Tíminn - 09.03.1972, Qupperneq 8
8
TÍMINN
Fimmtudagur 9. marz 1972.
Opið bréf til alþingismanna
vegna ört vaxandi umferðarslysa
1 ályktun Umferðarráðs
27-10 1971, um ráðstafanir til
aukins umferðaröryggis,
segir m.a.: Umferðarráð
vekur athygli á þvi, að sam-
kvæmt tölufræðilegum
skýrslum, sem fyrir liggja
hefur tala umferðarslysa
farið hækkandi aö undan-
förnu. Til að stöðva þá þróun
telur ráöið nauðsynlegt, að
hafizt verði nú þegar handa
um samræmdar ráöstafanir,
sem liklegt má telja aö gætu
stuðlað að auknu umferöar-
öryggi i landinu og fækkaö
umferðarslysum...
Þetta er nú álit þeirra
manna, sem haröast gengu
l'ram i þvi á sinum tima, að
telja almenningi trú um það,
að ef hér yrði upp tekin hægri
umferð, mundi umferðar-
slysum fækka, umferðarör-
yggið aukast á allan hátt, og
siðastenekki sizt, hér myndi
skapast varanleg umferðar-
menning. Og eftirtektar-
verðast var það, að þeir, sem
héldu þessu fram þá, voru
kallaðir umferðarmálasér-
fræðingar.
1 þessum tölufræðilegum
skýrslum, sem Umferðarráð
vitnar til (þ.e. Skýrsla um
umferðarslys 1969-1970 unnin
af Hagverk H/F og gefin út
af Umferðarráði eru ýmis
umhugsunarverö atriði. Þar
kemur m.a. fram, að það eru
yngstu ökumennirnir, sem
eiga fyrstu aðild að lang-
flestum umferðarslysum, og
leyfi ég mér aö birta eftirfar-
andi upplýsingar, til þess að
allir komist aö hinu sanna i
þvi máli.
1 kaflanum: Aldurs-
dreifing þeirra, er fyrsta hlut
áttu að umferöarslysi 1969 og
1970 kemur fram að:
1969 eru 275 17 ára ökumenn.
1969 eru 470 18 ára ökumenn.
1969 eru 393 19 ára ökumenn.
1969 eru 329 20 ára ökumenn.
1969 eru 283 21 árs ökumenn.
1970eru 487 17 ára ökumenn.
1970 eru 495 18 ára ökumenn.
1970 eru 366 21 árs ökumenn.
1970 eru 465 19 ára ökumenn
1970 eru 403 20 ára ökumenn.
1970 eru 366 21 árs ökumenn.
Samtals
1969 1970
1750 (17-21 árs) 2216(17-21
árs.)
Aukning 466.
Það skal tekiö fram, aö
þessar tölur eru fyrir allt
landið.
t 27 gr. umferðarlaganna
segir, aö ökuskirteini séu
tvennskonar, bráðabirgða
skirteini og fullnaðarskir-
teini. Bráðabirjöaskirteini
er gefið út til byrjanda og
gildir i eitt ár frá útgáfudegi.
Fullnaðarskirteini gildir i 10
ár frá útgáfudegi. Auk þess
er skilyrði, að umsækjandi
sé fullra 17 ára.
Þessu verður Alþingi að
breyta nú þegar. Það sér
hver maður, að það nær ekki
nokkurri átt, að unglingar 17-
21 árs séu valdir af 2216 um-
ferðarslysum á ári, eins og
tölur sýna að gerzt hafi á ár
inu 1970, og fjölgað um 466
frá árinu áður, og siðan aíi
öllum likindum enn meir
1971.
í fyrsta lagi verður að telj-
ast mjög vafasamt, að
unglingar eigi að fá ökuskir-
teinið strax 17 ára, i ööru lagi
er alveg fráleitt, að 18 ára
unglingar fái skirteini til 10
ára. Hafa kannski ekkert
ekið á þessu eina ári, og þvi
engan veginn færir um aö
fara með hættuleg ökutæki
svo sem bfla.
