Tíminn - 15.08.1972, Blaðsíða 9

Þriftjudagur 15. ágúst 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurfnn
i;i Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:
arinn Þórarinsson (ábm.>, Jón Helgason, Tómas Karlsson,;
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timáns)i|
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasoni, • Ritstjórnarskrifý
;i; stofur í Edduhúsinu við Lindargötu, sfmar 18300-18306J:
;i; Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiðslusimi 12323 — auglýs-i
!;i ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjaldi
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-:;
takið. Blaðaprent h.f.
Nýtt tilboð
Fyrir helgina afhenti Einar Ágústsson utan-
rikisráðherra brezku rikisstjórninni nýtt tilboð
islenzku rikisstjórnarinnar sem grundvöll
nýrra samningaviðræðna um bráðabirgða-
samkomulag i landhelgisdeilunni.
I samningstilboðinu itrekar islenzka rikis-
stjórnin tvö meginsjónarmið sin i málinu:
1. Að Bretar viðurkenni, að réttur islenzkra
skipa til veiða innan 50 milna markanna sé
meiri en erlendra skipa.
2. Að íslendingar hafi með höndum að fylgja
fram þeim fiskveiðireglum, sem um verður
samið.
En islenzka rikisstjórnin vill i þessu nýja
tilboði ganga lengra en áður til móts við höfuð-
kröfur Breta og er reiðubúin að semja um
veiðiheimildir fyrir brezka togara upp að 12
milna mörkum á sömu svæðum og islenzkum
togurum verður leyft að veiða, en með þvi
skilyrði,að aðeins 2 af 6 veiðisvæðum verði opin
i einu. Þá setur islenzka rikisstjórnin það
skilyrði, að veiðiheimildin nái aðeins til þeirra
skipa, sem eru upp að 180 fet að lengd og 750-
800 brúttólestir, en ekki til stærri skipa, frysti-
togara eða verksmiðjutogara.
Hér er um mjög sanngjarnt boð að ræða, og
verða þvi fyrstu viðbrögð frá London nú um
helgina að teljast nokkuð undarleg, en haft
hefur verið eftir talsmanni utanrikisráðu-
neytisins brezka, að i islenzka tilboðinu sé
nánast ekkert nýtt. Vonandi kemst brezka
rikisstjórnin að annarri niðurstöðu, þegar hún
skoðar tilboðið betur, sér sig um hönd og tekur
upp samningaviðræður við íslendinga að nýju.
Engum blöðum þarf um það að fletta, að
bráðabirgðasamkomulag á grundvelli islenzka
tilboðsins þjónar brezkum fiskveiðihags-
munum og brezkum almenningi betur en nýtt
þorskastrið á Islandsmiðum.
Bráðabirgðalög um
skattalækkanir
aldraðra og öryrkja
Á laugardaginn gaf forseti íslands út bráða-
birgðalög, að tilhlutan Halldórs E. Sigurðs-
sonar fjármálaráðherra, um lækkun skatta á
öldruðum og öryrkjum. Með þessum bráða-
birgðalögum eru sniðnir af þeir ágallar, sem
komu fram við skattaálagninguna i vor. Þessi
lagabreyting hefur það i för með sér, að
einhleypir lifeyrisþegar greiða engan tekju-
skatt af nettótekjum innan við tvö hundruð
þúsund krónur og ekki óskertan tekjuskatt fyrr
en nettótekjur ná þrjú hundruð þúsund
krónum. Á sama hátt verða hjón með þrjú
hundruð þúsund krónur i nettótekjur laus við
tekjuskatt og greiða ekki óskertan tekjuskatt
fyrr en nettótekjur þeirra ná 450 þúsund
krónum.
Með þessum breytingum verða það aðeins
13.6% þeirra 15-16 þúsund elli- og örorku-
lifeyrisþega, sem greiða tekjuskatt, sem
greiða fullan og óskertan tekjuskatt til jafns
við aðra gjaldendur, og hefur það fólk allt
sæmilega riflegar tekjur. — TK
Opið bréf Jiri Pelikan
til Angelu Davis
Jiri Peiikan. seni er 49 ára,
var einn af leiðtogum „vorsins
i Prag". Hann var yfirmaður
sjónvarpsins i Tékkóslóvakiu
og formaður utanrikismála-
nefndar þingsins. A hinu
ieynilega 15. flokksþingi
kommúnistaflokks Tekkósló-
vakiu, sem haldið var i verk-
smiðju inni i Prag fáeinum
klukkustundum eftir innrás
Rússa i ágúst 1968, var hann
kjörinn i miðstjórnina. Hann
tók þátt i baráttunni gegn
nazistum og var félagi i
kommúnistaf lokknum frá
1939 og þar til að hann var
rekinn 1969, en siðan hefir
liann dvalist erlendis. i Prag
er á hann litið sem helzta tals-
mann andstæðinga Husak-
stjórnarinnar.
KÆRA Angela Davis.
