Tíminn - 17.09.1972, Side 17

Sunnudagur 17. september 1972
TÍMINN
17
sýslumaður lét eyðileggja fyrir
fjallabúunum við Arnarfell.
Ef við litum aftur á skýrslu
sýslumannsins er ekki svo litinn
fróðleik að finna um búskapar-
hætti þessara manna, og sitt af
hverju hefir nú verið sótt i byggð-
ina. efalaust bæði að sunnan
og norðan, en þó liklega mest i
heimahreppinn Hrunamanna-
hrepp i Árnessýslu til frændliðs
foringjans og vina. Þarna er
smiðjubelgur, mjólkurtrog, ask-
ar diskar og guðsorðabækur, sem
Eyvindur lætur .viljandi vera á
glámbekk til fróunnar hinum
skapheitu árásarmönnum. Hann
veit að þeim er sæmilegast að
lesa eitthvað gott, áður en þeir
fara að fást við hina hræðilegu
útilegumenn. Með sér hefur Ey-
vindur tekið 5 hesta, tjald, gærur
og allt það fémætasta. Þess er
getið i skýrslunni að með sauðar-
föllunum hafi verið ganglimir af
folaldi. Þannig mun hafa staðið á
þvi að Eyvindur hefir náð i fol-
aldsmeri. drepið folaldið og
mjólkað hryssuna. Það sama
gerði Jón Eranz siðar og sagði
sjálfur frá. Hesta hefir Eyvindur
oft haft með sér og liklega farið
meir riðandi en gangandi um
öræfin að sumarlagi. Einnig er
liklegt að hann hafi haft ær i kvi-
um og gert skyr og smjör til
heimilisnota. Kjarkurinn og
áræðið hefur verið framúrskar-
andi ásamt skynsamlegu mati á
aðstæðum hverju sinni, fyrir-
hyggja um vetrarfæði með
ágætum.
Svo segir Þorsteinn i kvæða-
flokki um Eyvind:
,,Þitt sumar er þitt eina gaman
og allir vita hvernig fer
að nótt og himinn herja saman
á haustin til að granda þér.”
Að siðustu er bezt að gefa þeim
manni orðið, sem mest hefur
rannsakað útilegubyggðir á þessu
landi og ferðazt um allt land, og
það er einmitt Hreppamaður
Ólafur Briem kennari á Laugar-
vatni. Hann hefir gefið út bók sem
heitir „Otilegumenn og auðar
tóftir.” Hans niðurstaða um
Fjalla-Eyvind er á þessa leið:
..Fjalla-Eyvindur sker sig úr öll-
um útilegumönnum frá seinni
öldum. Hann er hinn eini þeirra,
sem vitað er um, að gert hafi mið-
hálendið að heimkynni sinu árum
saman og boðið hriðarveðrum
vetrarins birginn upp við hájökla
vetur eftir vetur. Hinar fáorðu
lýsingar, sem til eru af hibýlum
Eyvindar, sýna lika að hann
hefur kunnað vel að búa sig undir
veturinn, og stundum hefir hann
að minnsta kosti haft fé og hesta
hjá sér, Hið sama má ráða af
kofarústunum i Hvannalindum,
ef þær eru eftir Eyvind.
Ekki þarf að efa, að Eyvindur
hefir verið frábærum hæfileikum
gæddur bæði að atgervi og
útsjónarsemi. En einnig hafa ytri
aðslæður verið honum hliðhollari
en flestum öðrum útilegumönn-
um.
Ef þau Eyvindur og Halla hefðu
lifað nokkrum áratugum fyrr, er
ekki annað sýnna en þau hefðu
verið hengd er þau náðust fyrsta
sinni. En eftir miðja 18. öld lagð-
ist af hinn ævaforni siður að
hengja þjófa, samkvæmt
konungsboði. Einnig er það
athyglisvert, ef þau hjón hafa
fengið að lifa óáreitt i elli sinni, án
þess að hafa afplánað sekt sina.
Hefur þetta verið þakkað hinni
fornu reglu, að enginn skyldi
dveljast i útlegð meira en 20 ár.
En þessi regla á sér enga stoð i
islenzkum lögum, hvorki fornum
né nýjum. Hún virðist aðeins vera
hugboð höfundar Grettissögu.
Um forna hefð eða venjur getur
ekki verið að ræða, þvi að ekki er
vitað, að nokkur maður hafi verið
svo lengi i sekt á undan Eyvindi.
Það eru þvi aðeins ummæli
Grettissögu, sem hafa getað
hjálpað honum, og það er i sjálfu
sér alls ekki óliklegt, að sagan
hafi haft þau áhrif á valdamenn
og aöra, aö þeir iétu þau Eyvínd
og Höllu afskiftalaus, er þau voru
hætt stuldum. Varla hafa þá liðið
full 20 ár frá þvi að Eyvindur
lagðist út með Höllu og þangað til
að þau settust aftur að á Hrafns-
fjarðareyri. En ef talið er frá
þeim tima, er fyrst er lýst eftir
Framhald á bls. 19
o
t, o • J
o C
ó
O
ó o _
o°- ■ °
■->- n'
v o~
o
O O
o
O " U , °
(L. ° n
O c ___r\ ° Oo ~~ oonO
o - n-’
— ' n o...
■> ° O O ~ O c „
- _ n — J
o _ c o — o O O ~
V O o O o - o
.. o o u
o _ c C —
o O ~u r>'
o ~ o
n ~n G c~
— \ o
0 n o
o
Óccxzrc-. .
n _ O'.
c
o. o C c „ n„ u ,o 'o _ O oO n~ ° _ ó' >■
>„o 0 2.-0 0 c o 0-0 ± n ., ~ c
cn-~ - ^ c ° u~ 0
O ^ c "9 C ' ° o- ■ O — <C—
u O o ' O O °_o c °^0 _ ,
- o ^ u cn ° ° 1 G, ^ o
°„.v°^0 .c0
u
/s v, V\ __ w \
' JhúÓ ÓÓLÓ-r
/.o6/ > c / -
/ / c '

