Fréttablaðið - 17.08.2003, Blaðsíða 12

■ Viðtal
12 17. ágúst 2003 SUNNUDAGUR
Þú lærðir stjórnunarfræði íHarvard og ert með meistara-
gráðu í opinberri stjórnsýslu.
Dreymdi þig alla tíð um að verða
stjórnandi?
„Ástæðan fyrir því að ég ákvað
að læra stjórnunarfræði er sú að
þegar ég vann sem blaðamaður á
Morgunblaðinu tók ég oft viðtöl
við leiðtoga, bæði í atvinnulífi og
stjórnmálum. Þegar þetta fólk
hafði orðið fyrir mótlæti í starfi
fannst mér ég stundum finna að
því liði ekki nógu vel. Ég man sér-
staklega eftir því að þegar Jó-
hanna Sigurðadóttir sagði af sér
sem varaformaður Alþýðuflokks-
ins. Þá tók ég viðtal við hana
heima hjá henni. Þegar ég skrifaði
fréttina fyrir baksíðu Morgun-
blaðsins daginn eftir þá var ég
enn í öngum mínum því ég fann
svo til með henni.
Seinna fór ég að vinna með
þingflokki Sjálfstæðisflokksins
og starfaði í kosningabaráttu fyr-
ir flokkinn. Ég fór að velta því
fyrir mér hvort ekki væri hægt að
gera eitthvað til að styrkja leið-
toga og aðstoða þá við að undirbúa
sig fyrir hlutverkið þannig að þeir
ættu auðveldara með að ná ár-
angri. Ég ákvað að fara út og læra
þessi fræði og sérhæfði mig í leið-
togahlutverkinu til þess að geta
miðlað af reynslu leiðtoganna, til
dæmis með því að halda námskeið
og skrifa bækur. Og það var þetta
sem ég gerði en þegar ég hafði
verið heima í nokkra mánuði
ákvað Ingimundur Sigurpálsson
að láta af störfum sem bæjar-
stjóri í Garðabæ og gerast for-
stjóri Eimskips. Það var eitthvað
sem sagði mér að ég yrði að sækja
um þetta starf. Þannig að senni-
lega hefur nú blundað í mér löng-
un til að verða stjórnandi.“
Sýn leiðtoganna
Þessi vanlíðan leiðtoga sem þú
talaðir um, stafar hún af því að
menn taka gagnrýni inn á sig?
„Hluti af því sem leiðtogar
verða að læra er að greina á milli
persónu sinnar og hlutverksins
sem þeir gegna. Oft eru leiðtogar
gagnrýndir af andstæðingum
vegna þess að þeir eru að stuðla
að breytingum og hafa ákveðin
áhrif. Leiðtogar eiga að líta á starf
sitt sem verkefni en ekki sjá það
sem allt sem þeir standa fyrir. Líf
hvers og eins er svo miklu stærra
en verkefnin sem hann fæst við.
Það er mjög misjafnt hvernig leið-
togar taka gagnrýni. Sumir geta
horft yfir sviðið og læra af mis-
tökum og halda síðan áfram að
vinna að verkefnum. Aðrir líta á
gagnrýni sem persónulega árás
og taka hana inn á sig. Þeir draga
sig ekki í hlé af og til, eins og allir
verða að gera, til að geta séð hlut-
ina í víðara samhengi.“
Hvernig gengur þér sem leið-
toga að vinna samkvæmt því sem
þú predikar?
„Ég ætla ekki að segja að það
sé auðvelt en ég reyni.“
Þú skrifaðir bók um leiðtoga.
Er eitthvað eitt sem einkennir
leiðtoga?
„Allir góðir leiðtogar verða að
hafa sýn og vita hvað þeir vilja
gera. Þú ferð ekki í pólitík bara af
því þig langar til að verða þing-
maður eða ráðherra. Sumir gera
það reyndar en það fólk skarar
ekki fram úr og skrifar heldur
ekki söguna.“
Verður sannur leiðtogi að hafa
persónutöfra?
„Leiðtogar vilja miðla sýn sinni
þannig að fólki skilji hana og kjósi
að fylgja þeim eftir og þá er tölu-
verður bónus að vera með per-
sónutöfra. Persónutöfrar koma
útliti og fegurð ekkert við.
Churchill var ekki fríður maður
en hann hafði sterkan persónu-
leika. Margaret Thatcher hafði
sömuleiðis persónutöfra. Bæði
hrifu fólk með sér af því þau
höfðu útgeislun og brennandi póli-
tíska ástríðu.“
Flokksátök ekki
í fjölmiðlum
Þú nefndir Margaret Thatcher,
líturðu á hana sem fyrirmynd
kvenna í stjórnmálum?
„Thatcher hafði mjög ein-
dregna sýn. Hún tók við stjórnar-
taumum í Bretlandi, fullviss um
að enginn gæti gert betur en hún.
Hún sagði: „Breska heimsveldið
er ekki það sem það var. Bretlandi
hefur hnignað og það er mitt hlut-
verk að færa okkur inn í nútímann
og ég ætla að gera það með því að
gefa einstaklingunum svigrúm og
frelsi til að njóta sín.“ Þetta var
rauður þráður í öllu sem hún
gerði. Thatcher beitti hins vegar
alls kyns aðferðum og var með
ýmis konar nálgun sem ég myndi
ekki nota, enda var hún við völd á
öðrum tíma og í öðru umhverfi.“
Hverju svararðu því að konur í
Sjálfstæðisflokknum séu of hlýðn-
ar?
