Tíminn - 16.07.1972, Blaðsíða 16

16\________________________________________TÍMINN
færöi okkur bezt um þaö. Smámsaman komumst viö aö raun um, að
keisarinn með snúna yfirskeggiö átti sök á þessu. Hann hafði komið
styrjöldinni af staö, og við fengum óáreittar aö klóra sundur myndir af
honum, sem voru i dagblööunum. Viö sættum okkur fljótt við fjarveru
föður mins, þótt lini flókahatturinn hans héngi alltaf óhreyfður á hatta-
snaga i forstofunni og penslar hans, léreft og málaratæki rykféllu i
vinnustofunni uppi á þriöju hæð.
Þakkargerðarhátiöin var ekki fyrr liðin og hiö siðasta af stóra
kalkúnhananum brytjað i spað og etið en fyrsta fölið kom, og viö
byrjuðum að æfa jólasöngvana. Við Jói litli ogHannabárum vatn i aus-
um út i hallann bak við húsið og helltum þvi á snjóinn til þess að fá þar
hála og góða rennibraut og sungum hástöfum, þótt ekki væri sam-
hljómurinn sérlega góður. Við sungum ,,0, blessuð litla Betlehem”, og
,,Um miðja óttu undrið varð”, og svo uppáhaldssöng minn, ,,0,
Tannenbaum”. Faðir minn var alltaf vanur aö vekja okkur á jóla-
morguninn meö þessu versi. En nú var ég hætt að syngja þýzka stefið,
þvi að ég hafði lært nýjan teksta.
Ó, grenitré! ó, grenitré!
grænu skarti búið,
eins i sól og sumartið
sem i frosti og vetrarhrið,
— ó, grenitré! ó, grenitré!
grænu skarti búið.
Mér þótti vænt um þetta stef, þvi að ég skildi það. Þegar ég stóð undir
snævi drifnu grenitrénu, sem Jói litli hafði hrapað niður úr, fannst mér
einna helzt, að ég hefði sjálf ort þessar hendingar. Þær voru svo sjálf-
sögð túlkun tilfinninga minna, þar sem ég stóð undir trénu og starði á
dökkgrænar greinarnar, er bar við heiðan desemberhimininn. Af hlyn-
viðnum og beykitrjánum og álminum voru öll blöð fallin og gömul epla-
trén hálfuskældariog kyrkingslegri en ella, þar sem þau stóðu nakin i
vetrarkuldanum. En i hverju barri grenitrésins bjó lif og þróttur. Það
var gott, að svo var, og það var gott, að til var stef, sem hæfði þvi.
Við Jói áttum saman stórkostlegt leyndarmál: Við vissum, aö það
eru engir jólasveinar til.
Hann trúði þvi enn, að þeir kæmu á hreindýrasleða og skriðu niður
um reykháfana. En við vorum orðin harðsvirað raunsæisfólk, og við
vissum það, sem sannara var. En við vissum lika, að hyggilegast var
að láta fullorðna fólkið ekki renna grun i það. Fullorðna fólkið hélt, að
það blekkti okkur með kænlegum sögum um þessa glaðværu jólasveina
og flýtti sér að fela gjafirnar, þegar viö komum að. Við Jói ræddum um
þetta af mikilli alvöru og ákváðum að láta ekki á neinu bera, hversu
mikla aðgætni, sem það kostaði.
,,Ég vissi það fyrir ári”, sagði hann hreykinn, þegar ég vogaði að
segja honum grun minn. „Mér datt það i hug i fyrra, að afi væri að leika
á mig, svo að ég afréð að komast að raun um hið sanna. Og það gerði
ég”.
„Hvernig gaztu það, Jói?”
„Ég hengdi sokkinn, þar sem afi sagði mér að láta hann. Svo hengdi
ég annan, þar sem afi vissi ekkert um, þvi að jólasveinninn hlaut alveg
eins að finna hann, ef hann væri á annað borð til”.
„Já”, sagði ég hugfangin, „og var hann svo tómur um morguninn?”
„Þú átt kollgátuna”.
„Hættið þessu hvisli”, hrópaði Hanna, þegar hún sá, að viö vorum að
bera saman ráðokkar á laun. „Það er ekki kurteislegt að vera hvislast
á i viðurvist annarra, og ég segi Emmu frænku og henni Möngu frá
þvi”.