o
o
0
p
o
o
o
*> „ n
- c n
O
j u O (
o ^ o
o o O _
o
o ~ o
c ~ O
o o o
~c o
° c

c Cj °- ° o - u
u o o U „ ° o
c n c c (u>
o _ o O
a. o
O O / / t, C c i
o
// ‘
o
-v ; C o
/ s ( u /
/o ° tc o u ö
C' o o 0 C u j
c c ™ c 0 ~~ /*v_/ °
o
c
C C „ ° y
//^Xastala/ -0 Q
^ValkoZl ? c .
.. Gístihzuóy n °
( n /7 (
,\hJ v/ -
Xi 4^- / vj
* O
u
147 £
.ih..
c
o
U
^ o
o
O
— n U ^ c . c ó/ V
w o O o o
u o. n ■ o VW ó o n o
c — u O _ O o
o o o o
144 o c..
o O o
c (u o n c
O,-
u
CuJT
c
V'Zl
!_AT
n O n n

- c o o.. . n
c c e o n o C
O — o o o
c n O c
..ih,

° oC'o C >
£ optcuis cbrarujur^
o
— ■
342,
U
n
■a;
'O

u 0
_ o.-. n ^

igvelli
zestsetvcr
V
o..° n
vío ^
c'o c
.u/, /J
50kni ,,\i. ~~
yXfrcuRziiJc) c
0 o o. .
c ° c
o
n

, C
O/ ...C_
, 140
n
ÍQ~
W
• -o
■iik.
y
o O..
/ J C

Aw . o(
í0 ''V/ ? JAy
' ,\\ó J /
C \

\ \ .ali..
.
' 107
° O

f o

a
'm
/o C <*•-/ ;'.
“ W„ v'"
. 'W c
^-'/\ n ..
)0 .;./
. .,lll.
..llll.
\

,r o o
o o
C O
•V —j n
ó -W c
C'-.?i , o
'-/ C ' c
b / -
'T o c 'o/ o n
o
O
Vv 1^0/
1 n w vj
/ - •> .
C C
c o o o 0
C 0 <- O ,u-' O _ n
-----nýn C .. C O,
c\0 •>£/ ... o n C
C

/c
(J
Pi n z'vallcLV'atn
O 103 (W
/c.
o

c. p
o