„Það er oft sagt að sjálfstæðis-
menn séu almennt of hlýðnir. Ekki
nógu kjarkaðir til að taka slaginn.
Ég held að Sjálfstæðisflokkurinn
einkennist frekar af því að hann
er eini flokkurinn í dag sem hefur
skýra sýn. Menn koma saman á
landsfundi, taka slaginn og ná síð-
an niðurstöðu sem menn vinna
eftir. Þar eru oft mikil átök, eins
og gerist í stjórnmálaflokkum, og
konur og karlar taka jafnan þátt í.
Þannig að ég held að konurnar í
Sjálfstæðisflokknum séu ekkert
öðruvísi en karlarnir. Hins vegar
fara átökin fram á vettvangi
flokksins en ekki í fjölmiðlum. Ég
held að aðrir stjórnmálaflokkar
ættu bara að taka sér það til fyrir-
myndar.“
Lærði margt af Birni
Þú varst á sínum tíma aðstoð-
arkona Björns Bjarnasonar. Hvað
lærðirðu af honum?
„Björn Bjarnason gerði það
sem ég held að enginn annar ís-
lenskur ráðherra hafi nokkru
sinni gert. Þegar hann tók við
embætti menntamálaráðherra
vorið 1995 settist hann niður með
með gömlum vinum, samstarfs-
mönnum, embættismönnum og
fagfólki og vann ásamt þeim að
metnaðarfullri stefnuskrá. Þar
lýsti hann því yfir opinberlega
hvaða árangri hann vildi ná. Hon-
um tókst ætlunarverk sitt. Hann
lauk við að flytja grunnskólann
frá ríki til sveitafélaga. Á met-
tíma, með frábæru samstarfi við
góða embættismenn, tókst honum
að setja nýja aðalnámskrá fyrir
leikskóla, grunnskóla og fram-
haldsskóla. Hann breytti há-
skólaumhverfinu á ótrúlega stutt-
um tíma svo til varð raunveruleg
samkeppni í háskólum. Ég lærði
af Birni að setja skýr markmið og
vinna í samræmi við þau og hafa
stjórnsýsluna vandaða og agaða.“
Myndirðu vilja sjá hann taka
við af Davíð Oddssyni?
„Ég get vel séð Björn Bjarna-
son taka við af Davíð Oddssyni.
Það eru margir hugsanlegir fram-
tíðarleiðtogar í Sjálfstæðisflokkn-
um og Geir Haarde varaformaður
hlýtur jafnframt að vera í þeim
hópi. Ég vona þó að Davíð Odds-
son sé ekki að hætta vegna þess
að hann er ennþá ungur og kraft-
mikill brautryðjandi sem hefur
hag einstaklinganna að leiðarljósi,
hvort sem er gagnvart ofríki hins
opinbera eða stórfyrirtækja. Dav-
íð er að mínu mati sterkasti
stjórnmálaleiðtogi sem Íslending-
ar hafa nokkru sinni átt.“
Sakna Alþýðuflokksins
Hvernig meturðu síðustu kosn-
ingaúrslit, fannst þér þau vera
áfall fyrir flokkinn?
„Nei, ég skil ekki af hverju
margir voru að túlka þau sem
áfall. Flokkur sem er búinn að
vera tólf ár í ríkisstjórn, og nær
þeim árangri sem Sjálfstæðis-
flokkurinn gerði, á að fagna. Í nú-
tímastjórnmálum gerir fólk sterk-
ari kröfu um meiri og hraðari
breytingar en áður. Það að al-
menningur skyldi áfram lýsa yfir
svo miklum stuðningi og trausti
Ásdís Halla Bragadóttir, bæjarstjóri í Garðabæ, ræðir um
hlutverk leiðtoga, stöðu Sjálfstæðisflokksins, Davíð og Björn,
pólitískt landslag og frelsi einstaklinganna
Pólitíska flóran
er heldur dapurleg
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
Allir góðir leiðtogar
verða að hafa sýn og
vita hvað þeir vilja gera. Þú
ferð ekki í pólitík bara af því
þig langar til að verða þing-
maður eða ráðherra. Sumir
gera það reyndar en það
fólk skarar ekki fram úr og
skrifar heldur ekki söguna.
,,
Flokkur sem er
búinn að vera tólf ár
í ríkisstjórn og nær þeim ár-
angri sem Sjálfstæðisflokk-
urinn gerði á að fagna. Í nú-
tímastjórnmálum gerir fólk
sterkari kröfu um meiri og
hraðari breytingar en áður.
Það að almenningur skyldi
áfram lýsa yfir svo miklum
stuðningi og trausti við Sjálf-
stæðisflokkinn fannst mér
verulegur sigur.
,,
Sem blaðamaður
skrifaði ég um við-
skiptalífið á árunum 1991-
1993 og var meðal annars
að skrifa um tengsl stórra al-
menningshlutafélaga og
fékk skömm í hattinn fyrir. Á
Morgunblaðinu vorum við
að greina verðhækkanir sem
gerðust með undarlegum
hætti allar á sama tíma og
með sömu krónutölu. Það
var erfitt að ná utan um
þetta verkefni og mönnum
tókst ekki að fá þetta stað-
fest. En þetta nýja mál er
áfall fyrir allan almenning á
Íslandi og alla stjórnmála-
flokka og svo virðist sem
þetta hafi gerst víðar en í
olíufélögunum. En það er
rétt að hafa í huga að þeir
einstaklingar sem koma að
þessu máli tengjast öllum
flokkum og ýmis konar við-
skiptablokkum.
,,