„Jæja þá! Farðu bara og segðu þeim það”, svaraði ég. „Þá ætla ég
að segja þeim, hver missti silfurskeiðina, sem hvergi finnst, bak við
ofnhlifina i anddyrinu”.
A Þorláksmessu vorum við Emma frænka á leið úr skólanum. Hún
haföi farið þangað á skólasýningu. Við höfðum gengið kringum jólatré
og sungið jólasöngva, og ég haföi lesið franskt kvæöi, án þess að mér
skeikaði neitt. Emma frænka lét i ljós ánægju yfir þvi, að ég mundi
hvert einasta orð og las kvæðiö svo skörulega, að það heyrðist greini-
lega afturá öftustu bekkina. Hún sagði, að það væri svo hvimleitt, þeg-
ar börn væru feimin og tautuðu i barm sér. Ég man greinilega, hvernig
hún leit út þetta kvöld, há og grönn i selskinnskápu. Þrátt fyrir kuldann
var langt andlit hennar með sama litblæ og hvita kóralmenið mitt, al-
veg eins og það átti að sér, og loðkraginn hennar og litli hatturinn, sem
hún var með, fór undurvel við slétt, jarpt hár hennar. Hún virtist tals-
vert ellilegri en mæður flestra barnanna, en þó var hún aðeins fjörutiu
og fimm ára gömul. Skólasýningunni þótti mikil virðing ger meö návist
hennar. Ég tók eftir þvi, að kennararnir litu ævinlega til hennar, eins
og þeir væntu einhverrar umbunar, i hvert skipti, sem söngur eða
kvæðalestur heppnaöist vel. Þennan dag komst ég á snoðir um stöðu
hennar i mannfélaginu. Hún þurfti ekki skæra liti né skrautleg föt til
þess að vera mest virt.
„Þú skalt fá að vera viðstödd jólatrésfagnað á morgun”, sagði
Emma um leið og hún opnaði garöshliðið. „Hann verður i verksmiðjun-
um. Þú mátt koma með mér, ef þú vilt”.
„Hinum megin við ána?” — Ég varð forvitin.
Hanna hafði komið hlaupandi á móti okkur.
„Fer jólasveinninn yfir brýrnar?” spuröi hún.
„Auðvitað, barnið mitt”, svaraði frænka. „En það er svo margt fólk,
sem býr hinum megin við ána, að við veröum að reyna að hjálpa hon-
um”.
„Hann man eftir öllum nema vondu börnunum”, sagði hún. „Er þá
meira af vondum börnum hinum megin við ána?”
„Nei alls ekki”, flýtti frænka sér að svara. „Farið þið nú báðar upp
og þvoið ykkur áður en þið borðið kvöldmatinn”.
Jólatrésfagnaðarins hinum megin við ána mun ég minnast meðan ég
man nokkuð, sem fyrir mig bar á þessum árum.
Hann fór fram i verksmiðjugarðinum. Timburpalli hafði verið komið
fyrir i miðjum garðinum, þar sem langar múrsteinsbyggingar veittu
skjól á fjóra vegu. A aðfangadaginn var blásið til vinnuloka klukkan
hálf fimm i stað klukkaö sex. Þegar viö Emma og Wallace frændi
komum að hliðinu, Var allt vélaskrölt hljóðnað, og i hinum stóra garði
var þröng verkamanna og skylduliðs þeirra. Við mér blöstu hnetu-
brún, hrukkótt andlit undir stórum sjölum og afskræmilegum höfuð-
skýlum. Þarna voru konur með börn i fanginu, og börn á ýmsum aldri
héngu i pilsföldum þeirra. Út úr verksmiðjuhúsunum, þar sem sjá
mátti tröllslegar vélarnar inni i lýstum vinnusölunum, flykktist verka-
fólkið, karlmenn, konur og ungar stúlkur. Þótt fólkið talaði saman á
málum, sem ég skildi ekki, brosti það framan i mig og vék til hliðar,
svo ég kæmist upp á pallinn.