Braðabirgða-skirteini eiga
byrjendur ekki að fá nema til
eins árs i senn a.m.k. fyrstu
þrjú árin. Og sizt af öllu eiga
þeir að vera rétthærri en at-
vinnu menn, sem eru akandi
alla dag«L,þeir verða lögum
samkvæmt að endurnýja sin
skirteini á 5 ára fresti. 1 þriðja
lagi verður svo alveg skil
yrðislaust að þyngja öku-
prófið og gera ökukennurum
skylt að láta nemendur hafa
meiri og fjölbreyttari æfing-
aakstur en nú er gert, áður
en þeir ganga undir próf.
Annað mjög umhugsunar-
vert atriði kemur fram i
fyrrnefndri slysaskýrslu,
það er( að umferðarslysum
fjölga úr 4883 á árinu 1969
i 5689 á árinu 1970, eða um
16.í%, en fjöldi umferðar-
slysa með dauða eða meiðsl-
um sem afleiðingu, eykst á
sama tima um 22,5% úr 579 i
709. Og tala þeirra.er slasazt
eykst úr 748 1969 i 931 1970.
Það er ekki hægt að sjá, að
þó skipun Umferðarráðs hafi
verið lögfest á Alþingi, og
fyrsta fjárveiting til þess, 4
1/2 milj, króna árið 1970 til
að vinna gegn umferðarslys-
um hafi borið mikinn árang-
ur.
Og þessi óheillaþróun virð
ist enn hafa farið stórvax-
andi á árinu 1971 og að slys-
um hafi þá fjölgað mikið.
A.m.k. t iggur það ljóst fyrir
samkv. skýrslum lögregl-
unnar i Reykjavik, að þar
urðu fleiri slys á þvi ári en
nokkru sinni fyrr o'g leyfi ég
mér einnig að birta tölur
þaðan, og þær yfir árin 1967-
1971 en þær tölur sýna
samanlagðan fjölda fólks, er
verður fyrir meiðslum hvert
ár:
1967 1968 1969 1970 1971
277 324 364 406 612
Athugun hefur leitt i ljós,
að fjöldi slasaðra i Reykja-
vik er tæpur helmingur mið-
að við allt landið. Það má þvi
telja vist, að ekki færri en
1200-1300 manns hafi orðið
fyrir umferðarslysum á sið-
asta ári, 24 látið lifið, og hver
veit hvað margir verða ör
kumla alla sina æfi.
Það hljóta allir að sjá, að
hér er um svo mikinn þjóðar-
voða að ræða, að það verði að
griþa til raunhæfra Aðgerða,
og ég tel að þið, háttvirtir al-
þingismenn, megið ekki láta
þetta afskiptalaust.
Flestum ber saman um, að
hin geigvænlega aukning
umlerðarslysa siðustu árin ,
stafi að mjög verulegu leyti
af of hröðum og ógætilegum
akstri. og vist er það, að
höfuðorsökin er sú, að fólk
fer ógætilega, ekki aðeins
ökumenn. heldur. og ekki
siður, aðrir vegfarendur,
Framhajd á bls. 15
N0RSKIR BÆNDUR ANNAST 73%
LANDBÚNAÐARTILRAUNANNA SJÁLFIR
Búnaðarþing það, sem háö var i
fyrra, markaði að ýmsu leyti
stefnuskil, og búnaðarþing það,
sem nú stendur, virðist ætla að
skýra þá leið betur og fjalla um
ýmis mál með lengra mið fyrir
augum en oftast áður. Fyrir rúm
um áratug virtist mér búnaðarþing
nokkuð smámunalegt og snúast um
of um staðbundin eða stundlega
smámál, en ekki kosta kapps að
ræða og áiykta um framtiðarmál
landbúnaðarins og sveita-
menningarínnar i stærra samhengi
eða af langsýni. Á þessu hefur þó
orðið veruleg breyting smátt og
smátt siðasta áratug, og i fyrra
virtist mér verulegum áfanga náð i
viðhorfi og starfsháttum þingsins.
Þá var lögð áherzla á að taka á
meginmálum, og til að mynda efnt
til endurskoðunar á ýmsum helztu
lagabálkum, er landbúnað varða.
