taka við sér og upp-
lifa að þessi grein er hluti af flór-
unni. Við höfum líka markvisst
stefnt inn á þann markað og verið í
miklu samstarfi við listmenn úr öðr-
um greinum í ýmsum verkefnum.
Við reynum líka að vera sýnileg ann-
ars staðar en einmitt hér í leikhús-
inu. Þetta allt er mikilvægt í þeirri
viðleitni að auka og efla hróður þess-
arar listgreinar.“
Hún segir það á vissan hátt kröfu
markaðarins hér heima að höfða til
breiðs hóps; vera aðgengileg en án
þess að listrænn metnaður bíði lægri
hlut. „Það þarf að finna jafnvægi þar
á, og þau verk sem ganga vel hér
heima eru ekki endilega þau sem
okkur gengur best að ferðast með og
sýna annars staðar. „Að höfða til“
finnst mér alls ekki þurfa að vera
ávísun á að minnka kröfur eða lækka
standardinn. Það er hægt að láta
þetta fara saman með einhverjum
hætti, og það er það sem ég hef
reynt að gera.“
Með góðum árangri, greinilega.
Á undanförnum miss-
erum hefur Íslenski
dansflokkurinn orðið
æ meira áberandi í
íslensku listalífi. Inga
María Leifsdóttir
ræddi við Katrínu
Hall, sem hefur verið
listrænn stjórnandi
hans frá árinu 1996,
um markmið flokks-
ins, ferðalög hans er-
lendis og verkefnin
um þessar mundir.
Morgunblaðið/ÞÖK
Úr dansverkinu Critic’s Choice eftir Peter Anderson, sem Íslenski dansflokkurinn frumsýndi í Danmörku í haust.
Katrín Hall, listrænn
stjórnandi Íslenska
dansflokksins.
Hinn sívaxandi dansflokkur
ingamaria@mbl.is