„Þetta er eldri dóttir Elliots”. Þannig kynnti Emma frænka mig
Lárétt
1) Land,- 6) Fiskur,- 7)
Hraða. - 9) Tala. - 11) Ofug
röð.- 12) Bar,- 13) Væl.- 15)
BáL- 16) Rödd.- 18) Fullorð-
Lóðrétt
1) Bólivia,- 2) Lim,- 3) VL
4) Ama,- 5) Inntaka.- 8) Óli
10) Gát,- 14) Tak,- 15) Ain
17) Ku,-
inn.-
Lárétt
1) Móri,- 2) Lika.- 3) 1050.- 4)
Mjaðar,- 5) Aftnarnir.- 8)
Arinn.- 10) Hátið.- 14)
Lærði.- 15) Borði.- 17) öfug
röð.-
Ráðning á Gátu No. 1155
Lárétt
.DBölvaði. 6) Ilm.-7) Lóm,-
9) Agn.-ll) II. - 12) At. - 13)
Vit - 15) Ata,- 16) Aki,- 18)
Alkunna,-
'mv/cm
Sunnudagur 16. júli 1972
i! IIISIII
SUNNUDAGUR
16. júlí
8.00 Morgunandakt.
8.15 Létt morgunlög.
9.00 Fréttir.
9.15 Morguntónleikar.
10.25 Loft, láð og lögur.
10.45 Frá listahátiðinni I
Schwetzingen i ár.
11.00 Messa i Frikirkjunni.
13.30 Landslag og leiðir. Jón I.
Bjarnason ritstjóri talar um
Mosfellsheiði.
14.00 Miðdegistónleikar: Frá
listahátið I Reykjavik.
15.10 Kaffitiminn. Mirella Freni
og Nicolai Gedda syngja ariur
og dúetta úr óperum eftir
Donizetti og Bellini. Steve
Dominko leikur sigild lög á
harmoniku.
16.00 Fréttir. Sunnudagslögin.
16.55 Veðurfregnir. Útvarp frá
Akranesi: Frá tsiandsmótinu
í knattspyrnu. Jón
Asgeirsson lýsir siðari hálf-
leik í keppni Akurnesinga og
Valsmanna.
17.40 Framhaldssagan „Anna
Heiða” eftir Rúnu Gisla-
dóttur. Höfundur les (6)
18.00 Fréttir á ensku
18.10 Stundarkorn með Hans
Hotter
18.30 Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Styrjaldarleiötogarnir; III:
Hitler —■_ annar hluti.
Umsjónarmenn: Páll Heiðar
Jónsson og Dagur Þorleifs-
son. Flytjendur auk um-
sjónarmanna: Jón Laxdal
Halldórsson (rödd Hitlers)
Jón Aðils (rödd dr. Göbbels,)
Jónas Jónasson og Knútur R.
Magnússon.
20.20 Frá listahátið í Reykjavik:
„Bjartar nætur”. Liv
Strömsted Dommersnes leik-
kona og Liv Glaser pianó-
leikari flytja skáldverk og
tónlist i Norræna húsinu 4.
f.m.
21.30 Arið 1942; siðari hluti.
Bessi Jóhannsdóttir sér um
þáttinn.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Danslög.
23.15. Fréttir i stuttu máli. Dag-
skrárlok.
MANUDAGUR
17. júli
7.00 Morgunútvarp.
12.25 Fréttir veðurfregnir og til- '
kynningar.
13.00 Við vinnuna: Tónleikar.
14.30 S i ðd e g i s s a g a n :
Eyrarvatns-Anna ” eftir
Sigurð Ilelgason. Ingólfur
Kristjánsson les (17)
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 Miðdegistónleikar:
Kam mertónlist.
16.15 Veðurfregnir. Létt lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 „Sagan af Sólrúnu" eftir
Dagbjörtu Dagsdóttur.
Þórunn Magnúsdóttir leik-
kona byrjar lesturinn.
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Létt lög. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30. Daglegt mál.
19.35. Um daginn og veginn.
Erling Daviðsson ritstjóri á
Akureyri talar.
19.55 Mánudagslögin.
20.20 „Islænderen, han skal nok
lave hundeköd” Kristján
Ingólfsson kennari talar við
Vigfús Þormar hreppsstjóra i
Geitagerði i Fljótsdal.
21.05 Pianóleikur Alfred Cortot
leikur „Fiðrildi” eftir Robert
Schumaryi
21.20 ú t v a r p s s a g a n :
„Hamingju-
dagar” eftir Björn J.
Blöndal. Höfundur les (10).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir.
Búnaöarþáttur. Ketill A
Hannesson forstöðumaöur
búreikningaskrifstofu ’land-
búnaðarins talar um niöur-
stöður búreikninga árið 1971.
22.35 Tónlist eftir Beethoven
23.30. Fréttir i stuttu máli. Dag-
skrárlok.