Tíminn - 28.04.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur 28. april 1972
TÍMINN
9
ÚJgefandl; FrawtökttarfioRKurinn
Framkvaemdastióri; Krlstfán Bene’dlktisou, Rjtstjóran ..•:•:•••
■:: Þárarlnsson fáb);■:■Andrés :XflsHénSSOlV:Jón: HaiSiaíOrt,: Ihdriði:::: :
G. Þorsteinsson og Tómas KBrtwo«>: Au^lysingastióri: Stcirt-
:■:■:■:■:■: grimur Gislason. RUstjórnarskrtfstotur f £ddu)lú»ÍOU, SÍItiar
18300 — 183Q6, Skrif^tofur Bapkastræfi 7. — Afor?t55ÍtisimÍ
12323. Auglýsirtgasímj 19523, AOror skrifstofur simi 18300.
Áikriffaráíald Rr. 22Í.0Q á mánuat Innanlands. í ladsasölu
Rk lí.OO alntakl'5. — fiiaSaprent h.f. (Offsat):
Getum við beðið?
í tilefni af fullyrðingum brezka þingmanns-
ins Patri Wall i sjónvarpsþættinum sl. þriðju-
dag um( að fiskistofnarnir séu ekki i hættu og
heppilegast væri fyrir alla að koma á alþjóð-
legu samkomulagi um skiptingu veiðinnar við
ísland, er ekki úr vegi að rif ja hér stuttlega upp
nokkur atriði úr erindi, sem Ingvar Hallgrims-
son, forstjóri Hafrannsóknastofnunarinnar,
flutti i september sl.
Um reynsluna varðandi svæðasamkomulag
um takmörkun veiða utan fiskveiðilögsögu
sagði Ingvar, að hún hefði sýnt, að i reynd virt-
ist ógerningur að ná sliku samkomulagi fyrr en
komið væri i algjört óefni.
★ Norðmenn gengu i skrokk á smásildinni
þrátt fyrir sifelldar aðvaranir.
★ Þess má einnig minnast, að fyrir nokkrum
árum óskuðu íslendingar eftir alþjóðlegum
verndaraðgerðum vegna smáfisksveiða undan
Norðausturlandi. Niðurstaðan varð sú, að ekki
var fallizt á neinar aðgerðir — i rauninni af
þeim sökum.að ekki var enn komið i algjört
öngþveiti.
★ Á Georgs-banka við austurströnd Bandarikj-
anna voru gjöful ýsumið, sem hafa veitt allgóð-
an afla undanfarin ár, eftir að nokkrir sterkir
árgangar komu i aflann og hann óx. Þá flykkt-
ust þangað stórir togarar og móðurskip, aðal-
lega rússnesk — og ýsan var gjörsamlega upp-
urin á skömmum tima. Nú er svo komið, að
ekki svarar kostnaði að stunda ýsuveiðar á
Georgsbanka, og hafa Rússar og Bandarikja-
menn nú gert með sér samkomulag um að fella
niður veiðar næstu 3 árin. Það er eftirtektar-
vert i þessu sambandi, að ekki var gert neitt
samkomulag milli þessara þjóða meðan stofn-
inn var enn veiðibær. Það náðist fyrst þegar
stofninn hafði verið urinn upp og arðbærar
veiðar lagzt með öllu niður. Þessi er reynsla
okkar íslendinga. Eftir þessu ástandi erum við
staðráðnir i að biða ekki.
★ útlendingar taka 50% af aflanum á íslands-
miðum. Það er skoðun fórstjóra Hafrann-
sóknastofnunarinnar, að afli úr helztu fiski-
stofnunum á íslandsmiðum verði tæpast auk-
inn frá þvi, sem nú er, en við höfum þörf á að
halda okkar aflamagni og helzt auka það. Rikj-
andi ástand á íslandsmiðum á sýnilega eftir að
stórversna, ef ekkert verður að gert. Ástæðan
er sú, að fyrirsjáanleg er umtalsverð aukning i
ásókn útlendinga á islenzk fiskimið. Þar verð-
ur ekki aðeins um Breta og Vestur-Þjóðverja
að ræða, heldur fyrst og fremst Rússa, Pól-
verja og jafnvel Japani, eins og mál horfa nú.