Ef til vill undrast þú, að
landflótta tékkneskum stjórn-
málamanni skuli finnast hann
þurfa að skrifa þér. Þú hlýtur
að hafa fengið margar orð-
sendingar frá Tékkóslóvakiu,
en þú hefir ekki haft samband
við þá, sem vildu lýsa sam-
stöðu sinni en geta ekki vegna
þess, að tunga þeirra er fjötr-
uð, þeir eru i fangelsi, dæmdir
eða biða dóms.
Ég sendi þér bréf þetta fyrir
þeirra hönd. Ég get talað og
skrifað af þvi að ég tók þann
kost, eins og margir samland-
ar minir, að halda baráttunni
áfram erlendis frá. En ég
skrifa meðfram af þvi, að
margt er sameiginlegt með
okkur og ég held, að þú munir
skilja mig, þrátt fyrir að þú
hafir orðið fyrir annarri
reynslu en ég.
Þú segist hafa gerzt
kommúnisti vegna þess, að þú
sást þjóðina þjást og skildir,
að breyta þurfti þjóðfélaginu.
Sama segi ég. Ég gekk i
kommúnistaflokkinn i sept-
ember 1939. Ég var stúdent, og
land mitt hafði verið hernumið
af.þýzku nazistunum. Eg vildi
berjast fyrir frelsi og breyt-
ingum á þvi kerfi, sem veldur
styrjöldum og kúgun.
Þú hefir orðið að þola fang-
elsisvist. Það hefi ég einnig.
Foreldrar minir voru teknir
sem gislar meðan Gestapo
leitaði að mér, og móðir min
kom ekki aftur úr fangelsinu.
Ég þekki jafn vel og þú niður-
bælingu, misrétti og þjáning-
ar. Ég gekk i byltingarhreyf-
ingu sannfærður um, að sósia-
lisminn getur skapað réttlát-
ara þjóðfélag fyrir meirihluta
manna.
Munurinn á okkur er sá
einn, að þegar ég var búinn að
vera herskár baráttumaður i
30 ár var mér vikið úr flokkn-
um, ásamt hálfri milljón
Tékka og Slóvaka, fyrir það
eitt, að við neituðum að lita á
þaðsem „bróðurkærleika”, að
erlent stórveldi sósialista her-
nam litla sósialistarikið okk-
ar.
Þú kannt að segja, að mikill
munur sé a‘ hernaðarinnrás
Bandarikjamanna i Vietnam
og innrás Sovétmanna i
Tékkóslóvakiu. Ég er á sama
máli og vegna þess greip þjóð
okkar ekki til vopna til að
verja sig. En ástæða beggja
innrásanna er hin sama, eða
að koma i veg fyrir, að þjóð á-
kveði sjálf örlög sin. Þú mælir
með tafarlausri brottför
bandariska hersins frá Viet-
nam og það geri ég lika. En
hvers vegna eru enn 80 þúsund
rússneskir hermenn i Tékkó
slóvakiu, fjórum árum eftir að
innrásin var gerð, þrátt fyrir
samninga milli valdhafa i
Bonn, Moskvu og Varsjá, og
þrátt fyrir „eininguna”, sem
þeir hafa hvað eftir annað lýst
vfir Husak og Brez'hnev?
Angela I)avis
Ég gladdist innilega þegar
þú sagðir að frelsi fengnu, að
þú ætlaðir að berjast fyrir
frelsi allra pólitiskra fanga á
jörðunni. Ég vona að þú berj-
ist fyrir frelsi pólitiskra fanga
i auðvaldsrikjunum, en einnig
i Austur-Evrópu, einkum þó
Tékkóslóvakiu og Sovétrikj-
unum.
ÞÚ kannt að vilja gripa
fram i og segja, að þarna sé
munurá. 1 Bandarikjunum og
öðrum vestrænum rikjum séu
það hinir framfarasinnuðu,
sem séu ofsóttir, en i Sovét-
rikjunum og Tékkóslóvakiu
séu það „andsósiaiistar” svo
að notuð seu sömu orð og i op-
inberum áróðri. En þá vil ég
benda þér á, að biðja um skrá
ly'fir pólitisku fangana i
Tékkóslóvakiu og kynna þér
feril þeirra og þú munt komast
að raun um, að allur þorri
þeirra eru kommúnistar eða
sósialistar.
Ég vil nefna fáeina gamal-
reynda kommúnista: Milan
Húbl, rektor háskólaflokksins,
Jaroslav Sabata sálfræðingur,
Alfred Cerny verkamaður og
flokksdeildarforðmaður i
Brno (allir miðstjórnar-
menn), Jarcslav Litera
verkamaður, formaður
flokksnefndarinnar i Prag,
Vaclay Prchlik hershöfðingi,
þingmaður og miðstjórnar-
maður, Karl Bartosek sagn-
fræðingur, Petr Uhl kennari,
Jiri Lederer og Vladimir Ne-
pras blaðamenn og Ota Krit-
zanowski kennari i flokksskól-
anum. Nefna mætti hundruð
minna kunna menn, mennta-
menn, stúdenta, verkamenn,
presta og verkalýðsforingja.
