Fréttablaðið - 30.03.2004, Blaðsíða 10

10 30. mars 2003 ÞRIÐJUDAGUR
STENDUR VAKTINA
Öryggisvörður í Suður Kóreu á ráðherra-
fundi um umhverfismál á vegum Samein-
uðu þjóðanna á eynni Jeju. Yfir hundrað
ráðherrar og sendinefndir frá 120 löndum
voru á fundinum.
Bandaríkjamenn óttast árásir fyrir forsetakosningarnar:
Beina augum að flokksþingunum
Eftir það sem gerðist í Ma-dríd höfum við áhyggjur af
því að hryðjuverkamenn reyni
að hafa áhrif á úrslit kosning-
anna í Bandaríkjunum með því
að fremja hryðjuverk,“ sagði
Robert Mueller, forstjóri banda-
rísku alríkislögreglunnar FBI.
Meðal þess sem Mueller ótt-
ast að verði skotmörk hryðju-
verkamanna eru flokksþing
demókrata og repúblikana þar
sem forsetaefni flokkanna
verða formlega valin. Þar verða
saman komnir flestir helstu
stjórnmálamenn Bandaríkjanna
þannig að vel heppnuð árás
hryðjuverkamanna, frá þeirra
sjónarhorni séð, gæti haft gríð-
arleg áhrif. „Við munum aug-
ljóslega búa okkur mjög vel
undir báðar ráðstefnurnar,“
segir Mueller.
Mueller segir menn búa sig
undir árásir hvort tveggja í
Bandaríkjunum og erlendis.
Þannig verður alríkislögreglan,
ásamt fleiri bandarískum stofn-
unum, með viðbúnað í tengslum
við ólympíuleikana í Aþenu.
Engar sjálfsmorðsárásir
hafa verið reyndar í Bandaríkj-
unum frá 11. september 2001.
Mueller segir enga eina skýr-
ingu á því aðra en að löggæslu-
menn séu mjög meðvitaðir um
hættuna og hafi gert allt sem í
þeirra valdi stendur til að koma
í veg fyrir slíkar árásir. ■
Leitin að næsta skotmarki
Hryðjuverkaógnin hefur verið í brennidepli í evrópskum stjórnmálum eftir árásirnar í Madríd.
Stjórnmálamenn keppast við að lofa öflugri vörnum en þeim hefur af sumum verið legið á hálsi
að hafa ekkert lært af árásunum sem voru gerðar 11. september 2001 í Bandaríkjunum.
Talibanastjórnin hefur veriðhrakin frá völdum í Afganistan
og leiðtogar al-Kaída eru á flótta,
hafa verið handteknir eða eru
komnir á vit forfeðra sinna. Samt er
óttinn við hryðjuverk íslamskra
öfgasamtaka almennt, og al-Kaída
sérstaklega, ef til vill meiri en
nokkru sinni fyrr.
Hálfum mánuði eftir árásirnar í
Madríd og hálfu þriðja ári eftir
árásirnar í New York og Was-
hington 11. september 2001 velta
menn því fyrir sér hvar hryðju-
verkamenn láti til skarar skríða
næst og reyna að finna leiðir til að
stöðva þá.
Nýja kynslóðin
Hafi al-Kaída staðið á bak við
árásirnar í Madríd eins og flest hef-
ur þótt benda til hafa aðferðir
þeirra breyst verulega á undanförn-
um árum. Þess hefur reyndar orðið
vart víðar og telja margir þetta til
marks um að ný kynslóð íslamskra
hryðjuverkamanna sé komin fram,
menn undir áhrifum Osama bin
Laden og manna hans en ekki endi-
lega í beinum tengslum við þá. Þetta
eru menn búsettir á eða nærri þeim
stöðum sem ráðist er á og lítt þekkt-
ir af þeim sem hafa fylgst með
starfsemi þeirra sem eru grunaðir
um að skipuleggja hryðjuverk.
Þannig hafa verið leiddar líkur að
því að al-Kaída hafi fengið
marokkóska öfgamenn, sem höfðu
ekki bein tengsl við samtökin, til að
framkvæma árásirnar í Casablanca
á síðasta ári. Reyndari menn kunni
svo að vinna að árásunum með
heimamönnum, svo sem við
sprengjugerð og undirbúning.
Jamal Zougam, sem fyrst um
sinn í það minnsta hefur verið talinn
helsti þekkti skipuleggjandi Ma-
drídarárásanna, er dæmi um þetta.
Atferli hans og útlit þykir líka síður
til þess fallið að grunur falli á hann
sem íslamskan öfgamann.
Næsta skotmark
Bæði Ken Livingstone, borgar-
stjóri í London, og Jack Straw, utan-
ríkisráðherra Bretlands, hafa sagt
að það sé útilokað annað en að
hryðjuverkamenn reyni í það
minnsta að gera hryðjuverkaárás
á Bretland. Ítalir studdu dyggi-
lega við bakið á innrás í Írak
þó þeir sendu ekki hermenn á
vettvang og telja sig í hættu.
Frakkar, sem börðust gegn
því að ráðist yrði inn í Írak,
telja sig einnig í hættu,
einkum vegna slæðubannsins sem
frönsk stjórnvöld samþykktu og
margir múslimar telja árás á trú
sína.
Þjóðverjar eru minnugir þess að
árásirnar 11. september voru að
hluta skipulagðar í Þýskalandi og
hryðjuverkahópar virðast hafa
komið sér fyrir jafnt þar eins og í
Spáni, það var einmitt í Þýskalandi
sem fyrsta og hingað til eina sak-
fellingin fyrir þátttöku í árásunum
11. september var kveðin upp en
æðri dómstóll fyrirskipaði reyndar
að málið yrði tekið fyrir aftur. Belg-
ar hafa undanfarið fylgst með
mönnum sem þeir gruna um tengsl
við hryðjuverkahópa og telja að þar
hafi nokkur hópur viðsjárverðra
manna komið sér fyrir.