Þess vegna munum við færa fiskveiðilög-
söguna út i 50 sjómilur 1. september n.k. Frá
þvi munum við ekki hvika. Þannig ætlum við
að halda hlut okkar og smátt og smátt auka
hann með skynsamlegri nýtingu fiskimiðanna
ogaukinni friðun.
—TK
Arnaud de Borchgrave, Newsweek:
Papadopoulos hefur nú
öll vö d í Grikklandi
Einræðisstjórn hans virðist föst í sessi
Á SVÖLU aprilkvöldi árið
19(>7 hrifsaði hópur lítt
kunnra hershöfðingja völdin
i Grikklandi og batt þar með
endi á nýjustu viðleitni þjóð-
arinnar til lýðræðis. Hin nýja
rikisst jórn hneppti 700»
Grikki i fangelsi vegna
stjórnm álaskoða na , og
nokkrir tugir voru látnir
sæta pyndingum, en um-
heiminn hryllti við ein-
ræðinu nýja. Arnaud de
Borchgrave ritstjóri við
timaritið Newsweek lauk
hringferð um Grikkland rétt
um það bil, sem hers-
höfðing jastjórn Georgcs
Faiiadopulosar undirbjó
hátiöahöld i tilefni fimm ára
afmælis sins, og simaöi liann
blaði sinu eftirfarandi frá-
sögn:
STJÓRN Papadopoulosar
sýnist föst i sessi, svo fremi að
ekki gerist einhverjir óvæntir
atburðir, en á þvi getur lengi
verið von, þar sem stjórnar-
byltingar og morð stjórnar-
leiðtoga hafa tiðast legið i
landi. Stjórnin er þegar orðin
langlifari en aðrar einræðis-
stjórnir i landinu, en stjórn
John Metaxas hershöfðingja,
sem sat að völdum hálft
fimmta ár. á timabilinu milli
heimsstyrjaldanna, átti áður
það met. Stjórnarandstaða er
höfð á orði, —• en er naumast
annað en orðin tóm.
Eins og stendur er ekki til
neitt afl, sem getur boðið
stjórninni birginn.
Papadopoulos hefir unnið
markvisst að þvi að fjarlægja
hugsanlega keppinauta og
óróaseggi innan hersins.
Fyrsta stjórnarár hans voru
3500 foringjar látnir hætta
störfum i hernum vegna kon-
ungs hollustu eða hneigðar til
stjórnarandstöðu. 91 hers-
höfðingi gegnir nú störfum i
hernum, og aðeins tveir af
hverjum þremur höfðu náð
þeirri tign áður en hers-
höfðingjarnir gerðu stjórnar-
byltinguna 21. april árið 1967.
Papadopoulos hefir enn-
fremur gert flesta samstarfs-
menn sina við byltinguna
skaðlausa með þvi að láta þá
hverfa frá störfum i hernum
og ,,hækka” þá i tign i ráð-
herrastöður, sem engin raun-
veruleg völd fylgja. Sjálfur er
hannenn forsætisráðherra, en
veitir auk þess forátöðu utan-
rikisráðuneytinu, varnamála-
raðuneytinu og þvi ráðuneyti,
sem fjallar um stefnu
stjórnarinnar. Fyrir rúmum
mánuði gerðist hann einnig
rikisstjóri, en þeim embættis-
manni er að nafninu til ætlað
að halda volgu hásæti
Konstantins konungs, sem nú
dvelur i útlegð á Italiu.
PAPADOPOULOS er
bóndasonur, fimmtiu og
tveggja ára að aldri. Aðferðir
hans sem einræðisherra eru
afar hispurs- og hiklausar eins
og gleggst má sjá af þvi,
hvernig hann fór að þvi að
leggja undir sig embætti rikis-
stjóra. Hann hafði sjálfur gert
George Zoitakis hershöfðingja
að rikisstjóra, en hann er
sextiu og tveggja ára.
