Tíminn - 17.09.1972, Blaðsíða 9

Sunnudagur 17. september 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Tlmáns)
Auglýsingastjóri: Steingrimur. Gislasoni. Ritstjórnarskrif-i
stofur I Edduhúsinu viö Lindargötu, símar 18300-18306
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs
ingasimi 19523. Aörar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjald
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein
takið. Blaðaprent h.f.
F ra mtíða rstef na
í efnahagsmálum
Hér i blaðinu hefur áður verið sagt frá þeim
hluta efnahagsmálaályktunar þings SUF, sem
fjallar um efnahagsvanda liðandi stundar.
Siðari hluti ályktunarinnar fjallar um þá
varanlegu grundvallarbreytingu, sem SUF
telur nauðsynlega, en aðalatriði hennar er, að
stjórn efnahagsmála verði byggð á yfirlits-
áætlunum um höfuðþætti þjóðarbúsins og sér-
áætlunum um þróun einstakra atvinnuvega,
opinberar framkvæmdir, fjárfestingu og
neyzlu. Rikisvaldið hafi forystu um gerð slikra
áætlana i nánu samstarfi við samtök launþega
og einstakra atvinnuvega, samvinnuhreyf-
inguna og landshlutasamtökin. Við gerð áætl-
ananna og framkvæmd þeirra verði sérstök
áherzla lögð á eftirfarandi:
1) Áætlanirnar verði grundvallaðar á itar-
legum athugunum á ástandi og framtiðar-
möguleikum hinna mörgu þátta þjóðar-
búsins og raunhæfum skoðanaskiptum milli
allra þeirra aðila, sem hlut eiga að áætlana-
gerðinni. Þannig skapi undirbúningsstarfið
skilyrði fyrir árangursrikri framkvæmd.
2) Fjárlög hvers ársverði i samræmi við
markmið áætlananna. Opinberum fram-
kvæmdum verði gagngert beitt i þeirra þágu.
3) Framkvæmdir bæja- og sveitafélaga verði
á vegum heildarsamtaka þeirra samræmdar
yfirlitsáætlunum og hinum einstöku séráætl-
unum.
4) Lánastarfsemin i landinu verði fyrst og
fremst miðuð við að auðvelda framkvæmd
áætlananna.
5) Tolla- og skattakerfið verði látið þjóna
markmiðum áætlananna. Tekið verði tillit til
þeirra atvinnugreina og landshluta, sem
ákveðið verði að hafi forgang.
6) Rikisstyrkir verði eingöngu veittir til
þeirra þátta þjóðarbúsins, sem standa höll-
um fæti um stundarsakir, og til að gera þeim
kleift, að geta sjálfstætt náð þeim mark-
miðum, sem áætlanirnar hafa sett.
Auk þessara almennu þátta i framkvæmd
skipulagshyggjunnar leggur þing SUF rikustu
áherzlu á þá tegund séráætlana, sem fjalla um
einstaka landshluta.
Að lokum vekur þing SUF athygli á þvi, að
Framkvæmdastofnun rikisins hafi enn ekki
orðið sá aflgjafi nýrrar efnahagsstjómar, sem
nauðsynlegur er til að tryggja grundvallar-
stefnubreytingu. Stofnunin sjálf hafi reynzt
atkvæðalitil og ýmsir opinberir aðilar hafi
sniðgengið hana við töku afdrifarikra
ákvarðana i fjárfestingarmálum.
Eigi sú skipulagshyggja, sem boðuð hefur
verið, að verða annað og meira en orðin tóm,
verði að sýna i verki, að Framkvæmdastofnun
rikisins sé þess megnug að hafa forgöngu um
efnahagsstjórn i anda slikrar skipulagshyggju.
Þ.Þ.