Í nýlegri skoðanakönnun sem
var gerð í Svíþjóð kom í ljós að
meirihluti Svía óttast að hryðjuverk
verði framin í einhverju Evrópuríki
á næstunni en eru reyndar fæstir á
því að það land verði Svíþjóð.
Ef árásirnar 11. september og
11. mars eru undanskildar hafa
árásir hryðjuverkamanna átt sér
stað í múslimskum löndum þar
sem hefur verið ráðist gegn
vestrænum ferðamönnum
og starfsmönnum. Bet-
ur varin skotmörk
hafa sloppið betur.
„Ég trúi því að
þegar við efl-
um öryggis-
v i ð b ú n a ð
okkar, gerum skotmörkin óárenni-
legri, leiti hryðjuverkamenn að
öðrum og ver vörðum skotmörk-
um,“ sagði Robert Mueller, for-
stjóri bandarísku alríkislögregl-
unnar.
Brugðist við – aftur
Friedbert Pflüger, talsmaður
þýskra kristilegra demókrata um
utanríkismál segir Evrópu ekki
hafa áttað sig nógu vel á því sem
var að gerast þegar árásirnar voru
gerðar á New York og Washington.
Hann er ekki einu sinni viss um að
Evrópuríki taki ógninni nógu alvar-
lega nú. „Evrópa vaknaði og fór aft-
ur að sofa,“ sagði Pflüger í viðtali
við Time.
Ríki Evrópu hafa þó gripið til
vissra aðgerða. Bretar hafa aukið
fjárveitingar til baráttunnar gegn
hryðjuverkum um andvirði þriggja
milljarða króna. 1.500 hermenn
hafa verið sendir út á götur Parísar,
höfuðborgar Frakklands, til að gæta
öryggis og svipast um eftir árásar-
mönnum. Víða í Evrópu hefur
landamæraeftirlit verið hert og eft-
irlit með mönnum sem eru grunaðir
um tengsl við hryðjuverkahópa hef-
ur verið aukið.
Evrópusambandið hefur sett á
fót embætti sem hefur yfirumsjón
með baráttu stofnana Evrópusam-
bandsins gegn hryðjuverkum. Leið-
togar aðildarríkjanna hafa einnig
heitið því að bæta samvinnu milli
lögreglu- og leyniþjónustustofnana
landanna, staðfesta lög um hand-
tökutilskipun sem gildir í öllum að-
ildarríkjum ESB, berjast með
skipulagðari hætti gegn fjármögn-
un hryðjuverkastarfsemi og að
koma upp sameiginlegum gagna-
grunni um þá einstaklinga sem eru
grunaðir um tengsl við hryðju-
verkastarfsemi. Þeir taka þó enn
ekki í mál að koma upp sam-
evrópskri leyniþjónustu að fyrir-
mynd CIA.
Spænski rannsóknardómarinn
Baltazar Garzon segir að bæta þurfi
skipti á upplýsingum og samræm-
ingu í baráttunni gegn hryðjuverk-
um ef hún á að ná árangri. ■
Öryggisgæsla fyrir tugi
milljarða:
Óttast
um stóru
íþróttamótin
Skipuleggjendur Evrópumóts-ins í fótbolta sem fram fer í
Portúgal og ólympíuleikanna sem
fara fram í Aþenu í ágúst hafa
hvorir um sig miklar áhyggjur af
því að hryðjuverkamenn láti til
skarar skríða. Þess vegna hefur
verið óskað eftir aðstoð Atlants-
hafsbandalagsins við öryggis-
gæslu á báðum stórmótunum.
„Ég held að Atlantshafsbanda-
lagið verði mjög opið fyrir og taki
mjög jákvætt í beiðnir bæði
Grikklands og Portúgals, enda
ekki hægt annað,“ sagði John
Burns, sendiherra Bandaríkjanna
hjá Atlantshafsbandalaginu.
Hann á von á því að orðið verði
við báðum beiðnum á næstunni.
Öryggisviðbúnaður verður
gríðarlegur við báða viðburðina.
Á ólympíuleikunum einum er gert
ráð fyrir að meira en 50.000 lög-
reglumenn, hermenn og aðrir
komi að öryggisgæslu sem er
áætlað að geti kostað tugi millj-
arða. Meðan á Evrópumótinu
stendur verða orustuþotur portú-
galska flughersins í stöðugri við-
bragðsstöðu, reiðubúnar að skjóta
niður flugvélar sem nota mætti til
árása á íþróttaleikvanga. ■
BUSH Í RÆÐUSTÓL
Kosningabaráttan í Bandaríkjunum er
í raun hafin af krafti. Menn óttast þó
að hryðjuverkamenn reyni að láta til
skarar skríða þegar hún nær hápunkti
í flokksþingum þar sem forsetaefnin
eru formlega valin.
– hefur þú séð DV í dag
Síminn krefur
frænda aðal-
féhirðis um
32 milljónir
Fréttaskýring
BRYNJÓLFUR ÞÓR
GUÐMUNDSSON
■ skrifar um ótta við hryðjuverk í Evrópu.
LEITAÐ AÐ SPRENGJUM
Mikil leit hefur verið gerð
að sprengjum við franska
járnbrautarteina eftir
að hótanir bárust
um sprengjuárásir.
Tvær
sprengjur
hafa
fundist.