Svo er að sjá sem Zoitakis
hafi verið farinn að taka em-
bætti sitt of alvarlega. Hann
hætti að láta sér nægja að
undirrita tilskipanir og taka
opinberlega á móti sendi-
herrum, var farinn að hafa
samneyti við stjórnarand-
stæðinga, snerist gegn tilraun
rikisstjórnarinnar til að koma
Markariosi erkibiskupi frá
sem forseta á Kýpur og mælti
með viðræðum við Konstantin
konung, sem flúði til Italiu
seint á árinu 1967, þegar út
um þúfur fór tilraun, sem
Papadopoulos
hann lét gera til gagn-
byltingar.
UM þverbak keyrði svo
þegar Zoitakis neitaði að stað-
festa tilskipun rikisstjórnar-
innar um fjölgun i lögreglu-
liðinu um 1000 manns, sem
velja átti úr Alkimoi, en það er
æskulýðshreyfing fasista, sem
legið hefir i dvala siðan
heimsstyrjöldinni siðari lauk,
en rikisstjórn Papadopoulosar
hefir i kyrrþey vakið til lifsins
að nýju.
Þegar þetta gerðist rak
Papadopoulos Zoitakis svo
skyndilega frá forsetahöllinni,
að hann var bókstaflega skil-
inn eftir á gangstettinni með
hafurtask sitt og stóð þar uppi
vegalaus. Papadopoulos tók
sjálfur að sér að gegna em-
bætti rikisstjo'ra samhliða
forsætisráðherraembættinu.
PAPADOPOULOS hefir
óneitanlega sýnt stjórnmála-
kænsku við að treysta völd
sin, en hann hefir einnig notið i
rikum mæli góðs af miklu
meiri velgengni í efnahags-
málum en gert hafði verið ra'ð
fyrir . Hagvöxtur nemur 7,5 af
hundraði i Grikklandi, og
flestir Grikkir vildu vist helzt
gleyma öllum stjórnmálum að
sinni og snúa sér þess i stað að
þvi að njóta ávaxtanna af vel-
gengninni.
Um 200 þúsund bilar lögðu
af stað frá Aþenu og Piraeus
fyrir páskana og fluttu um 600
þúsund manns, sem ætluðu að
njóta fjögurra daga páska-
leyfis upp i sveit eða úti við
ströndina. (Fyrir tiu árum
voru ekki til nema 57 þúsund
bilar i Grikklandi). Grikkir i
páskaleyfi troðfylltu einnig
ferjur, jarnbrautarlestir og
gistihús, enda voru þeir
miklum mun fleiri en erlendir
ferðamenn, enda þótt erlendir
vorgestir væru að þessu sinni
80 af hundraði fleiri en þeir
voru fyrra.
NEYZLUBYLTINGIN er
ekki einskorðuð við höfuð-
borgina. Ég ók um allt Grikk-
land og sá með eigin augum,
að verzlanir i smábæjum voru
fullar af sjónvarpstækjum,
segulböndum og mynda-
vélum. Sjónvarpsnotendur
nema tveimur milljónum, en
ibúar landsins eru 8,7
milljónir, og nú er þéttur
skógur sjónvarpsloftneta i
þorpum, sem ekki voru farin
að fá rafmagn fyrir fimm
árúm. I Mesolongion rakst ég
á verzlun eina, sem var full af
marglitum baðkörum, en það
er alger nýjung til sveita i
Grikklandi.
Árstekjur á mann i Grikk-
landi svöruðu til 816 dollara
fyrir fimm árum, en jafngilda
nú 1221 dollar, og þess vegna
fjölgar þeim Grikkjum veru-
lega, sem hafa auraráð til að
veita sér hvers konar neyzlu-
varning. Þúsundir flykkjast á
hverju kvöldi að grænu
borðunum i spilahöllunum
uppi á Parnes fyrir utan
Aþenu. Þangað sækja auð-
vitað nýrikir bilakaupmenn,
sölumenn sjónvarpstækja og
eiginkonur yfirmanna i
hernum.