FRLENT YFIRLIT
Kennedy hleypir fjöri í
kosningabaráttu McGoverns
Síðar munu Muskie og Humphrey koma til liðveizlu
Kdward Kcnncdy
GEORGE McGOVERN hóf
aðalsókn sina i kosningabar-
áttunni siðastliðinn mánudag
og er ætlun hans að halda
henni látlaust áfram til kjör-
dags. sem er 7. nóvember .
Þetta upphaf aðalsóknarinnar
var markað á tvennan hátt. t
fyrsta lagi var hafin skipulögð
sjónvarpskynning á Mc-
Govern og stefnu hans og
verður henni haldið áfram
fram að kjördegi. i öðru lagi
varefnttilstórra fjöldafunda i
Minneapolis. Chicago. Cleve-
land. Detroit. Fittsburgh og
Rhiladelphia. Á öllum þessum
fundum mætti Edward
Kennedy með McGovern, og
margir telja, að na'rvera hans
hafi átt drjúgan þátt i þvi, hve
vel fundirnir tókust. Hlutverk
hans var að kynna McGovern
og honum tókst að gera það á
þann hátt, að báðir voru ákaft
hylltir.
Edward Kennedy er að
mörgu leyti beztur ræðumað-
ur þeirra Kennedy-bræðra og
þeirra aðsópsmestur i ræðu-
stóli. Hann kann vel að beita
raddbreytingum og eftir-
minnilegum vigorðum á
gamlan og hefðbundinn hátt,
sem enn virðist eiga vel við á
stórum fundum. Þetta gerði
hann óspart á umræddum
fundpm með góðum árangri
og hleypti þannig eins og nýju
fjöri og þrótti i fundarmenn.
Jafnhliða þessu héldu þeir
McGovern og Kennedy svo
fundi með helztu leiðtogum
flokkssamtaka demókrata á
viðkomandi stöðum, en þeir
hafa margir hverjir verið
tregir i stuðningi við Mc-
Govern, en hinsvegar hefur
Kennedy haft náin skipti við
marga þeirra. Hlutverk
Kennedys var þannig að sætta
McGovern og flokksforustuna
á hinum ýmsu stöðum. Þetta
tókst honum m.a. i Chicago,
en litil vinátta hefur verið
milli McGoverns og Daleys
borgarstjóra, sem er áhrifa-
mesti leiðtogi demókrata þar,
en milli hans og Kennedy-
ættarinnar hefur lengi verið
traust vinátta. Eftir viðræður
þeirra þremenninganna mætti
Daley á fjölmennum fundi og
byrjaði ræðu sina með þvi að
hrópa: Halló, Chicago! Hér er
næsti forseti Bandarikjanna,
George McGovern!
FULLVÍST þykir, að hinir
fjölsóttu fundir þeirra Kenne-
dys og McGovern hafi orðið til
að styrkja McGovern veru-
lega. en þó segja sumir blaða-
menn. að þeir muni styrkja
Kennedy enn meira i
kosningunum 1976. Annars
mun Kennedy ekki mæta á
fleiri fundum með McGovern
að sinni, heldur er ætlunin að
Muskie mæti með honum á
næstu fundum og siðar mæti
Humphrey á fundum með hon-
um. Ætlunin með þessu er að
sýna einingu i flokknum og fá
flokkssamtök demókrata til
starfa. en þau eru viða óvirk,
siðan McGovern sigraði fram-
bjóðendur þeirra i prófkjörun-
um. McGovern er talið þetta
nauðsynlegt, ef hann á að hafa
minnstu von um sigur i
kosningunum. Sumir telja, að
þetta geti veikt McGovern
meðal hinna róttækari fylgis-
manna hans, þvi að viða er
stjórn flokkssamtakanna i
höndum ihaldssamra demó-
; krata. Yfirleitt er þó talið, að
vinstri menn skilji, að þetta áé
McGovern nauðsynlegt, ef
hann á að ná kosningu, en
samkvæmt siðustu skoðana-
könnunum nýtur Nixon stuðn-
ings 63% kjósenda, en Mc-
Govern aðeins 29%. Hann
verður þvi eftir megni að
reyna að breikka hóp fylgis-
manna sinna, ef hann á ekki
að biða stórkostlegan ósigur.
