Tíminn - 11.07.1972, Blaðsíða 14

14
TÍMINN
Þriöjudagur 11. júli 1972
að gera, þegar hann var að mála, og horföi á mig. „Ég hef aldrei getað
lært þá listen þaö firrir mann marga erfiðleika, þegar öll kurl koma til
grafar”.
Nei, faöir minn geröi aldrei þaö, sem vænzt var af honum, en ef til vill
átti hann ekki einn sök á þvi. Allir væntu mikils af föður minum, sjálf-
sagt of mikils, og hann var meö þeim ósköpum fæddur að vilja þóknast
sérhverjum manni, er hann haföi eitthvaö saman viö að sælda. Hann
var fljótur aö veröa við óskum fólks og brást svo vonum þess, þvi að
enginn getur alltaf þóknazt öllum. Hann var elztur af Blairssyst-
kinunum þremur. friðastur og gáfaöastur. Emma var næst elzt, há og
alvörugefin og fyrirmannleg, jafnvel meöan hún var enn á bernsku-
skeiöi. Hún haföi erft verzlunarhyggju ættarinnar, starfsorku og ó-
sveigjanlegt viljaþrek. Þaö var leitt, aö ekki skyldi vera hægt aö beizla
orku hennar lika á jafn giftusamlegan hátt og afl Wawickettárinnar,
sem knúöi vélar Friðarpipuiðjuversins. Wallace var yngstur að árum
og siztur aö hæfileikum. Þaö var hann alla ævi.
Alltaf var talað um hann sem „hinn Blairsbróðurinn”. Hann virtist
ekki taka það illa upp. Ég held meira að segja, að hann hafi aldrei
óskað sér annars. Hann var þægilegur, hlédrægur maöur, sem undi sér
vel viö vanastörf sin i skrifstofum iöjuversins, verzlunarferöir, golfleik
og frimerkjasöfnun. Wallace hafði samsamaö sig betur þvi hlutskipti,
sem hann var borinn til, heldur en nokkurt okkar hinna. Honum var
ekki gefin orka Emmu til að berjast gegn straumnum. Hann krafðist
aldrei mikils af lifinu, og hann hefur sannarlega greitt iögjald sitt i
kauphöll lifsins. Allt þaö, sem honum hlotnaöist, hefur þegar veriö
tekiö frá honum.
Faöir minn var ávallt gerólikur honum. Hann hafði frá bernsku
'veriðlátinn njóta útlits og gáfna. Þaö gengur kraftaverki næst, aö hann
skyldi ekki biða viö þaö stórtjón. En hann varö aldrei hugfanginn af
sjálfum sér. Þaö var hjálpræöi hans. Þaðhefur lika verið orsök þess, aö
hann varö ekki djarfur listamaður. Þótt hann væri umburöariyndur
gagnvart öðrum, gagnrýndi hann verk sjálfs sin af miskunnarlausri
haröýðgi. Hann hvatti aöra og örvaði og varö oft manna fyrstur aö sjá,
hvar handbragð snillingsins leyndist. I minningu samtiðarmannanna
— málara, rithöfunda og hljómlistarmanna, sem voru aö hefjast til
vegs á hinum kyrrlátu árum eftir aldamótin — hefur nafn föður mins
ljúfan hreim. Þessa vil ég gjarnan minnast, þvi aö ég veit, aö fööur
minum var þetta meira viröi en málverkin, sem bera nafn hans i horn-
inu aldrei munu þykja sérstaklega merk.
„Viltu koma inn i vinnustofuna mina og þykjastsitja fyrir?”
Þessa spurningu þótti mér væntum aöheyra, og ég flýtti mér ætiö að
þiggja þetta boð. Faðir minn var slyngur að ná andlitssvip. Beztu mál-
verkin hans voru andlitsmyndir af mömmu og okkur krökkunum. Ég
þreyttist aldrei á þvi að sitja hjá honum i veggjahárri, bjartri vinnu-
stofunni, sem hann einn byggði, stundum árum saman, stundum aöeins
mánuö i senn. Mér er sem ég sjái hann krækja stórum þumalfingri
vinstri handar i gatið á litaspjaldinu. þar sem hann hafði liti sina:
rauöa, kóbalt-bláa og dökkbrúna. t hægri hönd hélt hann á löngum
bursta. Mér fer aldrei úr minni, hve karlmanniegur og glæsilegur hann
var. Hann talaöi sjaldan, þegar hann var að mála, en hann raulaði oft
fyrir munni séiý tilbreytingalaust en ánægjulega, eins og býfluga i
eplagarði á maidegi. Þetta skemmtilega raul er i huga minum tengt
órjúfanlega við störf fööur mins i málarastofu hans. Það verður ekki
skiliö frá lyktinni af terpentinoliunni og linoliunni og tóbakinu, sem
hann reykti úr pipu sinni. Þetta allt var hluti af manninum sjálfum, há-
vöxnum og bláeygum i skellóttum stakk.