TILVERAN er ekki aðeins
þolanleg i Grikklandi, heldur
blátt áfram ánægjuleg fyrir þá
að minnsta kosti, sem tekst að
halda hreinum skildi i stjórn-
málunum. Fjöldi launaðra
njósnara hjálpar rikisstjórn-
inni til að fylgjast með á þvi
sviði og þeir, sem snúast til
virkrar andstöðu viö rikis-
stjórnina, eiga enn erfitt upp-
dráttar. Stjórnin hefir þó
heldur slakað á hinum harðari
tökum ,,papadoræðisins”
undangengna mánuði. Þeir,
sem i fangelsi sitja fyrir
stjórnmálaafbrot, eru ekki
orðnir nema 343, og flestir
sagðir sitja inni fyrir
by 11 i n g a r t i I r au n i r eða
skemmdarverk.
Hömlur á prentfrelsi hafa
verið afnumdar að nafninu til,
en talið er þó óhyggilegt að
hafa að engu strangar reglur
rikisstjórnarinnar um, hvað
taliztgeti prenthæft. Róttækar
bókmenntir eru á boðstólum i
bókabúðum, og i leikhúsum er
hvað eina sett á svið, allt frá
Brecht til Ionesco. En verði
einhverjum ibúa i smáborg á
að biðja um „byltingarbók”,
ersennilegt, að lögreglan taki
hann til yfirheyrslu. Vera má,
að Grikkir séu yfirleitt hættir
að óttast fangelsanir án dóms
og laga, en þeir láta þó
skoðanir sinar enn i ljós af
varúð — stakri varúð.
t GRIKKLANDI rikir
einræði fasista, mælt á vest-
rænan mælikvarða. Sé hins
vegar borið saman við
rikjandi ástand i ná-
grannalöndunum verður
skiljanlegra, hvers vegna
Grikkir taka örlögum sinum
með meira jafnaðargeði en
höfundar forustugreina i
vestrænum blöðum. Grikkir
standa framar öðrum Balkan-
þjóðum að þvi er snertir and-
legt frelsi og velmegun, ef til
vill að Júgóslövum undan-
skildum.
En þetta á einungis við i
samanburði við nágrannana,
og lýðræðið stendur á gömlum
merg i Grikklandi. Fáir sakna
að visu óreiðunnar, sem rikti i
landinu áður en hers-
höfðingjarnir hrifsuðu völdin,
enda var lýðræðið ekki á
marga fiska þá. Eigi að siður
gætir sums staðar mikillar
óánægju yfir þvi, að
Papadopoulos skuli ekki vinna
að endurreisn lýöræöisins,
eins og hann hefir hvað eftir
annað fullvissað landsmenn
um að hann ætlaði að gera.
Litlar horfur virðast á, að
Papadopoulos ætli að efna
loforð sin um endurvakningu
lýðræðisins, hverju svo sem
hann kann að hafa heitið ráða-
mönnunum i Washington fyrir
margendurtekna hernaðarað-
stoð. Griski einræðisherrann
er herkænn i bezta lagi, en
framtiðarstefna hans er á
huldu, nema hvað hann
virðist vilja tryggja eigin
völd. Geri hann ráð fyrir, að
forsetatign tryggi honum völd
i fimm ár i viðbót, mun hann
reyna að fá konungsveldið
afnumið með þjóðaratkvæða-
greiðslu.
PAPADOPOULOS reynir af
ráðnum hug að gera veg
konungsveldisins sem
minnstan og má af þvi marka,
hvað hann ætlast fyrir. Orðið
„konunglegur” hefir verið
numið burt úr heitum allra
rikisstofnana. Mynd konungs
er á nýrri mynt, en skjaldar-
Framhald á bls. 2.