MEÐAL fanganna eru tveir
kommúnistar, sem störfuðu
sem fréttamenn um langt
skeið i heimalandi þinu, Karel
Kyn cl fyrir útvarpið og Jiri
Hochman fyrir dagb], flokks
ins Rude Prava. Af þeim lærð-
um við að þekkja að styðja
baráttu bandariskra framfar-
asinna gegn kynþáttastefnu,
McCarthyisma og styrjöldinni
i Vietnam. Nú hafa báðir setið
i fangelsi i sex mánuði og eru
orðnir sjúkir, Hochman langt
leiddur af berklum og Kyncl
þjáist af igerðum. Þeir hafa
ekkert samband við umheim-
inn, njóta ekki læknismeðferð-
ar, hafa enga möguleika á að
velja sér lögfræðinga eða
ráðgast við þá og vita ekkert
um, hvenær mál þeirra verði
tekið fyrir.
Fangelsanir eru þó hvorki
eina né aðal-aðferðin til kúg-
unar i Tékkóslóvakiu. Tugþús-
undir kommúnista og annarra
þegna hafa ekkert að lifa af,
þar sem þeir hafa verið sviftir
vinnu vegna stjórnmálaskoð-
ana. Afbragðs höfundar eru
knúnir til að þegja, leikhúsum,
sem óhlýðnast, er lokað og
leikstjórar, sem gerðu garðinn
frægan i kvikmyndagerð i
Tékkósvlóvakiu, ganga at-
vinnulausir eða verða að flýja
land. Menntamálaráðuneytið
mælir ekki með andfasistisk-
um leikritum, þar sem al-
menningur kynni að þykjast
verða var „hættulegra hlið-
stæðna”, sem gætu vakið „æs-
andi fögnuð”.
HUNDRUÐUM þúsunda
manna hefir verið meinuð
þátttaka i opinberu lifi. Börn-
um er meinað að nema vegna
„synda” foreldranna og for-
eldrunum er refsað fyrir nei-
kvæða framkomu barnanna.
Upplýsingaöflunin er látin ná
allt að þremur ættliðum til
þess að leita saka. Sumir
verða ótta og uppgjöf að bráð.
Suma brestur kjark og vilja til
að verja sig eins og þú gerir.
En við eigum þó margar
Angelur Davis og Soledad-
bræður, þó að nöfn þeirra
verði aldrei kunn.
Þarna er ekki aðeins um að
ræða uppreisn menntamanna
og unglinga, eins og sumir
vinstrimenn á Vesturlöndum
vilja gefa i skyn til þess að af-
saka þögn sina og hik. Fyrir
rúmum mánuði samþykkti
„betrumbætt” þing verka-
lýðshreyfingarinnar að nema
úr gildi samþykktir fyrra
þings, þar á meðal verkfalls-
réttinn (50 þúsund félagar
höfðu lent i „hreinsuninni”).
Verkamönnum leyfist ekki að
hafa sin eigin félög, berjast
fyrir kröfum sinum, andmæla
brottrekstri félaga, fram-
leiðsluáætlunum eða vinnuað-
stöðu. Verkamannaráðin, sem
stofnuð voru 1968 og leyst upp
1969, hafa forustumenn flokks-
ins nefnt „tæki andbyltingar
sinna”. Er þetta ekki fjar-
stæða i svonefndu riki „vinn-
andi stétta?”
ÞEGAR ég skýri vestrænum
vinum minum frá þessu öllu,
— siður en svo með ánægju,
heldur með sneypu og eftirsjá
— svara þeir yfirleitt, að auð-
vitað sé þetta erfitt ástand, en
ekki megi hafa of hátt um það
til þess að „leggja ekki and-
stæðingum sósialismans
vopnin upp i hendurnar”, og .
taka verði stéttarlega afstöðu.
En hvaða „stétt” getur hagn-
ast á þvi, að fólk er fangelsað
án dóms og laga, verkalýðsfé-
lög eru kúguð, allar frjálsar
umræður þaggaðar niður,
sósialistariki saka hvert ann-
að um heimsvaldastefnu, svik
og endurskoðunarstefnu og
einstaklingar hverjir aðra á
sama hátt?
Eigi þeir við verkalýðsstétt-
ina hefir verkalýðsstétt
Tékkóslóvakiu að minnsta
kosti gert lýðnum ljóst, að hún
litur ekki á núverandi rikis-
stjórn sem stjórn sósialista. Af
þessum sökum getur hvorki
þú, né milljónirnar sem styðja
þig i baráttunni og trúa á rétt-
látara og frjálsara sósialista-
samfélag, þagað lengur við
mannréttindasviftingunni i
rikjunum, sem kenna sig við
sósialisma og sverta sósia-
Framhald á bls. 19