Á það er bent, að það hafi ekki
veikt John F. Kennedy i
kosningunum 1960, þótt hann
leitaði fylgis ihaldssinnaðri
demókrata, heldur var það
talinn vottur um hyggindi
hans.
Republikanar hyggjast hafa
aðalbaráttuna styttri en þeim
mun skarpari. Þeir ætla t.d.
ekki að hefja sóknina i sjón-
varpi að ráði fyrr en um eða
eftir næstu mánaðamót.
MARGT hefur orðið Mc-
Govern til hnekkis að undan-
förnu. Óeining hefur verið
meðal aðstoðarmanna hans og
sumir látið af störlum. Þetta
er notað sem sönnun þess, að
hann sé ekki stjórnsamur.
Verst hefur þó Eagleton-málið
reynzt honum, og þó sérstak-
lega það, að hann sagðist i
fyrstu styðja Eagleton „þús-
und prósent”, en lét hann sið-
ar draga sig i hlé. Slik um-
mæli, oft sögð i ógáti, hafa iðu-
lega orðið frambjóðendum i
Bandarikjunum að fótakefli.
McGovern er nú hvergi
nærri eins róttækur i málflutn-
ingi sinum og hann var i próf-
kjörunum. Hann hefur breytt
ýmsum tillögum, sem hann
bar fram þá, og taldar hafa
verið illframkvæmanlegar við
nánari athugun, t.d. i skatta-
málunum. Þó reynir hann að
gera sem gleggstan mun á
stefnu sinni og Nixons. Sá
munur á vafalaust eftir að
skýrast betur, þegar kosn-
ingabaráttan harðnar.
Það sem af er hefur kosn-
ingabaráttan einkennzt veru-
lega af þvi, að Nixon og fylgis-
menn hans reyna aö stimpla
McGovern sem hállgerðan
sósialista, sem boði óraun-
ha’fa stefnu og myndi gera
Bandarikin að annars flokks
riki, ef hann fengi völdin, með
ofmiklum samdrætti á her-
búnaði. McGovern og fylgis-
menn hans halda þvi hinsveg-
ar fram, að Nixon sé fulltrúi
sérhagsmuna og stjórn hans
hafi þvi verið andsta-ð al-
mennum hagsmunum og muni
halda áfram að vera það.
Ekkert sérstakt nýjabragð er
á þessum málflutningi, þvi að
hann hefur löngum einkennt
kosningabaráttu i Banda-
rikjunum. Siðan i stjórnartið
Roosevelts hefur það lika yfir-
leitt verið þannig, að demó-
kratar hafa hugsað meira um
almannahag en republikanar.
Vietnamstyrjöldina hefur
horið minna á góma en ætla
hefði mátt. Þetta stafar af þvi,
að demókratar telja ekki úti-
lokað, að Nixon takist að
semja við Norður-Vietnam
fyrir kjördag og þvi vilja þeir
ekki byggja kosningabaráttu
sina um of á þessu máli. Þess-
vegna hefur kosningabaráttan
snúizt mest um innanlands-
málin, og þar skortir demó-
krata ekki heldur ádeiluefni,
þar sem er vaxandi atvinnu-
leysi og dýrtið, auknir glæpir,
aukin mengun, versnandi
ástand i stórborgunum o.s.frv.
Helztu „tromp” Nixons á móti
þessu er batnandi sambúð við
Rússa og Kinverja, og hefði
þvi einhverntima ekki verið
spáð. að kommúnistar ættu
þannig eftir að verða hjálpar-
hella hans. En það verður lika
að játa, að hér hefur Nixon
fariö inn á hyggilega braut.
Þ.Þ.