Hanna man naumast eftir þessu, þótt hún segi að sig rámi i kvöld-
boðin, þegar viö vorum teknar upp úr rúmunum á náttkjólunum og
bornar niöur til gestanna til þess að sýna okkur. Mér hlotnaðist aldrei
sú aðdáun,sem Hönnu féll venjulega i skaut við þessi tækifæri, þótt mér
væri oftast fengið mest af þvi sælgæti, sem við vorum verðlaunaðar
með. Hanna þurfti enga uppörvun til þess að dansa á gólfinu i hvita
náttkjólnum sinum og rauöum ilskóm. Henni var lika alltaf klappað lof
i lófa. Það var heldur engin furða, þvi aö sannarlega var hún heillandi,
með ljóst háriö i bylgjum niður á herðar og lausa lokka lafandi fyrir
augun, sem stirndi á eins og brómber. En hún var ekki lamb að leika
sér við fyrir þá, sem vildu mála hana, þvi að hún var eins og kvika-
silfur. Ég var talin betur við málara hæfi, einkennileg i látbragði,
alvarleg, bláeyg og með jarpt passiuhár.
„Hún er alveg eins og hann Blair afi hennar”, sagði fólk. „Verst að
hún skyldi ekki vera strákur, svo aö hún gæti haldið ættarnafninu, fyrst
hún sver sig svona i kynið”.
Enn einu sinni hafði föður minum brugðizt það, sem til var ætlazt af
honum. Hann hafði kvænzt pólskri verkastúlku úr verksmiðjunum og
horfið frá starfi feðra sinna. Það minnsta var, að hann hefði getið son i
staðtveggja dætra. Enhann virtist láta sér þetta i léttu rúmi liggja. Og
upp frá þeim degi, er ég var færð i skirnarkjól ættarinnar, vatni ausin
og nefnd I höfuðið á Emmu frænku, viðurkenndi hún giftingu föður
mins.
Nú jæja. — Enginn kýs sér ástir, og sáð kærleikans haföi þegar fest
rætur i hjörtum föður mins og móður minnar. Ég mun aldrei öðlast vit-
neskju um það, hvernig þau drógust hvort að ööru jafnt og þétt, hvenær
þau sáu að hverju fór né hvenær þau hlýddu raust hjarta sins. Ég mun
aldrei geta grafið það upp, hvað þeim fór á milli þessa mánuði, sem
þau börðust vonlausri baráttu fyrir óhugsanlegu frjálsræði. En ég get
imyndað mér, hvernig þeim hefur verið innan brjósts, er þau sáust dag
eftir dag i dynjandi vélasölum, það sem aflvélar hvæstu og hvinu með
jöfnum sogum, eins og tröll í viðjum blésu úr nös. Það hefur verið eins
og magnþrungið bergmál af örum andardrætti og tiðum hjartslögum
þeirra sjálfra. Snældurnar snerust, skytturnar þutu fram og aítur,
þræðirnir ófust, voðin þandist — já, þannig imynda ég mér, að það hafi
gerzt.
Seinna, þegar Emma frænka hafði viðurkennt kvonfang föður mins,
gerði hún sér mikið far um að gylla ætterni móðurminnar. Pólsk — jú,
að visu — en þó alls ekki venjuleg verksmiðjustúlka. :ena Jeretska
var af góðum ættum. Faðir hennar hafði verið söngkennuri og móðir
hennar prýðis vel menntuð kona. Þau höfðu bæði dáið úr landfarsótt,
skömmu eftir komu sina til Bostonar, og þá tóku aðrir innflvtiendur af
allt öðru sauðahúsi barnið i fóstur og ólu það upp með krökkum sinum.
Einhvern veginn höfðu þau svo flækzt til Blairsborgar og tekið að
vinna i iðjuverunum þar. Móðir min byrjaði aö vinna þar sextán ára
gömul.
„Þig skal ekki undra, þótt hann félli fyrir henni”, sagði Manga Flynn
einu sinni, þegar ég spurði hana, hvað sagt hefði verið um giftingu for-
eldra minna i nágrenninu: — „Pólsk stúlka, sem er falleg, er ekki lengi
aö veiða þann, sem hún kýs, I net sitt og sleppir honum ekki aftur”.