Þá var einnig mörkuð sú stefna að
þar sem keppt verði að þvi marki,
að langflestir bændur hafi staðgóða
búnaðarmenntun, er sé raunhæf og
timabær.
Halldór E. Sigurðsson land-
búnaðarráðherra ræddi um það i
ávarpi sinu til búnaðarþings núna,
að hann vildi stuðla að úrslitaátaki
þess að gera Hvanneyri að miðstöð
islenzkra búvisinda, þar sem væri
fullgildur búnaðarháskóli, og
þangað flyttist einnig veruiegur
hluti rannsókna- og visindastarfs i
þágu landbúnaðarins.
Ýmsir hafa á það bent, að hag-
kvæmara mundi að hafa visinda-
starfið og háskólanámið i eða við
Reykjavik i fyllri tengslum við
allsherjarháskóla og aðrar aðal-
stöðvar visindastarfs. Þetta á sér
ef til vill nokkur rök, en unnt ætti að
vera að koma þessum tengslum
við, þótt visindamiðstöð land-
búnaðarins væri raunverulega á
Hvanneyri. Landbúnaðarráðherra
sagði, að teldi þjóðin sig ekki geta
stigið slikt skref til eflingar
byggðajafnvægis, stæðum við mjög
höllum fæti i allri þeirri nauðsyn-
legu baráttu. Þessi orð eru réttmæt
og sýna, að ekki má einvörðungu
horfa á tölulega eða verklega hag-
kvæmni i þessum málum. Þar
kemur márgt fleira til;
Nú er talað um búnaðarsköla á
Suðurlandi og jafnvel á Austur-
landi lika. Auðvitað eru það nauð-
synlegar stofnanir i hverjum
landsfjórðungi, en verkaskiptingu
verður að hafa, og bændaskólarnir
að sinna i stórauknum mæli endur-
menntun bændastéttarinnar i sam-
ræmi við þarfir nýs tima. Verða
vafalaust að koma til mikil og
margvisleg námskeið, sem bænd-
um — einnig einyrkjum — verði
gert fært að sækja.
Við eyðum miklu fé i tilrauna- og
rannsóknarstarf i þágu land-
búnaðar,en þurfum að verja miklu
meira. Tilraunastarfið, og leið-
beiningaþjónustan i tengslum við
það þarf að stóraukast. Ýmsir
telja ef til vill, að meginhluti til-
rauna og rannsóknarstarfs i þágu
landbúnaðar verði að fara fram á
sérstökum tilraunastöðum og siikt
er ærið kostnaðarsamt. En þetta er
engan veginn rétt og ætti að geta
breyzt mjög með vaxandi
búnaðarmenntun bænda.
Mér þótti fróðlegt að sjá það ný-
lega i fréttabréfi norsku bænda-
samtakanna, að þar i landi annast
um þrjú þúsund bændur margs
konar tiiraunir i landbúnaði fyrir
rannsóknarstöðvarnar og undir
leiðsögn og eftirlili þeirra, og
þessar tilraunir i höndum bænd-
anna sjálfra eru hvorki meira né
minna en 73% allra tilrauna i land-
búnaði af opinberri hálfu úti i
héruðum landsins. Landinu hefur
verið skipt i rannsóknarhverfi, þar
sem tilraunum er stjórnað frá til-
raunastöð, en minnstur hluti þeirra
fer þar fram. Þar er aðalstarfið
yfirsýn, ákvörðun, stjórn og leið-
beining.
1 þessu norska fréttabréfi bænda
er talið, að þetta hafi gefið og gefi æ
betri raun, og haldiö sé sifellt
lengra á þeirri braut, að bændur
annist tilraunir sjálfir. Þetta sé
ekki aðeins sparnaður á rann-
sóknarfé, heldur beinlinis likegra
til hagnýts árangurs. áuk þess sem
það tryggi miklu betur, að niður-
stöður komi að gagni i búskapnum
sjálfum. Þetta sé lika i raun og
veru verklegt nám bænda i
búfræði. Þessa leið hljóta islenzkir
bændur lika að fara i vaxandi mæli,
enda er þessum ráðum þegar að
nokkru beitt. -— AK.