„1 net sitt, Manga?” sagði ég, þvi að ég var bæði ung og forvitin.
„Hvernig þá?"
„Þú kemst að raun um það seinna”.
Meira vildi Manga ekki segja mér um þetta. En nú orðiö get ég gert
1151
Lárétt
1) Rikt,- 6) Óþrif,- 8) Þýfi,- 9)
Óvilld,- 10) Kaupfélag,- 11)
Óþétt,- 12) Sprænu.- 13)
Ávarp - 15) Svik -
Lóðrétt
2) Reikar um,- 3) Fersk,- 4)
Fáránleg,- 5) Fjárhirðir,- 7)
Stilling,- 14) Sex.-
Ráðning á gátu No. 1150
Lárétt
1) Pytla - 6) Lóu,- 8) HIJ,- 9)
Kól,- 10)Auk,- 11) Fæð.- 12)
/Alt.- 13) Ans.- 15) Hrúts.-
Lóðrétt
2) Yljaðar.- 3) Tó.- 4)
Lukkast,- 5) Áhöfn - 7) Bloti,-
14) Nú.-
HVELL
li:lí lalli
i
ÞRIÐJUDAGUR 11. júli.
7.00 Morgunútvarp.
12.00 Dagskráin. Tónleikar. Til-
kynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir. Til-
kynningar.
13.00 Eftir hádegið Jón B. Gunn-
laugsson leikur létt lög og
spjallar við hlustendur.
14.30 Siðdegissagan: „Eyrar-
vatns-Anna” eftir Sigurð
Helgason Ingólfur Kristjánsson
les (13)
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 M iðdegistónleikar Van
Cliburn leikur Fantasiu i f-moll
op. 49 eftir Chopin. Ronald
Turini leikur Sónötu fyrir pianó
i A-dúr op. 120 eftir Schubert.
Valentin Gheorghiu og
Sinfóniuhljómsveit rúmenska
Rikisútvarpsins leika Konsert
fyrir pianó og hljómsveit i g-
moll op. 25 eftir Mendelssohn-
B a r t h o 1 d i : Richard
Schumacher stj.
16.15 Veðurfregnir. Létt lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Saga frá I.applandi:
„Lajla" eftir A.J. Kriis.Gisli
Ásmundsson islenzkaði. Kristin
Sveinbjörnsdóttir los sögulok
(10).
18.00 Frcttir á ensku
18.10 Heimsmeistaraeinvigiö i
skák
18.25 Tónl.,tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Fréttaspegill
19.45 tslenzkt umhverfi. Agnar
Ingólfsson fuglafræðingur talar
um svartbakinn.
20.00 Lög unga fólksins Ragn-
heiður Drifa Steinþórsdóttir
kynnir.
21.00 iþróttir Jón Asgeirsson sér
um þáttinn.
21.20 Vettvangur I þættinum er
fjallað um utanlandsferðir
unglinga. Umsjónarmaður:
Sigmar B. Hauksson.
21.45 Duo concertante eftir Igor
Stravinsky. Samuel Dusjkin
leikur ásamt höfundi.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Kvöldsagan:
• „Sumarást” eftir Francoise
Sagan Þórunn Sigurðardóttir
leikkona les (8).
22.35 llarmonikulög Milan Blaha
leikur þekkt einleiksverk.
22.50 A hljóðbergi. John Updike
les úr skáldsögu sinni „Pigeons
Feathers”.
23.20 Fréttir i stuttu máli. Dag-
skrárlok.
UR OG SKARTGRiPIR
KCRNELÍUS
JONSSON
SKÖLAVORÐUSTIG 8
BANKASTRÆTI6
18580-18600

u uu "• - 1 V_
■ OM :vv\ P
in au
m a n
Il 11 O III
Liandsins fröðnr
, - yðar hródnr
‘BIJNAÐARBANKI
" ISLANDS !
X,"
FASTEIGNAVAL
4
SkólavörCustig 3A. II. hœff.
Símar 22911 — 192S3.
FASTEIGNAKAUPENDUR
Vanti yður fasteign, þá hafið
samband við skrifstofu vora.
' Fasteignir af öllum stærðum
og gerðum fullbúnar og í
ismíðum.
FASTEIGNASELJENDUR
Vinsamlegast látið skrá fast-
eignir yðar hjá okkur.
Áherzla lögð á góða og ör-
ugga þjónustu. Leitið uppl.
um verð og skilmála. Maka-
skiptasamn. oft mögulegir.
Önnumst hvers konar samn-
ingsgerð fyrir yður.
Jón Arason, hdl.
Málflutnlngur . fasteignasala